Eurobank: Η μείωση της ανεργίας προϋποθέτει την εφαρμογή του μεταρρυθμιστικού προγράμματος

3 Ιουλίου, 2014 7:08 μμ

Με τις τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο της οικονομίας και μια εκτεταμένη και πλήρως  τεκμηριωμένη ανάλυση για την ανεργία, ασχολείται  η σημερινή έκδοση της Eurobank: «7ΗΜΕΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ» με συγγραφείς τους Θεόδωρο Σταματίου, Οικονομολόγο, Στυλιανό Γώγο, Οικονομικό Αναλυτή και  Μαρία Πρανδέκα, Οικονομικό Αναλυτή, με κυριότερα σημεία συνοπτικά τα ακόλουθα:

-Το ενδιαφέρον της κυβέρνησης είναι αναγκαίο να επικεντρωθεί όχι σε μάχες οπισθοφυλακών για τον περιορισμό του πολιτικού κόστους των μεταρρυθμίσεων αλλά στη διαπραγμάτευση της τελικής συμφωνίας για το χρέος και στην βελτίωση των αναπτυξιακών προοπτικών της χώρας.

-Το ποσοστό ανεργίας εξακολουθεί να βρίσκεται σε πτωτική πορεία ωστόσο η μείωση του σε μηνιαία βάση είναι ισχνή και ως εκ τούτου δεν δύναται να εξασφαλίσει γρήγορη ανάκαμψη στην αγορά εργασίας.

-Δείκτης Οικονομικού Κλίματος: τον Ιούνιο σημείωσε την καλύτερη επίδοση από τον Απρίλιο του 2008, φθάνοντας τις 103,7 μονάδες, λόγω της βελτίωσης της καταναλωτικής εμπιστοσύνης καθώς και των προσδοκιών στον κλάδο της βιομηχανίας, των υπηρεσιών, του λιανικού εμπορίου και των κατασκευών.

-Λιανικό εμπόριο: Τον Απρίλιο, ο όγκος των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο αυξήθηκε κατά 7,3% σε ετήσια βάση, λόγω εκπτώσεων και Πάσχα καθώς η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφηκε στα καταστήματα ένδυσης-υπόδησης και με είδη δώρων.

Οι καταθέσεις του εγχώριου ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα τον Ιούνιο αυξήθηκαν κατά περίπου €700 εκ. σε μηνιαία βάση, ενώ από την αρχή του έτους έχουν αυξηθεί κατά περίπου €1 δισ.

 

• Το ενδιαφέρον της κυβέρνησης είναι αναγκαίο να επικεντρωθεί όχι σε μάχες οπισθοφυλακών για τον περιορισμό του πολιτικού κόστους των μεταρρυθμίσεων αλλά στη διαπραγμάτευση της τελικής συμφωνίας για το χρέος και στην βελτίωση των αναπτυξιακών προοπτικών της χώρας

Εδώ και αρκετό καιρό – ήδη μετά την επίτευξη της συμφωνίας για την τελευταία αναθεώρηση του 2^ου προγράμματος Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας (2ΠΣΕΟ) – τονίσαμε τη σημασία της ολοκλήρωσης των 12 (6+6) προαπαιτούμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η ολοκλήρωση είναι σημαντική όχι μόνο γιατί συνεπάγεται την λήψη των δύο δόσεων συνολικού ύψους €2,0 δισ. και τη συνέχιση του χρηματοδοτικού προγράμματος από τον ΕΜΣ και το ΔΝΤ (βλέπε INFO 1)  αλλά κυρίως γιατί δείχνει ότι η ελληνική κυβέρνηση αλλά και γενικότερα το ελληνικό κράτος είναι διατεθειμένο να αλλάξει, να επιλύσει δύσκολα προβλήματα που ταλανίζουν την ελληνική οικονομία για δεκαετίες.

Η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας μέσω της πώλησης μέρους της υπάρχουσας Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού σε ιδιώτες, θα επιτρέψει την χρηματοδότηση επενδύσεων στον συγκεκριμένο τομέα που δεν πραγματοποιήθηκαν όλα τα προηγούμενα χρόνια και που σύντομα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Χρηματοδότηση επενδύσεων στον τομέα της ενέργειας μέσω δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου δεν φαίνεται τόσο πιθανή εξαιτίας των δύσκολων δημοσιονομικών συνθηκών των επόμενων ετών και της ανάγκης τήρησης των στόχων για πρωτογενή πλεονάσματα. Επιπλέον, τίθεται και το θέμα της αποτελεσματικής διαχείρισης των πόρων στον τομέα της ενέργειας όχι μόνο προς όφελος του τωρινού πληθυσμού της χώρας αλλά και των μελλοντικών γενεών.

Πέρα από την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας όμως στο προαπαιτούμενο πακέτο διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων υπάρχουν και μια σειρά από επιπλέον κρίσιμα ζητήματα που αναμένετε να συμβάλλουν στην αλλαγή του επιχειρηματικού κλίματος στην Ελλάδα με κυριότερο το νόμο για τις αδειοδοτήσεις των επιχειρήσεων και το νόμο για τις αλλαγές στο χωροταξικό πλαίσιο. Αναμένεται να συμβάλλουν θετικά στην επιστροφή της χώρας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης μεσοπρόθεσμα.

Αναμένουμε ότι η κυβέρνηση θα ολοκληρώσει τις προαπαιτούμενες μεταρρυθμίσεις μέσα στα – ήδη διευρυμένα χρονικά πλαίσια αφού κάποιες από αυτές θα έπρεπε να είχαν 0λοκληρωθεί μέχρι τα τέλη Μαΐου 2014 – ώστε κατά την επόμενη επίσκεψη των εκπροσώπων των δανειστών που προγραμματίζεται στα μέσα Ιουλίου 2014 οι διαπραγματεύσεις να μην αναλωθούν σε μάχες οπισθοφυλακών για τη μείωση του βραχυπρόθεσμου πολιτικού κόστους που μπορεί να έχουν κάποιες από τις προαπαιτούμενες μεταρρυθμίσεις. Οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να επικεντρωθούν κυρίως στην βελτιστοποίηση του τρόπου εφαρμογής των εναπομενουσών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων (INFO 2) (βλέπε συνέχιση της προσπάθειας για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης, της δικαιοσύνης, του εκπαιδευτικού συστήματος κτλ) αλλά κυρίως την προετοιμασία του εδάφους για την επερχόμενη τελική συμφωνία για τα μέτρα ελάφρυνσης του δημοσίου χρέους.

Ας μην ξεχνάμε άλλωστε σε αυτό τι σημείο ότι η ελάφρυνση των φορολογικών βαρών από τους «συνήθεις υπόπτους» των τελευταίων ετών μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν:

1.Αλλάξουν προς το καλύτερο οι δημοσιονομικοί στόχοι του 2ΠΣΕΟ για τα επόμενα έτη. Κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί έστω και οριακά από την συμφωνία για τα μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους.

2.Μειωθεί η φοροδιαφυγή και συνεχίσει η εφαρμογή εκείνων των μεταρρυθμίσεων που έχουν σαν σκοπό τη βελτίωση της εικόνας όσον αφορά τόσο τα έσοδα όσο και τις δαπάνες του Προϋπολογισμού-INFO 3).

3.Ενισχυθούν οι αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας μέσω της δημιουργίας των κατάλληλων συνθηκών για την προσέλκυση επενδύσεων και την μείωση της ανεργίας. Υπενθυμίζουμε εδώ ότι η στροφή προς ένα πιο βιώσιμο αναπτυξιακό υπόδειγμα απαιτεί την εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας. Πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνει ότι η αδυναμία αύξησης των ελληνικών εξαγωγών τα τελευταία χρόνια παρά την μείωση του μοναδιαίου κόστους εργασίας τα τελευταία έτη οφείλεται κυρίως σε ελλείψεις στο θεσμικό κομμάτι της οικονομίας και στην καθυστέρηση εφαρμογής των απαραίτητων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων-INFO 4).

 

• Το ποσοστό ανεργίας εξακολουθεί να βρίσκεται σε πτωτική πορεία ωστόσο η μείωση του σε μηνιαία βάση είναι ισχνή και ως εκ τούτου δεν δύναται να εξασφαλίσει γρήγορη ανάκαμψη στην αγορά εργασίας

Την Τρίτη 2 Ιουλίου η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat) δημοσίευσε τα επίσημα στοιχεία για το ποσοστό της ανεργίας τον μήνα Μάιο. Σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία, στην Ευρωζώνη το ποσοστό της ανεργίας παρέμεινε σταθερό σε σχέση με τον Απρίλιο (11,6%) ωστόσο μειώθηκε κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον Μάιο του 2013 (12,0%). Παρόμοια συμπεριφορά είχε και το ποσοστό της ανεργίας για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ28). Πιο συγκεκριμένα, υπήρξε μείωση κατά 0,1 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον Απρίλιο (από 10,4% σε 10,3%) ενώ η αντίστοιχη μείωση σε σχέση με τον Μάιο του 2013 ήταν της τάξης των 0.6 ποσοστιαίων μονάδων. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα παραπάνω μεγέθη του ποσοστού της ανεργίας παραμένουν σε υψηλότερα επίπεδα, της τάξης των 3,5 και 4,5 ποσοστιαίων μονάδων, σε σχέση με τις αρχές του 2008. Επιπρόσθετα, τα προαναφερθέντα ποσοστά, σε απόλυτα νούμερα μεταφράζονται σε 25,184 εκατομμύρια ανέργους για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ το αντίστοιχο μέγεθος για το σύνολο των οικονομιών της Ευρωζώνης είναι 18,552 εκατομμύρια άτομα.

Η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να κατέχει την θλιβερή πρωτιά ανάμεσα στο σύνολο των οικονομιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς το ποσοστό της ανεργίας. Τα επίσημα στοιχεία για τον μήνα Μάρτιο κατατάσσουν την Ελλάδα στην πρώτη θέση με ποσοστό 26,8% και στην δεύτερη θέση βρίσκεται η Ισπανία με ποσοστό 25,1% (για τον μήνα Μάιο). Οι οικονομίες της Αυστρίας και της Γερμανίας εμφανίζονται με τα χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας. Πιο συγκεκριμένα, στην Αυστρία το ποσοστό της ανεργίας ανέρχεται στο 4,7% ενώ στη Γερμανία στο 5,1%. Τέλος, στις ΗΠΑ το αντίστοιχο μέγεθος παρέμεινε σταθερό σε σχέση με τον Απρίλιο (6,3%) και σημείωσε μείωση κατά 1,2 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον Μάιο του 2013.

Ένα ενθαρρυντικό σημάδι για την Ελληνική οικονομία εμφανίζεται να είναι το γεγονός ότι τα μηνιαία στοιχεία καταδεικνύουν ότι το ελληνικό ποσοστό ανεργίας έχει εισέλθει σε πτωτική πορεία. Βλέποντας τον Πίνακα 1 παρατηρούμε ότι σε σχέση με τον Μάρτιο του 2013 υπήρξε μια μείωση της τάξης των 0.4 ποσοστιαίων μονάδων (μείωση κατά 1,1 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το μέγιστο 27,9% του Σεπτεμβρίου 2013) και σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2014 η αντίστοιχη μείωση ήταν της τάξης των 0,1 ποσοστιαίων μονάδων (από 26,9% στο 26,8%). Σε απόλυτα νούμερα τα αντίστοιχα ποσοστά μεταφράζονται σε 1274,8 χιλιάδες ανέργους (μείωση κατά 29,5 χιλιάδες σε σχέση με τον Μάρτιο του 2013 και μείωση κατά 1,5 χιλιάδες σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2014) και 3482,3 χιλιάδες απασχολούμενους (μείωση κατά 10 χιλιάδες σε σχέση με τον Μάρτιο του 2013 και αύξηση κατά 11,8 χιλιάδες σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2014).

Η διατήρηση του ποσοστού της ανεργίας στα δυσθεώρητα σημερινά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα εγκυμονεί πολύ σοβαρούς κινδύνους για την ελληνική οικονομία. Εκτός από την εμφανή σπατάλη πόρων που συνεπάγεται η ύπαρξή του (υπάρχουν πόροι – στην προκειμένη περίπτωση εργατοώρες – οι οποίοι δεν χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία) δύναται παράλληλα να δημιουργήσει κοινωνική αναταραχή, φτώχεια, μη ευσταθές και μη διατηρήσιμο ασφαλιστικό σύστημα (από ποια πηγή θα χρηματοδοτηθούν οι συντάξεις των ηλικιωμένων;) και μείωση της παραγωγικότητας μέσω της συνεχούς καταστροφής του ανθρώπινου κεφαλαίου (το αποτέλεσμα της «εκμάθησης από την εμπειρία» μειώνεται).

Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό είναι και το γεγονός ότι η διατήρηση για εκτενές χρονικό διάστημα του ποσοστού της ανεργίας στα σημερινά υψηλά επίπεδα δύναται να μετασχηματίσει το κυκλικό μερίδιο της ανεργίας σε μερίδιο διαρθρωτικής ανεργίας. Δηλαδή, αν υποθέσουμε ότι η εκτόξευση του σημερινού ποσοστού ανεργίας από το 7,3% (Μάιος 2008) στο 26,8% (Μάρτιος 2013) προήλθε κυρίως λόγω της βαθιάς ύφεσης, ένα μελλοντικό ισχυρό αναπτυξιακό μονοπάτι θα μπορεί πιο γρήγορα να μειώσει το ποσοστό της ανεργίας στην περίπτωση που η σύνθεση της παραμένει περισσότερο κυκλική παρά δομική.

Σημείωση: Για τα έτη 2014 και 2015 χρησιμοποιούμε τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (AMECO Database).

Πηγή:AMECO Database.

 

Συνεπώς, το πρόβλημα της ανεργίας στην Ελλάδα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα και με δεδομένο ότι λόγω της φύσεως του φαινομένου (μεταβλητή αποθέματος) χρειάζεται χρόνος για την ανάκαμψη της αγοράς εργασίας, ο σχεδιασμός οφείλει να είναι μακροπρόθεσμος και οι πολιτικές να είναι αξιόπιστες. Επιπλέον, δεν θα πρέπει να λησμονηθεί η εμπειρία άλλων κρατών τα οποία αντιμετώπισαν παρόμοια προβλήματα με αυτά που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική οικονομία.

Εν παραδείγματι, οι οικονομίες της Φιλανδίας και της Ισπανίας μετά από απότομες αυξήσεις στο ποσοστό της ανεργίας τους (1989 – 1994 για την πρώτη 1991 – 1994 για την δεύτερη) χρειάστηκαν 14 χρόνια η πρώτη και 9 η δεύτερη για να μειώσουν τα αντίστοιχα μεγέθη κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες (από 16,6% σε 6,9% για την Φιλανδία και από 21,3% σε 11,4% για την Ισπανία). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι και οι δύο οικονομίες κατά την διάρκεια της ανάκαμψής τους πέτυχαν ισχυρούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης της τάξης του 3,6%-INFO 5).

 

INFO1-Υπενθυμίζουμε εδώ ότι σύμφωνα με την τελευταία αναθεώρηση του 2ΠΣΕΟ απομένουν δόσεις συνολικού ύψους €8.9 δισ. μέχρι το τέλος του 2014 (μία δόση των €1.9 δις. από τον ΕΜΣ και δύο δόσεις των €3,5 δις από το ΔΝΤ) ενώ η χρηματοδότηση από το ΔΝΤ αναμένεται να συνεχιστεί μέχρι το Φεβρουάριο του 2016.

 

INFO 2– Για μια συνοπτική περιγραφή βλέπε 7 ΗΜΕΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: http://www.eurobank.gr/Uploads/Reports/7HMERES_OIKONOMIA_13062014v.pdf

 

INFO 3– Για περισσότερες πληροφορίες βλέπε και 7 ΗΜΕΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ (25/06/2014): http://www.eurobank.gr/Uploads/Reports/7HMERES_OIKONOMIA_25062014v1.pdf

 

INFO 4- Για την μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βλέπε:

http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/economic_paper/2014/pdf/ecp518_

en.pdf

ενώ για μια ανάλυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και της ανάκτησης της ισορροπίας στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών βλέπε και Οικονομία και Αγορές (Μάρτιος 2014): http://www.eurobank.gr/Uploads/Reports/%CE%9F%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%

CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1%20%CE%BA%CE%B1%CE%B9%20%CE%91%CE%B3%

CE%BF%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%

B1%20%CE%91%CE%BD%CE%AC%CE%BA%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7%20%

CE%91%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%BD%CE%B9%CF%83%CF%84%

CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1%CF%82_1.pdf

 

INFO 5– Για την πιο πρόσφατη μελέτη της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών και Προβλέψεων για το φαινόμενο της ανεργίας στην ελληνική οικονομία βλέπε:  http://www.eurobank.gr/Uploads/Reports/ECONOMYMARKET1_JUNE2014.pdf