Deutsche Welle: Η ΕΕ σε βασανιστική αναζήτηση μελλοντικού οράματος

Η ανικανότητα  αυτοδέσμευσης είναι το κεντρικό πρόβλημα της ευρωζώνης –Πιθανότητες για  τρία exit;

 
Πείσματα και αποκλεισμοί κυριάρχησαν στο Συμβούλιο Κορυφής σε μια κρίσιμη καμπή στης πορεία της ΕΕ. Η  Deutsche Welle σε πολιτική ανάλυσή της διατυπώνει το ερώτημα εάν θα φέρει η Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων την επιθυμητή ενότητα.

Ο τόνος των δηλώσεων ήταν πανηγυρικός. Στις συνεντεύξεις τύπου της τελευταίας ημέρας του Συμβουλίου Κορυφής των Βρυξελλών ξεχείλισαν η υπερηφάνεια για τα επιτεύγματα σε μια εποχή πρωτόγνωρων προκλήσεων, και σε έναν ανασφαλή κόσμο το όραμα μιας εξασφαλισμένης και ευημερούσας Ένωσης για την επόμενη δεκαετία.

 
Πόθος για στενή συνεργασία

Αλλά το πιο πιθανόν είναι ότι οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των 28 χρειάστηκαν την ευεργετική επενέργεια της πρόζας, ενός αφηγήματος επιτυχίας μετά τις παλινωδίες με τους Πολωνούς σχετικά με την επανεκλογή του επίσης Πολωνού Ντόναλντ Τουσκ στο αξίωμα του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Τι συνέβη; Η Πολωνία απέτυχε παταγωδώς με μια χωρίς προοπτική αντίσταση στην επανεκλογή του, ο Τουσκ πολιτικά δεν ανήκει στο κυβερνητικό κόμμα. Κάτι που εξόργισε τους υπόλοιπους 27. Σε σημείο που ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ξαβιέ Μπέτελ να ξιφουλκήσει λέγοντας πως η πεισματική αντίδραση των Πολωνών δεν ταιριάζει με συμπεριφορά ενήλικα. Ο πόθος για πνεύμα έντιμης και στενής συνεργασίας παραμένει ζητούμενο.

Ακόμη και η Μέρκελ μετά τη λήξη των εργασιών αναζήτησε ένα θετικό μύνημα για το τέλος υπενθυμίζοντας ότι «παρά τα προβλήματα που έχουμε η ΕΕ παραμένει ένα επιτυχημένο μοντέλο». Η νευρικότητα είναι έκδηλη πριν τις εκλογές την επόμενη εβδομάδα στην Ολλανδία και τον επόμενο μήνα στη Γαλλία που θα μπορούσαν να βγάλουν ενισχυμένο το στρατόπεδο των λαϊκιστών και ευρωσκεπτικιστών. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες διακατέχονται από συνεχή οργή από το διαρκές κλίμα κρίσης που επικρατεί, είτε με τις τρομοκρατικές επιθέσεις, είτε με την κρίση χρέους και τις διαφωνίες στο προσφυγικό.

 
Θα γίνει η ΕΕ πιο ενωμένη;

Αλλά και οι ευρωπαίοι πολίτες χάνουν την υπομονή τους. Στην τελευταία σφυγμομέτρηση του πρώτου δημόσιου καναλιού ARD για τις τάσεις στη Γερμανία, το 41% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι δεν προκύπτουν πλεονεκτήματα από τη συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ. Ήταν 11% λιγότεροι από πέρυσι τον Ιούλιο που όλοι ήταν σε κατάσταση σοκ μετά την ανακοίνωση του Brexit. Όλα αυτά τα είχαν στο πίσω μέρος του κεφαλιού τους οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, όταν εξέταζαν τη λεγόμενη ατζέντα της Ρώμης, μια δέσμη ιδεών της Κομισιόν και της Μάλτας για την μελλοντική Ευρώπη, που θα δημοσιοποιηθεί στο έκτακτο Συμβούλιο Κορυφής της Ρώμης. Τίποτα δεν είναι ακόμη δεσμευτικό. Γιατί οι μικρές χώρες αισθάνονται παραγκωνισμένες από τις μεγάλες, δηλαδή τη Γερμανία. Οι νότιες αισθάνονται να τις τραβούν οικονομικοπολιτικά από τη μύτη οι βόρειες. Τα επιχειρήματα Μέρκελ στην Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων δεν διασκέδασαν την καχυποψία. Το αντίθετο μάλιστα. Ορισμένες χώρες ερμήνευσαν τις πολλές ταχύτητες ως γραμμή διαίρεσης και έναν νέο «σιδηρούν παραπέτασμα» ανάμεσα στη δύση και την ανατολή.

Οι υποστηρικτές της ιδέας – που εκτός από τη Γερμανία είναι η Γαλλία, η Ιταλία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και άλλες – θωρούν ότι θα βοηθήσει για να συνεχίσει την πορεία του το βαρύ «ευρωπαϊκό τάνκερ». Αλλά θα μπορεί κανείς να το δει και υπό την οπτική γωνία μιας προειδοποιητικής βολής,  μιας προειδοποίησης προς ορισμένους να μην στέκονται εμπόδιο. Αποτελεί λύση; Έτσι θα γίνει η ΕΕ πιο γρήγορη, πιο αποτελεσματική, πιο ικανή για δράση, πιο αγαπητή; Έτσι θα γίνει κάποτε πραγματικά ενωμένη;

 
Η ανικανότητα  αυτοδέσμευσης είναι το κεντρικό πρόβλημα της ευρωζώνης -Πιθανότητες για  τρία exit;

Όλα της ευρωκρίσης δύσκολα όσο πλησιάζουν οι εκλογικές αναμετρήσεις σε Ολλανδία και Γαλλία. Ο γερμανικός τύπος περιγράφει ενδεχόμενα τυχόν εξόδου σημαντικών χωρών από το ευρώ. Και παραπέμπει στο παράδειγμα του Οδυσσέα.

Αναλυτικό άρθρο με τις απόψεις για την κρίση στην ευρωζώνη του επικεφαλής του Ινστιτούτου IFO του Μονάχου καθηγητή Κλέμενς Φουστ και του διευθυντή του Ινστιτούτου Οικονομικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου στο Μίνστερ Γιοχάνες Μπέκερ φιλοξενεί στις οικονομικές της σελίδες η Süddeutsche Zeitung του Σαββάτου. Μια κρίση που επέστρεψε, αν και δεν είχε φύγει ποτέ.

 
Δεσμεύσεις και αυτοδέσμευση

Οι δύο επιστήμονες ανατρέχουν στα μέλη της ΕΕ που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με πρώτη την Ελλάδα. «Η Ελλάδα επανήλθε στην ημερήσια διάταξη και μαζί της η ευρωκρίση. Υπάρχει δυσκολία στις διαπραγματεύσεις για το τρίτο πακέτο του Ιούλιου του 2015, γιατί η Αθήνα εφαρμόζει μη ικανοποιητικά τις δεσμεύσεις της. Επί πλέον, το ΔΝΤ απειλεί με έξοδο, γιατί το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο, κάτι που υπό τη γερμανική οπτική γωνία θέτει όλο το πρόγραμμα σε αμφισβήτηση». Οι δύο συγγραφείς κάνουν ένα γρήγορο πέρασμα και στα προβλήματα άλλων χωρών, όπως της Ιρλανδίας, της Ισπανίας, αλλά κυρίως της Πορτογαλίας  Όμως οι χώρες που τους προκαλούν τις μεγαλύτερες ανησυχίες είναι δύο από τις τρεις μεγαλύτερες της ΕΕ, τη Γαλλία και την Ιταλία με το τεράστιο χρέος και τις κυβερνήσεις τους να μην είναι διατεθειμένες να κάνουν κάτι για να το αλλάξουν. Εκτός αυτού, όπως επισημαίνουν, καταγράφεται όξυνση στον τόνο διαλόγου μεταξύ των κρατών-μελών. «Ο βορράς κατηγορεί τον νότο για κόπωση στις μεταρρυθμίσεις, ο νότος κατηγορεί τη Γερμανία για εμμονή στην μείωση των χρεών….οι χρηματαγορές γίνονται πιο νευρικές, γίνεται σαφές ότι η κρίση δεν έχει ξεπεραστεί».

Και στο σημείο αυτό οι δύο επιστήμονες φέρνουν το παράδειγμα του Οδυσσέα, που για να αντισταθεί στο γοητευτικό τραγούδι των Σειρήνων, ζήτησε να τον δέσουν στο κατάρτι για να μην παρασυρθεί. «Ο έλληνας μυθικός ήρωας ήταν σε θέση να εκχωρήσει την κυριαρχία και την ελευθερία να αποφασίζει, τουλάχιστον προσωρινά, αντίθετα οι χώρες της ευρωζώνες είναι ανίκανες να αυτοδεσμευτούν», σημειώνουν. «Δεν θέλουν να εκχωρήσουν αρμοδιότητες σε τόσο σημαντικούς τομείς, όπως ο δημοσιονομικός και οικονομικός, με το επιχείρημα ότι είναι  κυρίαρχες δημοκρατίες και αρκούνται μόνο σε υποσχέσεις και αυτοδεσμεύσεις ότι θα περιορίσουν τα χρέη, που όμως στη συνέχεια δεν κάνουν… η ανικανότητα  αυτοδέσμευσης είναι το κεντρικό πρόβλημα της ευρωζώνης» καταλήγουν.

 
Exit και ευρωκρίση

Αναλυτικό άρθρο για την κρίση του ευρώ με αφορμή το ενδεχόμενο ενός «κακού»  σεναρίου για την Γαλλία, την Ολλανδία ή την Ιταλία, διαβάζουμε και στο Spiegel, στο τεύχος του Σαββάτου. «Το φαινόμενο είναι παράδοξο», παρατηρεί ο αρθρογράφος. «Ενώ οικονομικά η ευρωζώνη εμφανίζεται τόσο σταθερή όσο ποτέ άλλος από το ξέσπασμα της κρίσης, το 2017 θα μπορούσε να γίνει η χρονιά διάλυσης της ευρωζώνης. Οι λόγοι αυτήν την φορά δεν είναι οικονομικοί, αλλά πολιτικοί». Στο άρθρο γίνεται περιγραφή τριών σεναρίων για το ευρώ, το Nexit, το Frexit και το Ilexit.

«Ενδεχόμενη έξοδος της Ολλανδίας από το ευρώ δεν θα προκαλούσε οικονομική κατάρρευση, τους κραδασμούς θα μπορούσαν να απορροφήσουν οι υπόλοιπες χώρες, αλλά θα ήταν μια λυπηρή εξέλιξη κυρίως για τη γερμανική κυβέρνηση» παρατηρεί ο γερμανός δημοσιογράφος περιγράφοντας όλα τα ενδεχόμενα κυρίως στον τομέα του εμπορίου, καθώς η Ολλανδία εξάγει περισσότερα προϊόντα  από όσα εισάγει. Διαφορετικές οι προοπτικές ενός Frexit. «Μετά από τυχόν έξοδο της Γαλλίας δεν θα μπορούσε να επιζήσει το ευρώ. Θα ήταν ο θάνατος, ακόμη και οι χώρες της νότιας Ευρώπης θα έπρεπε να εγκαταλείψουν το κοινό νόμισμα για να μην παρασυρθούν στη δίνη μιας υποτίμησης. Έξοδος της Ιταλίας φαίνεται ένα πιο πιθανό ενδεχόμενο. Βραχυπρόθεσμα θα ήταν καλύτερα για τους Ιταλούς…αλλά για τους επενδυτές η επιστροφή στη λίρα θα ήταν μια κρατική χρεοκοπία», επισημαίνεται στο άρθρο. «Πιθανότητες για τα τρία exit; …. Η πολιτική κάστα στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο καλό είναι να προετοιμάζονται, διότι ένας απαισιόδοξος είναι ένας αισιόδοξος με εμπειρία». Πηγή: Deutsche Welle