Alzheimer: Το καλύτερο παζλ για τον εγκέφαλο

Οι πηγές (bmj.com , axios.com) παρουσιάζουν μια πρόσφατη αμερικανική μελέτη που συνέκρινε τα ποσοστά θανάτου από τη νόσο Αλτσχάιμερ σε διάφορα επαγγέλματα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ταξιτζήδες και οι οδηγοί ασθενοφόρων είχαν τα χαμηλότερα ποσοστά θανάτων που αποδίδονται στην νόσο Alzheimer. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι η συχνή χωρική και πλοηγική επεξεργασία που απαιτούνται σε αυτά τα επαγγέλματα μπορεί να συμβάλλει στην προστασία από τη νόσο. Η μελέτη, βασισμένη σε στατιστικά στοιχεία θανάτου, υπογραμμίζει μια πιθανή σύνδεση μεταξύ της επαγγελματικής δραστηριότητας και του κινδύνου Αλτσχάιμερ, αν και αναγνωρίζονται περιορισμοί σχετικά με την αιτιώδη συνάφεια.

1. Ποια ήταν η κύρια διαπίστωση της πρόσφατης μελέτης που δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal;

Η κύρια διαπίστωση ήταν ότι οι επαγγελματίες οδηγοί ταξί και ασθενοφόρων στις Ηνωμένες Πολιτείες είχαν τα χαμηλότερα ποσοστά θανάτου που αποδίδονται στη νόσο Alzheimer, σε σύγκριση με περισσότερα από 400 άλλα επαγγέλματα που εξετάστηκαν.

2. Γιατί οι ερευνητές υπέθεσαν ότι οι οδηγοί ταξί και ασθενοφόρων θα μπορούσαν να έχουν χαμηλότερα ποσοστά Alzheimer;

Η υπόθεση βασίστηκε στην ιδέα ότι η καθημερινή, συνεχής και σύνθετη χωρική και πλοηγική επεξεργασία που απαιτείται για αυτά τα επαγγέλματα μπορεί να ασκεί προστατευτική δράση στον εγκέφαλο, ιδίως στην περιοχή του ιπποκάμπου, η οποία είναι κρίσιμη για τη μνήμη και επηρεάζεται νωρίς στη νόσο Alzheimer. Προηγούμενες μελέτες σε οδηγούς ταξί του Λονδίνου είχαν δείξει ενισχυμένες λειτουργικές αλλαγές στον ιππόκαμπο.

3. Πώς διεξήχθη η μελέτη για να καταλήξει σε αυτά τα συμπεράσματα;

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από πιστοποιητικά θανάτου στις ΗΠΑ για τα έτη 2020-2022, τα οποία περιλάμβαναν πληροφορίες για το συνήθες επάγγελμα των θανόντων και την αιτία θανάτου. Εστίασαν στους οδηγούς ταξί και ασθενοφόρων ως επαγγέλματα που απαιτούν συχνή χωρική και πλοηγική επεξεργασία σε πραγματικό χρόνο και τα συνέκριναν με άλλα επαγγέλματα, συμπεριλαμβανομένων άλλων επαγγελμάτων μεταφοράς με λιγότερες πλοηγικές απαιτήσεις. Τα δεδομένα προσαρμόστηκαν για παράγοντες όπως η ηλικία κατά το θάνατο, το φύλο, η φυλή, η εθνικότητα και το επίπεδο εκπαίδευσης.

4. Υπήρξαν κάποιες επιφυλάξεις ή περιορισμοί στη μελέτη που πρέπει να ληφθούν υπόψη;

Ναι, η μελέτη έχει αρκετούς περιορισμούς. Πρώτον, υπάρχει πιθανότητα προκατάληψης επιλογής, καθώς άτομα με υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης Alzheimer μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να εισέλθουν ή να παραμείνουν σε επαγγέλματα που απαιτούν έντονη μνήμη και πλοήγηση. Δεύτερον, η μελέτη βασίστηκε στην αναφερόμενη συνήθη εργασία, η οποία μπορεί να μην αντιπροσωπεύει ολόκληρη την εργασιακή ζωή ενός ατόμου. Τρίτον, τα πιστοποιητικά θανάτου ενδέχεται να υποεκτιμούν τον αριθμό των θανάτων που προκαλούνται από τη νόσο Alzheimer. Τέλος, η μελέτη ανέλυσε τις αναλογίες θανάτων που αποδίδονται στην Alzheimer και όχι το τυποποιημένο ποσοστό θνησιμότητας, λόγω έλλειψης αξιόπιστων δημογραφικών δεδομένων ανά επάγγελμα.

5. Τα ευρήματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι η χρήση GPS μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο Alzheimer;

Η μελέτη δεν αποδεικνύει άμεσα μια αιτιώδη σχέση μεταξύ της χρήσης GPS και του αυξημένου κινδύνου Alzheimer. Ωστόσο, υποθέτει ότι η ενασχόληση με συχνή, αυτόνομη χωρική πλοήγηση, όπως αυτή που απαιτούνταν από τους οδηγούς ταξί και ασθενοφόρων πριν από την ευρεία χρήση του GPS, μπορεί να προσφέρει κάποια προστασία. Η αποφυγή της εξάρτησης από τις εφαρμογές χαρτών στο τηλέφωνο θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος για να ασκήσετε περισσότερο τις χωρικές σας ικανότητες.

6. Παρατηρήθηκε το ίδιο χαμηλό ποσοστό θανάτων από Alzheimer και σε άλλα επαγγέλματα που σχετίζονται με τις μεταφορές, όπως οι οδηγοί λεωφορείων, οι πιλότοι αεροσκαφών ή οι καπετάνιοι πλοίων;

Όχι, το χαμηλό ποσοστό θανάτων από Alzheimer δεν παρατηρήθηκε σε άλλα επαγγέλματα μεταφοράς που έχουν λιγότερες απαιτήσεις πλοήγησης σε πραγματικό χρόνο και βασίζονται συχνά σε προκαθορισμένες διαδρομές. Για παράδειγμα, οι πιλότοι αεροσκαφών και οι καπετάνιοι πλοίων είχαν σχετικά υψηλότερα προσαρμοσμένα ποσοστά θανάτων από Alzheimer, ενώ οι οδηγοί λεωφορείων είχαν ένα ποσοστό παρόμοιο με τον γενικό πληθυσμό. Αυτό ενισχύει την υπόθεση ότι η συχνή και σύνθετη χωρική πλοήγηση είναι ο κρίσιμος παράγοντας.

7. Τα ευρήματα της μελέτης αφορούν μόνο τη νόσο Alzheimer ή και άλλες μορφές άνοιας;

Η μελέτη επικεντρώθηκε κυρίως στη νόσο Alzheimer. Όταν οι ερευνητές εξέτασαν άλλες μορφές άνοιας, όπως η αγγειακή άνοια και οι μη καθορισμένες άνοιες, δεν παρατήρησαν το ίδιο μοτίβο χαμηλής θνησιμότητας μεταξύ των οδηγών ταξί και ασθενοφόρων. Αυτό υποδηλώνει ότι η πιθανή προστατευτική δράση μπορεί να είναι ειδική για τη νόσο Alzheimer και να σχετίζεται με αλλαγές στον ιππόκαμπο.

8. Ποια είναι η σημασία αυτών των ευρημάτων και ποια είναι τα επόμενα βήματα στην έρευνα;

Αυτά τα ευρήματα θέτουν νέα ερωτήματα σχετικά με τη σύνδεση μεταξύ της φύσης ορισμένων επαγγελμάτων που απαιτούν έντονη χωρική και πλοηγική επεξεργασία και του κινδύνου θανάτου από τη νόσο Alzheimer. Αν και η μελέτη δεν αποδεικνύει μια αιτιώδη σχέση, υπογραμμίζει την πιθανή σημασία της διατήρησης της γνωστικής δραστηριότητας, ιδίως της χωρικής πλοήγησης, για την υγεία του εγκεφάλου καθώς γερνάμε. Η μελλοντική έρευνα θα πρέπει να διερευνήσει περαιτέρω εάν και πώς η συχνή χωρική και πλοηγική δραστηριότητα μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο ανάπτυξης Alzheimer και εάν υπάρχουν γνωστικές δραστηριότητες που θα μπορούσαν να έχουν προληπτική δράση.