Στρατηγική για έγκαιρη ανάκαμψη και ανάπτυξη
To σημερινό Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank επισημαίνει την “ δραματική διαδικασία της συνεχούς επιβολής νέων μέτρων και εντός του 2012,η οποία συνεπάγεται τον κίνδυνο να χαθεί και η νέα μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα για έξοδο από την κρίση που εξασφαλίστηκε με την ολοκλήρωση του 2ου ΠΧΕ από τη Ζώνη του Ευρώ και από το ΔΝΤ”
” Ολοκληρώθηκε η έγκριση του 2ου Πακέτου Χρηματοδοτικής Ενίσχυσης της Ελλάδος (2ο ΠΧΕ).
Πραγματοποιήθηκε ήδη η ανταλλαγή των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου, ύψους € 177 δις, που είχαν εκδοθεί με βάση το ελληνικό δίκαιο, με νέα μακροπρόθεσμα ομόλογα ονομαστικής αξίας κατά 53,5% χαμηλότερη από την αξία των αρχικών ομολόγων.
Η όλη διαδικασία της ανταλλαγής (του PSI plus) θα έχει ολοκληρωθεί έως τις 11 Απριλίου 2012 με την πραγματοποίηση της ανταλλαγής των ομολόγων που έχουν εκδοθεί με βάση ξένο δίκαιο.
Επίσης, το Eurogroup της 12ης Μαρτίου ενέκρινε το χρονοδιάγραμμα εκταμίευσης του 2ου ΠΧΕ της Ελλάδος, ύψους € 130 δις, τόσο όσον αφορά την παροχή των αναγκαίων χρηματοδοτήσεων για την υλοποίηση του PSI plus, ύψους περίπου € 70 δις, όσο και την εκταμίευση των πρόσθετων χρηματοδοτήσεων, ύψους περίπου € 60 δις.
Ειδικότερα, τα € 30 δις θα παραχωρηθούν με τη μορφή ομολόγων του EFSF για να καλύψουν το 15% της αξίας των ομολόγων του ιδιωτικού τομέα που συμμετέχουν στην ανταλλαγή μέσω του PSI plus, ενώ επιπλέον € 40 δις προσφέρονται για την ενίσχυση των κεφαλαίων του Ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (HFSF).
Τα κεφάλαια του HFSF, συνολικού ύψους € 50 δις, θα χρησιμοποιηθούν δυνητικά για την ανα-κεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών για να καλυφθούν οι ζημιές που θα καταγράψουν τελικά οι τράπεζες από τη συμμετοχή τους στο PSI plus, καθώς και από την απομείωση των δανείων τους τα επόμενα χρόνια.
Τα υπόλοιπα € 60 δις θα προστεθούν στα εναπομείναντα κεφάλαια ύψους € 34,5 δις που έχει λάβει η Ελλάδα από το 1ο ΠΧΕ ύψους € 110 δις του Μαΐου 2010. Επιπλέον, για το 2015 αναμένεται να εγκριθούν πρόσθετα κεφάλαια χρηματοδότησης της Ελλάδος ύψους € 8,2 δις.
Τέλος, τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις εκτιμώνται σε περίπου € 20 δις στην περίοδο 2012-2015. Αυτά τα κεφάλαια θα καλύψουν τις υπόλοιπες (μετά το PSI plus) χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας στην περίοδο έως το 2015, ή και αργότερα αν χρειαστεί.
Πλεονάσματα σε συνθήκες πτώσης
Διαμορφώνονται, έτσι, συνθήκες επαρκούς χρηματοδότησης του δημοσίου τουλάχιστον έως το 2015, υπό την προϋπόθεση της συνέχισης της δημοσιονομικής προσαρμογής με την δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων ύψους (σωρευτικά) € 21 δις περίπου στην περίοδο 2012-2015, όπως προβλέπεται στο 2ο Μνημόνιο Οικονομικής Πολιτικής (ΜΟΠ).
Ωστόσο, αυτά τα πλεονάσματα εκτιμώνται ότι θα πραγματοποιηθούν σε συνθήκες πτώσης του ονομαστικού ΑΕΠ κατά -5,5% το 2012 και κατά -0,5% το 2013.
Επίσης, η Τρόικα εκτιμά αντίστοιχη πτώση στα έσοδα της γενικής κυβέρνησης στα € 86,4 δις το 2015, από € 89,8 δις το 2010.
Δηλαδή, μετά από 5-έτη δημοσιονομικής προσαρμογής και επώδυνης αύξησης των φορολογικών συντελεστών (του ΦΠΑ, των ΕΦΚ, του φόρου εισοδήματος), σημαντικής επέκτασης του χρόνου καταβολής εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία από τους εργαζόμενους, επέκτασης της φορολογικής βάσης (μείωσης του αφορολογήτου ορίου στα € 5.000 ή και χαμηλότερα, κατάργησης σχεδόν του συνόλου των φορολογικών απαλλαγών, επιβολής και είσπραξης για πρώτη φορά φόρων περιουσίας), η Ελλάδα θα έχει «καταφέρει» να μειώσει το 2015 κατά € 3,4 δις τα έσοδα της γενικής της κυβέρνησης έναντι του 2010.
Αυτές οι υπέρμετρα απαισιόδοξες υποθέσεις αναμένεται να έχουν εξαιρετικά αρνητική επίπτωση στις οικονομικές εξελίξεις στη χώρα.
Ξεκινώντας με την υπόθεση ότι τα έσοδα της χώρας θα καταποντιστούν στα επόμενα έτη, η Τρόικα επιβάλλει στην Ελληνική Κυβέρνηση να επιδιώξει το σύνολο της προσαρμογής που είναι αναγκαία να γίνει με την περαιτέρω μείωση των πρωτογενών δημοσίων δαπανών της γενικής κυβέρνησης.
Σημειώνεται ότι οι δαπάνες αυτές έχουν ήδη μειωθεί στα € 93,7 δις το 2011, από € 106,7 δις το 2009 και έχουν συμβάλλει στο 100% της σημαντικής δημοσιονομικής προσαρμογής που πράγματι επιτεύχθηκε το 2010 και το 2011, με μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στο -2,4% του ΑΕΠ το 2011, από -10,7% του ΑΕΠ το 2009.
Παρόλα αυτά, η υπόθεση ότι η ύφεση στην οικονομία θα συνεχιστεί αμείωτη και στα επόμενα δύο έτη και ότι τα έσοδα της γενικής κυβέρνησης δεν θα ανακάμψουν έως το 2015, επιβάλλει, ουσιαστικά, την περαιτέρω δραστική μείωση των πρωτογενών δαπανών της γενικής κυβέρνησης στα € 78 δις το 2014, προκειμένου να επιτευχθεί το αναγκαίο πρωτογενές πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ.
Επιβάλλει δηλαδή τη μείωση των πρωτογενών δημοσίων δαπανών της γενικής κυβέρνησης κατά € 29,0 δις μέσα σε 5-έτη, από το 48,7% του ΑΕΠ το 2009 στο 37,6% του ΑΕΠ το 2014 και στο 35,6% του ΑΕΠ το 2015.
Η διαδικασία επιβολής της δημοσιονομικής προσαρμογής ως ανωτέρω συνεπάγεται σημαντικούς κινδύνους.
Με την υπόθεση για τη μεγάλη πτώση του ονομαστικού ΑΕΠ και των εσόδων της γενικής κυβέρνησης στην περίοδο 2012-2014, η Τρόικα εκτιμά τώρα ότι για την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 4,5% του ΑΕΠ το 2014 δεν επαρκούν τα μέτρα που ήδη έχουν προσδιοριστεί.
Απαιτείται η λήψη πρόσθετων μέτρων ύψους € 11,7 δις για την περίοδο 2013-2014, τα οποία θα πρέπει να προσδιοριστούν από την Ελληνική Κυβέρνηση έως τον Ιούνιο του 2012.
Σημειώνεται ότι οι συνεχείς ανακοινώσεις νέων επώδυνων μέτρων αύξησης των εσόδων και μείωσης των δημοσίων δαπανών στην περίοδο από τον Σεπτέμβριο του 2011 έως τον Φεβρουάριο του 2012 (τα οποία ανήλθαν στα € 16,7 δις για το 2011 και στα € 13,2 δις για το 2012), σε συνδυασμό με την δραματική υποβάθμιση των προοπτικών ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας από την Τρόικα, συνέβαλαν στον καταποντισμό της οικονομικής δραστηριότητας και του ΑΕΠ της χώρας κατά -7,5% στο 4ο 3μηνο.’11, μετά τη σημαντική ανάκαμψη που είχε σημειωθεί στα βασικά μεγέθη της οικονομίας στο 3ο 3μηνο.’11.
Η επιβολή νέων μέτρων οδηγεί σε ιστορική απώλεια
Η Τρόικα προτίθεται, λοιπόν, τώρα να επιβάλλει εκ νέου στην Ελληνική Κυβέρνηση την ανακοίνωση από τον Ιούνιο του 2012 νέων μέτρων ύψους € 11,7 δις εκ των οποίων τα € 7,6 δις απαιτούνται για τη μείωση του ελλείμματος το 2013 και τα υπόλοιπα για τη μείωση του ελλείμματος το 2014.
Η συνέχιση αυτής της δραματικής διαδικασίας της συνεχούς επιβολής νέων μέτρων και εντός του 2012, πριν ακόμη εφαρμοστούν τα σημαντικά μέτρα που ήδη έχουν ληφθεί και σε μια οικονομία η οποία βρίσκεται σε βαθειά και επιδεινούμενη ύφεση, θα οδηγήσει αναπόφευκτα στην πτώση του ΑΕΠ και των φορολογικών εσόδων και το 2012, σύμφωνα με τις προαναφερθείσες προβλέψεις της Τρόικα.
Είναι εμφανές ότι η πολιτική αυτή συνεπάγεται τον κίνδυνο να χαθεί και η νέα μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα για έξοδο από την κρίση που εξασφαλίστηκε με την ολοκλήρωση του 2ου ΠΧΕ από τη Ζώνη του Ευρώ και από το ΔΝΤ.
Για την αποτροπή νέων δυσμενών καταστάσεων για την ελληνική οικονομία στο μέλλον, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η προαναφερθείσα πολιτική για κατακόρυφη πτώση των πρωτογενών δαπανών της γενικής κυβέρνησης κατά 11 π.μ. του ΑΕΠ από το 2009 μέχρι το 2014, συμβάλλει αφενός στην υπέρμετρη πτώση του ΑΕΠ τα τελευταία έτη και αφετέρου στη διόγκωση της παράλληλης οικονομίας και της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής.
Η Δημόσια Διοίκηση αρωγός στην ανάπτυξη
Η πολιτική αυτή έχει ήδη οδηγήσει στη σχεδόν πλήρη αποδιοργάνωση ακόμη και των πιο αναγκαίων υπηρεσιών του Δημόσιου Τομέα.
Καθιστά δε πρακτικώς ανέφικτη την αποτελεσματική ανασυγκρότηση της δημόσιας διοίκησης στα προβλεπόμενα στενά χρονικά περιθώρια.
Επιδίωξη θα πρέπει να είναι να καταστήσουμε την πλειοψηφία των δημοσίων υπαλλήλων αρωγούς στη δύσκολη προσπάθεια που καταβάλει η χώρα για τη δημοσιονομική προσαρμογή και την έξοδο από την κρίση και όχι παράγοντες που υπονομεύουν αυτή την προσπάθεια.
Η περικοπή του κόστους λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών δεν θα ήταν τότε εις βάρος του όγκου και της αξίας των υπηρεσιών που προσφέρουν, όπως φαίνεται να συμβαίνει σήμερα, αλλά υπέρ της αύξησης της συμβολής του σημαντικά μειωμένου δημόσιου τομέα στην ανάπτυξη της οικονομίας.
Εάν αυτό συμβεί τότε η επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 4,5% του ΑΕΠ το 2014 θα είναι απόλυτα εφικτή.
Επικέντρωση στρατηγικής
Συμπερασματικά, η στρατηγική εξόδου από την κρίση στα επόμενα έτη θα πρέπει πρωτίστως να επικεντρωθεί στην εξασφάλιση της σημαντικής βελτίωσης του οικονομικού κλίματος στη χώρα για την έγκαιρη ανάκαμψη και ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Όσον αφορά την απολύτως αναγκαία μείωση των πρωτογενών δημοσίων δαπανών στο 38%-39% του ΑΕΠ το 2014, αυτό θα επιτευχθεί με την αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων ανασυγκρότησης και εκλογίκευσης της λειτουργίας του κράτους, που ήδη αναλύονται λεπτομερειακά στο 2ο ΜΟΠ.
Αυτή η σημαντική μείωση των πρωτογενών δαπανών της γενικής κυβέρνησης μπορεί να υλοποιηθεί από την ελληνική κυβέρνηση μέσω των προϋπολογισμών για το 2013 και για το 2014, σε πιστή εφαρμογή του 2ου ΜΟΠ, χωρίς να είναι αναγκαία η καθημερινή και αναποτελεσματική ανακοίνωση νέων μέτρων μείωσης των δαπανών και αύξησης των εσόδων, όπως έγινε, με ολέθρια αποτελέσματα για την χώρα, στην περίοδο Σεπτ.2011-Φεβρ.2012 “
