Alpha Bank: Η εξαιρετικά επώδυνη αποτυχία των κρατικών υπηρεσιών στην είσπραξη των φόρων, η υπέρμετρη επιβάρυνση των συνεπών και η προκλητική ανισομέρεια του βάρους της αναγκαίας αποκατάστασης της δημοσιονομικής ισορροπίας και της αξιοπιστίας της χώρας διεθνώς
• « Η άρση των στρεβλώσεων αντιαναπτυξιακού χαρακτήρα και η ενίσχυση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού λυδία λίθος της προσαρμογής και της σταθεροποίησης της οικονομίας »
• « Για την επίτευξη της ανάκαμψης και για την επαναφορά της οικονομίας σε ομαλή λειτουργία, εξακολουθεί να είναι απολύτως αναγκαίος ο εξορθολογισμός του φορολογικού συστήματος της χώρας »
• « Η φορολόγηση της περιουσίας με όρους οιονεί κατάσχεσης δεν πρόκειται να αντισταθμίσει την αδικία που υφίστανται οι συνεπείς φορολογούμενοι και την κοινωνικά απαράδεκτη επιβάρυνση των χαμηλών εισοδημάτων μέσω της περικοπής μισθών και συντάξεων και της έκρηξης της ανεργίας »
Με σημερινή ανακοίνωσή τους οι αναλυτές της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank, με μια δομημένη ανάλυση –καταπέλτη καταγράφουν τις εξελίξεις στο φορολογικό σύστημα της χώρας, οι οποίες αποτελούν μια εξαιρετικά επώδυνη για τη χώρα αποτυχία των κρατικών υπηρεσιών που είναι επιφορτισμένες με την είσπραξη των φόρων και των έκτακτων εισφορών που επιβάλλονται στην προσπάθεια για έξοδο της χώρας από τη μεγαλύτερη κρίση της ιστορίας της.
« Η πολύ ικανοποιητική εκτέλεση του Π2012 στο 11μηνο.’12 επιτεύχθηκε παρά τη νέα μεγάλη μείωση των καθαρών εσόδων του Τ.Π. κατά -17,0% σε ετήσια βάση τον Νοέμ.΄12 και κατά -2,2% σε ετήσια βάση στο 11μηνο.΄12 και παρά την επίσης σημαντική μείωση των εσόδων των ΟΚΑ (κατά -3,9%) και των εσόδων των ΟΤΑ (κατά -3,8%).
Ειδικότερα, η πτώση των καθαρών εσόδων του Τ.Π. σημειώθηκε:
Α. Παρά τη σημαντική αύξηση κατά 20% των εσόδων από τον Φόρο Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων (ΦΕΦΠ) στο 11μηνο.’12.
Το 2012 ως σύνολο τα έσοδα από τον ΦΕΦΠ αναμένεται να είναι τελικά αυξημένα κατά 24%.
Ωστόσο, και αυτό το καλύτερο αποτέλεσμα είναι κατώτερο του αναμενομένου. Θα συνεπάγεται, για παράδειγμα, αύξηση των εσόδων από τον ΦΕΦΠ κατά € 2,0 δις περίπου, ενώ τα νέα φορολογικά μέτρα που επιβλήθηκαν το 2012 σηματοδοτούσαν την αύξηση των εσόδων από το φόρο αυτό κατά περισσότερο από € 4,0 δις, με μεγάλη αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης των συνεπών φορολογουμένων, τόσο εκείνων που δηλώνουν χαμηλό φορολογητέο εισόδημα όσο και εκείνων που δηλώνουν υψηλό εισόδημα.
Β. Παρά τη σημαντική αύξηση των εσόδων από τον Φόρο στην Περιουσία (στα € 2,61 δις, έναντι μόνο € 0,43 δις στο 11μηνο.’11).
Το 2012 ως σύνολο οι εισπράξεις από τους φόρους περιουσίας αναμένεται να προσεγγίσουν τα € 3,0 δισ.
Η αύξηση των εσόδων από την φορολόγηση της περιουσίας δεν περιλαμβάνει έσοδα από τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ) του έτους 2010, καθώς τα εκκαθαριστικά σημειώματα απεστάλησαν πρόσφατα και οι φόροι θα εισπραχθούν εντός του 2013.
Σημειώνεται, εν προκειμένω, ότι, αν και ο φόρος αυτός βαίνει προς κατάργηση, η επιβάρυνση των φορολογουμένων είναι προδήλως εξοντωτική, ιδιαίτερα μετά την είσπραξη του φόρου επί των ακινήτων μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ.
Επιβάλλεται σε αντικειμενικές αξίες που πλέον είναι πολύ ανώτερες των πραγματικών, με υπέρογκους συντελεστές και ανεξαρτήτως της φοροδοτικής ικανότητας των υπόχρεων, σε μια αγορά όπου δεν υπάρχει ούτε καν η δυνατότητα ρευστοποίησης των περιουσιακών αυτών στοιχείων.
Η εμμονή της κυβέρνησης να αντλήσει έσοδα με τον τρόπο αυτό καταδεικνύει την παταγώδη αποτυχία συλλογής φόρων σε άλλους τομείς στους οποίους η φοροδιαφυγή οργιάζει.
Είναι προφανές ότι η φορολόγηση της περιουσίας με όρους οιονεί κατάσχεσης δεν πρόκειται να αντισταθμίσει την αδικία που υφίστανται οι συνεπείς φορολογούμενοι και την κοινωνικά απαράδεκτη επιβάρυνση των χαμηλών εισοδημάτων μέσω της περικοπής μισθών και συντάξεων και της έκρηξης της ανεργίας.
Γ. Με μεγάλη πτώση των εσόδων από τον Φόρο Εισοδήματος Νομικών Προσώπων (ΦΕΝΠ), που καταποντίστηκε στα € 1,54 δις στο 11μηνο.’12, έναντι € 2,86 δις στο 11μηνο.’10.
Σημειώνεται ότι ο φόρος από την πηγή αυτή αναμένεται να μειωθεί στα € 1,65 δις το 2012 και στα € 1,48 δις το 2013, από € 3,81 δις το 2009.
Και στην περίπτωση αυτή τα φορολογικά έσοδα καταποντίστηκαν παρά την επιβολή σημαντικών νέων φορολογικών επιβαρύνσεων στους συνεπείς φορολογούμενους το 2012.
Η υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση των συνεπών φορολογουμένων, η οποία σημειωτέον πληρώθηκε από την συντριπτική πλειοψηφία των χαμηλόμισθων, δεν αντικατοπτρίστηκε στην ανάλογη αύξηση των φορολογικών εσόδων, διότι, προφανώς, ένας πολύ μεγαλύτερος αριθμός μη συνεπών φορολογουμένων με σχετικά υψηλά εισοδήματα και περιουσία δεν κατέβαλε τους αναλογούντες φόρους το 2012, ενδεχομένως σε πολύ μεγαλύτερη έκταση από ότι στα προηγούμενα έτη.
Ως αποτέλεσμα, οι βεβαιωμένες ληξιπρόθεσμες οφειλές των ασυνεπών φορολογουμένων προς το δημόσιο αυξήθηκαν κατά το εντυπωσιακό ποσό των € 12,0 δις εντός του 2012, ποσό που συνεχίζει να είναι πολύ μεγάλο ακόμη και αν αφαιρεθεί η αύξηση αυτών των υποχρεώσεων κατά € 4,8 δις λόγω ενός και μόνο προστίμου που επιβλήθηκε σε χρηματιστηριακή εταιρεία μετά από οριστική δικαστική απόφαση (το οποίο, ωστόσο, θεωρείται ότι δεν είναι εισπράξιμο).
Η εξέλιξη αυτή το 2012 συνέβαλε στην αύξηση των συσσωρευμένων ληξιπρόθεσμων οφειλών των ιδιωτών και των επιχειρήσεων έναντι του ελληνικού δημοσίου στα € 55,5 δις.
Είναι προφανές ότι η μεγάλη αύξηση κατά € 12 δις (ή κατά € 7,2 δις χωρίς τα ανωτέρω € 4,8 δις) των βεβαιωθέντων ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων του δημοσίου από φόρους εντός μόνο ενός έτους δεν προέκυψε από την αύξηση της ανεργίας, διότι οι άνεργοι δεν έχουν εισοδήματα επί των οποίων να βεβαιωθεί φόρος και, επίσης, δεν σχετίζεται με τη μεγάλη μείωση των εισοδημάτων των μισθωτών διότι σε αυτούς ο φόρος παρακρατείται στην πηγή και δεν έχουν τη δυνατότητα να έχουν ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις προς το δημόσιο.
Οι νέες ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις προέκυψαν από φορολογούμενους μη μισθωτούς με σχετικά υψηλά ή πολύ υψηλά εισοδήματα σε σχέση με το μέσο όρο και επίσης με μεγάλη περιουσία, την οποία, ενδεχομένως, έχουν δημιουργήσει σε μεγάλο βαθμό με επίσης αφορολόγητα εισοδήματα στις προηγούμενες δεκαετίες.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την Έκθεση του ΔΝΤ-Ε.Ε. «Κατάσταση της Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Εξέταση ΦΠΑ», που καταρτίστηκε τον Νοέμβριο του 2012, οι ανωτέρω ληξιπρόθεσμες οφειλές προέρχονται:
Τα € 24,7 δις από 21.000 οφειλέτες που έχουν επισημανθεί και αξιολογηθεί από τις Τοπικές ΔΟΥ ως αμφίβολοι – επισφαλείς οφειλέτες.
Τα € 8,5 δις από χρεοκοπημένα άτομα και επιχειρήσεις.
Τα € 3,0 δις από αφερέγγυες δημόσιες επιχειρήσεις.
Τα € 7,4 δις από άλλες (προφανώς ικανές να εισπραχθούν) οφειλές στις οποίες θα πρέπει να προστεθούν και τα εισπράξιμα € 7,2 δις που δημιουργήθηκαν εντός του 2012.
Παρά την ύπαρξη αυτού του τεράστιου ποσού των ληξιπρόθεσμων οφειλών, οι εισπράξεις από τους Άμεσους Φόρους Παρελθόντων Οικονομικών Ετών (ΠΟΕ) στο 11μηνο.’12, ήταν ελάχιστες, στα € 1,66 δις, μειωμένες κατά -6,4% σε ετήσια βάση και σημαντικά εκτός στόχων.
Είναι τώρα αμφίβολο αν επιτευχθεί τελικά ο στόχος για έσοδα ύψους € 2,1 δις από τους Άμεσους Φόρους ΠΟΕ.
Σύμφωνα με την προαναφερθείσα Έκθεση του ΔΝΤ-ΕΕ, η χαμηλή είσπραξη εσόδων από παλαιές (πριν από το 2012) οφειλές ανήλθε στα € 897 εκατ. στο τέλος Σεπτ.’12 και εκτιμάται στα € 1,1 δις το 2012, έναντι στόχου για είσπραξη € 2,0 δις το έτος αυτό.
Επίσης, η είσπραξη νέων οφειλών που δημιουργήθηκαν εντός του 2012 ανερχόταν μόνο στο 6,7% του συνόλου στο τέλος Σεπτ.’12 και αναμένεται στο 12% στο τέλος του 2012, ενώ ο στόχος ήταν να εισπραχθεί το 20,0%.
Η ανωτέρω επίδοση οφείλεται προφανώς στο ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπ. Οικονομικών προχώρησαν εντός του 2012 σε πολύ λιγότερους ελέγχους μεγάλων φορολογουμένων και φορολογουμένων υψηλού πλούτου και εισοδήματος από τους στόχους που είχαν τεθεί στις αρχές του έτους.
Επιπλέον, δεν φαίνεται να υπάρχουν ακόμη οι προϋποθέσεις σε στελεχιακό δυναμικό και σε οργανωτική δομή που είναι αναγκαίες για την αποτελεσματική και δίκαιη είσπραξη των φορολογικών εσόδων του ελληνικού κράτους από όλους τους φορολογούμενους.
Οι ελλείψεις σε εξειδικευμένο και πρόθυμο να προσφέρει στελεχιακό δυναμικό και οργανωτική δομή είναι εξαιρετικά μεγάλες στον τομέα του ΦΠΑ.
Δ. Με μεγάλη πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ, η οποία ανήλθε στο -15,4% σε ετήσια βάση τον Νοέμ.΄12 και στο -11,5% στο 11μηνο.΄12.
Επίσης, σύμφωνα με το Π2013 τα έσοδα από τον ΦΠΑ εκτιμώνται στα € 15,1 δις το 2012 (Π2012: € 16,5 δις), από € 16,99 δις το 2011 και € 17.87 δις το 2010.
Το αποτέλεσμα αυτό προέκυψε παρά το ότι από τον Οκτ.’2011 ισχύει η αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ στην εστίαση στο 23%, από 13%.
Οι αιτίες του καταποντισμού των εσόδων από τον ΦΠΑ είναι οι ακόλουθες:
α) Η πραγματοποίηση ενός μεγάλου όγκου συναλλαγών (κυρίως σχετικά μεγάλης αξίας) στο λιανικό εμπόριο και στις υπηρεσίες χωρίς έκδοση αποδείξεων.
Το φαινόμενο αυτό έλαβε μεγάλες διαστάσεις μετά τον Σεπτέμβριο του 2011, όταν με τη σημαντική μείωση του αφορολόγητου ορίου στα € 5.000 οι καταναλωτές έχουν πολύ μικρό κίνητρο για να ζητούν αποδείξεις.
Έτσι, όπως αναλύεται στην προαναφερθείσα Έκθεση του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, από τις 980,28 χιλ. επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες που υπέβαλαν δηλώσεις ΦΠΑ το 2011, οι 415,55 χιλ. είχαν κύκλο εργασιών χαμηλότερο των € 10 χιλ ετησίως (περίπου € 30 την ημέρα) και όχι μόνο δεν πλήρωσαν ΦΠΑ, αλλά είχαν και επιστροφές φόρου ύψους € 205,7 εκατ.
Επίσης, άλλες 296,66 χιλ. επιχειρήσεις είχαν ετήσιες πωλήσεις από € 10.000 έως και € 50.000 στο έτος (από € 30 έως € 140 ημερησίως) και πλήρωσαν συνολικά ΦΠΑ € 529,72 εκατ. (€ 1.786 ανά επιχείρηση).
Αντίθετα, 23.201 επιχειρήσεις (το 2,4% του συνόλου) με ετήσιες πωλήσεις άνω των € 1,0 εκατ., πλήρωσαν ΦΠΑ € 6,87 δις (το 73,7% του συνόλου).
β) Η χρήση παράνομων πρακτικών διόγκωσης του ΦΠΑ εισροών:
Όπως επίσης αναλύεται στην Έκθεση του ΔΝΤ-ΕΕ, σε άλλες περιπτώσεις κάποιες επιχειρήσεις καταφεύγουν σε πρακτικές διόγκωσης του ΦΠΑ εισροών με έκδοση πλαστών τιμολογίων, με χρήση εικονικών εταιρειών ή «εταιρειών φαντασμάτων», ή «αφανών εμπόρων», κ.ά..
Σύμφωνα με το ΣΔΟΕ, από το 2009 έως σήμερα έχουν εντοπιστεί 450.000 πλαστά ή εικονικά τιμολόγια.
Επίσης, στην Έκθεση ΔΝΤ-ΕΕ σημειώνεται ότι από τα € 35,5 δις των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων από φορολογικές υποθέσεις που οφείλονται από τους 1.500 μεγαλύτερους οφειλέτες στο κράτος, το 21% περίπου αφορά τον ΦΠΑ.
Όπως τονίζεται, «οι περισσότερες από αυτές τις οφειλές δεν είναι εισπράξιμες διότι σχετίζονται με ψεύτικες εταιρείες ή με εταιρείες που δεν μπορούν να εντοπιστούν».
γ) Η μη υποβολή των περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ από τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις που δεν έχουν κάνει διακοπή της λειτουργίας της επιχείρησής τους.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπ. Οικονομικών έως τα τέλη Νοεμβρίου 2012 θα έπρεπε να είχαν υποβληθεί 5,2 εκατ. περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ, αλλά αντί αυτών εμπρόθεσμα υποβλήθηκαν μόνο 4,06 εκατ. δηλώσεις. Δηλαδή, άνω των 1,13 εκατ. δηλώσεων δεν υπεβλήθησαν.
δ) Η διακοπή της λειτουργίας πολλών επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών και ελεύθερων επαγγελματιών και η συνέχιση της παροχής υπηρεσιών από τους ίδιους επαγγελματίες χωρίς αποδείξεις.
Ε. Παρά την ύπαρξη σημαντικών ληξιπρόθεσμων οφειλών από έμμεσους φόρους, σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα εξελίσσεται και η πορεία των Έμμεσων Φόρων Παρελθόντων Ετών (ΠΟΕ), τα οποία αυξήθηκαν μεν κατά 25,6% το 11μηνο Ιαν.-Νοέμ.΄12, αλλά σημείωσαν πτώση κατά -33,3% τον Νοέμ.’12, ενώ δεν αναμένεται τώρα να φτάσουν τον ήδη εξαιρετικά υποτιμημένο στόχο των € 461 εκατ. το 2012.
Από την άλλη πλευρά η αβελτηρία για τις υπηρεσίες που είναι αρμόδιες για την είσπραξη των φόρων επικυρώνεται με την πρόβλεψη του Π2013 για νέα πτώση των εσόδων από τους έμμεσους φόρους ΠΟΕ στα € 435 εκατ. το 2013 (-5,6%).
Από τα ανωτέρω προκύπτει η αναμφισβήτητη διόγκωση της παράλληλης οικονομίας στην Ελλάδα στην περίοδο της κρίσης και ιδιαίτερα στη 2ετία 2011-2012, η οποία επηρεάζει αναπόφευκτα και το ύψος των καταγεγραμμένων από την ΕΛΣΤΑΤ πωλήσεων των καταστημάτων λιανικού εμπορίου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο όγκος αυτών των πωλήσεων σημείωσε δραματική πτώση κατά -16,7% τον Οκτ.’12, μετά την πτώση τους κατά -8,9% τον Οκτ.’11, κατά -10,3% τον Οκτ.’10 και κατά -10,0% τον Οκτ.’2009.
Μάλιστα, ο σχετικός δείκτης όγκου διαμορφώθηκε στο 66,5 τον Οκτ.’12, από 108,4 τον Οκτ.’08 σημειώνοντας τεράστια πτώση κατά -38,6% σε 4-έτη, έναντι της πτώσης του καταγεγραμμένου ΑΕΠ κατά -24%
Συμπερασματικά, αντί να υπάρξει μια συντονισμένη προσπάθεια για έγκαιρη είσπραξη των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς το ελληνικό δημόσιο στην περίοδο της κρίσης, επιβάλλονται νέοι φόροι στους συνεπείς φορολογούμενους και νέες φορολογικές επιβαρύνσεις στις επιχειρήσεις γενικά και στα ακίνητα ειδικότερα, που θέτουν νέα εμπόδια στην ανάκαμψη της οικονομίας, ενώ ταυτόχρονα οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των ασυνεπών φορολογουμένων (ιδιωτών και επιχειρήσεων) διογκώνονται.
Παρά τις εξαιρετικά ικανοποιητικές εξελίξεις στον τομέα της δημοσιονομικής προσαρμογής, οι εξελίξεις στο φορολογικό σύστημα της χώρας αποτελούν μια εξαιρετικά επώδυνη για τη χώρα αποτυχία των κρατικών υπηρεσιών που είναι επιφορτισμένες με την είσπραξη των φόρων και των έκτακτων εισφορών που επιβάλλονται στην προσπάθεια για έξοδο της χώρας από τη μεγαλύτερη κρίση της ιστορίας της.
Οι υπηρεσίες αυτές έχουν επιτρέψει την έξαρση της φοροδιαφυγής σε μια περίοδο κατά την οποία οι συνεπείς φορολογούμενοι, ακόμη και οι χαμηλόμισθοι, επιβαρύνονται υπέρμετρα με νέες φορολογικές επιβαρύνσεις επωμιζόμενοι με προκλητική ανισομέρεια το βάρος της απολύτως αναγκαίας αποκατάστασης της δημοσιονομικής ισορροπίας και της αξιοπιστίας της χώρας διεθνώς.»
www.mywaypress.gr
