Alpha Bank: «Aυτό που απαιτείται σήμερα είναι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, όχι στα χαρτιά και τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου, αλλά στην πράξη, με χρήση των €90 δισ. που είναι στο πακέτο διάσωσης»
•Eπιτεύχθηκαν εξαιρετικά ικανοποιητικά αποτελέσματα παρά το ότι η ελληνική οικονομία λειτουργεί με οξεία έλλειψη ρευστότητας
•Ο θαυμαστός νέος κόσμος γεννιέται με πολύ οδύνη
•Είναι χρυσή ευκαιρία να αναδειχθεί η ανάκαμψη ως συστατικό στοιχείο υψηλής προστιθέμενης αξίας για την βιωσιμότητα του χρέους
•Ο περιορισμός της ύφεσης το 2013 μπορεί να γίνει με την αποτελεσματική αξιοποίηση των σημαντικών χρηματοδοτικών και αναπτυξιακών πόρων που παρέχονται στη χώρα από τον Νοέμβριο του 2012 και έως το τέλος του 2014
•Η ανάκαμψη παραμένει το κύριο συστατικό στοιχεία για την βιωσιμότητα του χρέους
Χωρίς αποκλίσεις, και πολύ καλύτερα του αναμενομένου, εκτιμάται ότι υλοποιείται ο Προϋπολογισμός του 2012
Χωρίς αποκλίσεις, και πολύ καλύτερα του αναμενομένου, εκτιμάται ότι υλοποιείται ο Προϋπολογισμός του 2012 (Π2012), σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων που συμπεριλαμβάνονται στο Π2013, με το πρωτογενές έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης (ΓΚ) να διαμορφώνεται σε 1,2% του ΑΕΠ και το συνολικό έλλειμμα σε 6,6% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τους στόχους που είχαν τεθεί στο 2ο Μνημόνιο τον Φεβρουάριο 2012.
Επίσης, όπως προκύπτει από την εκτέλεση του Π2012 στο 9μηνο Ιαν.-Σεπτεμβρίου 2012, το προσαρμοσμένο ταμειακό πρωτογενές πλεόνασμα στη γενική κυβέρνηση διαμορφώθηκε σε € 1,25 δις, από έλλειμμα ύψους € 4,15 δις στο αντίστοιχο 9μηνο του 2011.
Εάν δε ληφθούν υπόψη η αύξηση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της ΓΚ κατά € 1,57 δις στο 9μηνο.’12, έναντι αύξησής τους κατά € 1,14 δις στο 9μηνο.’11 και επίσης οι ενδοκυβερνητικοί τόκοι, τότε το πρωτογενές ισοζύγιο της ΓΚ διαμορφώνεται σε μικρό έλλειμμα € 0,72 δις στο 9μηνο.’2012, από έλλειμμα € 6,08 δις στο 9μηνο.΄2011.
Επομένως, το μέγεθος της δημοσιονομικής προσαρμογής στο 9μηνο Ιαν.-Σεπτ.2012 υπερβαίνει τα € 5,4 δις, έναντι προσαρμογής κατά € 2,3 δις που προέβλεπε ο επικαιροποιημένος Π2012 του Φεβρουαρίου 2012.
Το πρωτογενές πλεόνασμα στη ΓΚ στο 9μηνο,’2012 προκύπτει διότι, παρά τη βαθειά ύφεση και τις εξαιρετικά απαισιόδοξες εκτιμήσεις της Τρόικα, σημειώνεται αύξηση των εσόδων της ΓΚ κατά 0,1% στο 9μηνο αυτό, έναντι στόχου για πτώσης τους κατά -2,4% που προβλέπεται στο Μνημόνιο του Μαρτίου 2012 (2ο Μνημόνιο), ενώ οι πρωτογενείς δαπάνες ήταν σημαντικά μειωμένες κατά -8,3% στο 9μηνο Ιαν.-Σεπτ.’2012, έναντι -5,1% που προβλέπει το 2ο Μνημόνιο.
Σημειώνεται ότι, η μεγάλη πτώση των πρωτογενών δαπανών της ΓΚ οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μεγάλη πτώση των μισθών και των συντάξεων και του αριθμού των απασχολουμένων στην κεντρική διοίκηση και στις ΔΕΚΟ, ενώ η πτώση των πρωτογενών δαπανών των ΟΚΑ κατά -9,0% σημειώθηκε παρά την μεγάλη αύξηση του αριθμού των συνταξιοδοτούμενων εργαζομένων στην περίοδο της προσαρμογής στο νέο αυστηρότερο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
Eπιτεύχθηκαν εξαιρετικά ικανοποιητικά αποτελέσματα παρά το ότι η ελληνική οικονομία λειτουργεί με οξεία έλλειψη ρευστότητας
Τα ανωτέρω εξαιρετικά ικανοποιητικά αποτελέσματα επιτεύχθηκαν παρά το ότι η ελληνική οικονομία λειτουργεί με οξεία έλλειψη ρευστότητας που δημιουργήθηκε κυρίως από την υπέρμετρα μεγάλη καθυστέρηση στην καταβολή της δόσης Ιουνίου 2012 του δανείου της χρηματοδοτικής βοήθειας ύψους € 31,5 δις.
Οι πόροι αυτοί προορίζονταν σε μεγάλο βαθμό για την αναπλήρωση των απομειωμένων κεφαλαίων των τραπεζών, για την πληρωμή ομολόγων ύψους € 3,5 δις στην ΕΚΤ, για την πληρωμή ενός μέρους των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα και για την διακοπή των εκδόσεων ΕΓΕΔ (με υποχρέωση αγοράς τους από τις τράπεζες) που επίσης αφαιρεί ρευστότητα από την οικονομία.
Αντί των ανωτέρω ακόμη και η πληρωμή του ομολογιακού δανείου στην ΕΚΤ έγινε με έκδοση ΕΓΕΔ.
Η αβεβαιότητα που προκαλεί η μη καταβολή της δόσης καθυστερεί την επιστροφή των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες και θέτει φραγμό στην ανάκαμψη της πιστωτικής επέκτασης προς τους ιδιώτες και τα νοικοκυριά.
Ως αποτέλεσμα, η πτώση του ΑΕΠ της χώρας το 2012 εκτιμάται τώρα στο -6,5%, από πτώση κατά -4,8% που ήταν η εκτίμηση στο 2ο Μνημόνιο τον Φεβρουάριο του 2012.
Παρόλα αυτά, σε αυτό το δυσμενέστερο δυνατό οικονομικό περιβάλλον, ο Π2012 εκτελέστηκε πολύ καλύτερα από ότι είχε σχεδιαστεί τον Φεβρουάριο του 2012.
Πέραν των καλών αποτελεσμάτων στο 3ο 3μηνο.΄12, η δημοσιονομική προσαρμογή μεσοπρόθεσμα διασφαλίζεται και με την ψήφιση του 3ου Μνημονίου από την Βουλή στις 7.11.2012, που περιλαμβάνει εξαιρετικά επώδυνα για την ελληνική οικονομία και κοινωνία μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής ύψους άνω των € 13,5 δις.
Με τα μέτρα αυτά, η δημοσιονομική διαχείριση, μετά από πολλά χρόνια, επιστρέφει σε πρωτογενή πλεονάσματα.
Με το νέο Μνημόνιο προωθείται, επίσης, αποφασιστικά η ταχεία ολοκλήρωση της διαρθρωτικής προσαρμογής της Ελληνικής οικονομίας, με στόχο αφενός την υποβοήθηση-υλοποίηση της δημοσιονομικής προσαρμογής και αφετέρου την αύξηση της παραγωγικότητας και της εξωτερικής ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
Ειδικότερα, στα μέτρα συμπεριλαμβάνονται:
(1) η νέα αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης (στα 67 έτη, ή στα 62 έτη με 40 έτη ασφαλισμένης εργασίας) από το 2013,
(2) η δρομολόγηση της μείωσης της απασχόλησης στο δημόσιο τομέα κατά επιπλέον 150.000 άτομα στην περίοδο 2011-2015, μετά την ήδη μείωσή της κατά 147,5 χιλ. άτομα στην περίοδο 2009-2011),
(3) η εκ βάθρων αναδιάρθρωση της οργανωτικής δομής της κεντρικής διοίκησης, συμπεριλαμβανομένων των νοσοκομείων και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, των ΔΕΚΟ και των ΟΤΑ,
(4) το οριστικό και πλήρες άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων,
(5) η περαιτέρω μείωση των εμποδίων και του κόστους των απολύσεων και των προσλήψεων στην αγορά εργασίας, με περαιτέρω αποδυνάμωση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, κ.ά.
Η ψήφιση των μέτρων ως ανωτέρω, επιβεβαιώνει την μετάβαση της δημοσιονομικής λειτουργίας σε μία νέα ισορροπία, όπου οι πρωτογενείς δαπάνες του Προϋπολογισμού προσαρμόζονται αναγκαστικά στα έσοδα, καθώς δεν υπάρχει πλέον προσφυγή σε δανεισμό.
Ο θαυμαστός νέος κόσμος γεννιέται με πολύ οδύνη
Ο θαυμαστός νέος κόσμος γεννιέται με πολύ οδύνη, καθώς χαρακτηρίζεται κυρίως από περικοπές μισθών, συντάξεων και κοινωνικών δαπανών, όπως προνοιακών επιδομάτων, δαπανών υγειονομικής περίθαλψης κ.ο.κ., με την όποια αύξηση των εσόδων να λαμβάνει επίσης της μορφή μείωσης οικογενειακών επιδομάτων, κατάργησης επιδοτήσεων, επιστροφών φόρων και φοροαπαλλαγών, αύξησης των κοινωνικών εισφορών κ.ο.κ.
Όλες αυτές οι παρεμβάσεις επηρεάζουν αρνητικά τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς των οικονομικά αδυνάτων, παρά την προσπάθεια που γίνεται οι περικοπές να μην είναι οριζόντιες.
Ήδη τα έσοδα της γενικής κυβέρνησης μειώθηκαν κατά € 5,7 δις το 2012 ενώ προβλέπεται και περαιτέρω μείωση κατά € 4,5 δις το 2013, με την φορολογική μεταρρύθμιση του 2012 να μην αναμένεται να αρχίσει να αντιστρέφει αυτήν την πορεία παρά μόνο το 2014-15, συνεισφέροντας έσοδα ύψους € 1,2 δις.
Συνεπώς, το πρόβλημα δεν είναι ότι μειώνονται οι δαπάνες (που δεν γίνεται να μην μειωθούν όταν δεν υπάρχουν έσοδα), αλλά μάλλον εστιάζεται στο γιατί δεν αυξάνουν τα έσοδα.
Aυτό που απαιτείται σήμερα είναι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, όχι στα χαρτιά και τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου, αλλά στην πράξη, με χρήση των €90 δισ. που είναι στο πακέτο διάσωσης
Ο μόνος τρόπος να αυξηθούν τα έσοδα είναι να αποδώσει η μάχη κατά της φοροδιαφυγής και να ανακάμψει η οικονομία μία ώρα αρχύτερα, μιας και έχουμε πλέον φθάσει στα όρια της κοινωνικής αντοχής.
Τίποτα από αυτά, όμως, δεν θα γίνουν από μόνα τους.
Καλή η φορολογική μεταρρύθμιση, καλές και οι διαρθρωτικές αλλαγές, αλλά αυτό που απαιτείται σήμερα είναι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, όχι στα χαρτιά και τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου, αλλά στην πράξη.
Είναι απολύτως απαραίτητο, λοιπόν, να χρησιμοποιηθεί, άμεσα και όχι σε δόσεις, μέρος από τα €90 δισ. που είναι στο πακέτο διάσωσης και δεν έχουν εκταμιευθεί ακόμη, για την πληρωμή των οφειλών του κράτους προς τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας ύψους άνω των €8 δισ. και την αποπληρωμή των εντόκων γραμματίων δημοσίου ύψους άνω των €18 δισ. στα χέρια των τραπεζών, έτσι ώστε να πέσει ρευστότητα στην αγορά που στενάζει.
Πέραν τούτου, είναι απολύτως αναγκαίο να διαπραγματευθούμε και την επανεκκίνηση των μεγάλων έργων των οδικών αξόνων και την απορρόφηση των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων, με συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Και, βεβαίως, το κυριότερο, δεν έχουμε την πολυτέλεια να μην αξιοποιούμε με πιο ταχείς ρυθμούς το κεφάλαιο που λέγεται «αποκρατικοποιήσεις».
Ας σημειωθεί, ότι οι ιδιωτικοποιήσεις και η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας είναι ίσως ο μοναδικός μοχλός ανάκαμψης που έχουμε στα χέρια μας και που η ενεργοποίηση του δεν απαιτεί αποφάσεις τρίτων.
Είναι χρυσή ευκαιρία να αναδειχθεί η ανάκαμψη ως συστατικό στοιχείο υψηλής προστιθέμενης αξίας για την βιωσιμότητα του χρέους
Είναι, επίσης, χρυσή ευκαιρία να αναδειχθεί η ανάκαμψη ως συστατικό στοιχείο υψηλής προστιθέμενης αξίας για την βιωσιμότητα του χρέους.
Παρά την σημαντική δημοσιονομική προσαρμογή που επιχειρείται, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ το 2013 αναμένεται να ανέλθει σε 189,1% του ΑΕΠ.
Η νέα υπερδιόγκωση του ελληνικού δημοσίου χρέους προκύπτει καθώς η Ελλάδα θα εισπράξει από την συνέχιση της χρηματοδοτικής βοήθειας από τη ΖτΕ και από το ΔΝΤ πρόσθετα κεφάλαια ύψους € 44,7 δις το 2012 και επιπλέον € 24 δις το 2013, τα οποία αυξάνουν σημαντικά το ονομαστικό δημόσιο χρέος, αφού οι λήξεις χρέους στο 2ο 6μηνο.’12 και κατά το 2013 είναι πολύ λίγες (μετά το PSI Plus).
Είναι λογικό να υποθέσει κανείς ότι οι τεράστιες αυτές εισροές πόρων στην Ελληνική οικονομία, θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της έλλειψης ρευστότητας και στην ανάκαμψη της οικονομίας.
Παρ΄όλα αυτά, η αξιολόγηση της Τρόικας είναι ότι θα οδηγηθούμε και σε νέα μεγάλη πτώση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά -5,65% το 2013 (και μάλιστα με μεγάλη πτώση της παραγωγικότητας της εργασίας κατά -2,4%), μετά την εκτιμώμενη πτώση του κατά -7,0% το 2012 (με αύξηση, όμως, της παραγωγικότητας της εργασίας κατά 1,4%), χωρίς να εξηγείται η αντιστροφή αυτή στην μεταβολή της παραγωγικότητας.
Επίσης, μετά την είσπραξη το 2013 πρόσθετων εσόδων ύψους άνω των € 3,5 δις από μέτρα που επιβλήθηκαν το 2012 και την λήψη πρόσθετων δραστικών και εξαιρετικά επώδυνων μέτρων αύξησης των εσόδων και μείωσης των δημοσίων δαπανών ύψους άνω των € 10,8 δις το 2013, είναι απορίας άξιον πώς η μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος της ΓΚ να διαμορφώνεται μόνο στα € 3,1 δις έναντι του 2012.
Ο περιορισμός κατά το δυνατό της ύφεσης το 2013 μπορεί να γίνει με την αποτελεσματική αξιοποίηση των σημαντικών χρηματοδοτικών και αναπτυξιακών πόρων που παρέχονται στη χώρα από τον Νοέμβριο του 2012 και έως το τέλος του 2014
Ο περιορισμός κατά το δυνατό της ύφεσης το 2013 μπορεί να γίνει, λοιπόν, με την αποτελεσματική αξιοποίηση των σημαντικών χρηματοδοτικών και αναπτυξιακών πόρων που παρέχονται στη χώρα από τον Νοέμβριο του 2012 και έως το τέλος του 2014.
Αν η ύφεση περιοριστεί, με πτώση, π.χ., του ονομαστικού ΑΕΠ κατά -2,0%, τότε το πρωτογενές πλεόνασμα το 2013 μπορεί να υπερβεί το 2,0% του ΑΕΠ, με βάση τα μέτρα που ήδη έχουν ληφθεί, και με την ανάκαμψη να έρχεται ταχύτερα, το χρέος της ΓΚ είναι δυνατόν να περιοριστεί στο 180% του ΑΕΠ, για να μειωθεί στο 156% του ΑΕΠ το 2016 και στο 118% του ΑΕΠ το 2020.
Η ταχεία μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και του χρέους στην περίπτωση της Ελλάδος μπορεί να επιτευχθεί έως το τέλος της 10ετίας του 2010 και από το γεγονός ότι τα επιτόκια που πληρώνονται για την εξυπηρέτηση αυτού του χρέους θα είναι σχετικά χαμηλά, περί το 2,5%-3,0%, έως το τέλος της δεκαετίας, ενώ ενδεχομένως να μειωθούν σε ακόμη χαμηλότερο επίπεδο στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος του χρέους.
Η ανάκαμψη, όμως, παραμένει το κύριο συστατικό στοιχεία για την βιωσιμότητα του χρέους.
Πηγή: Εβδομαδιαίο Οικονομικό Δελτίο της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank.
