Eurobank: Τα πέντε βασικά πεδία της μελλοντικής αναπτυξιακής ή μη πορείας της ελληνικής οικονομίας

Στην βελτίωση του δείκτη οικονομικού κλίματος το Σεπτέμβριο και τον κρίσιμο  ρόλο των προσδοκιών για την πορεία της οικονομίας εστιάζει η μελέτη της  Eurobank στο σημερινό οικονομικό της δελτίο «7 ΗΜΕΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ». Συνοπτικά:

 
-Ο δείκτης οικονομικού κλίματος βελτιώθηκε – σε όρους μηνιαίας μεταβολής – το Σεπτέμβριο 2015. Στις επί μέρους κατηγορίες η μεγαλύτερη άνοδος σημειώθηκε στο δείκτη εμπιστοσύνης των υπηρεσιών και ακολούθησε ο αντίστοιχος των κατασκευών. Ο δείκτης εμπιστοσύνης των καταναλωτών παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος (οριακή αύξηση).

-Παρά τη βελτίωση που σημειώθηκε το Σεπτέμβριο 2015, ο δείκτης οικονομικού κλίματος παραμένει σε επίπεδα (χαμηλά) παρόμοια με εκείνα του 4^ου τριμήνου 2012. Το ζητούμενο είναι η παρατηρηθείσα ανοδική πορεία να συνεχιστεί και στο απώτερο μέλλον έτσι ώστε σταδιακά να ενεργοποιηθούν τα κίνητρα των επιχειρήσεων για επενδύσεις και αύξηση της παραγωγής. Όπως στο παρελθόν έτσι και τώρα βασικός παράγοντας για τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος είναι η αποφυγή εκπλήξεων και η άρση της αβεβαιότητας τόσο στο οικονομικό όσο και στο πολιτικό πεδίο.

-Η πολιτική σταθερότητα – και μόνο αυτή – δεν εξασφαλίζει την επίτευξη σταθερών θετικών ρυθμών οικονομικής μεγέθυνσης. Εξίσου σημαντικό στοιχείο είναι η αποτελεσματικότητα της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής. Αυτή τη στιγμή η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει τη μεγάλη πρόκληση της επιτυχούς εφαρμογής (και βελτίωσης) ενός προγράμματος οικονομικής προσαρμογής (του 3^ου κατά σειρά τα τελευταία 5 χρόνια) με απώτερο στόχο την ανάκαμψη και την ομαλή επάνοδο στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου.

-Η επίτευξη του στόχου της επανόδου στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου νομοτελειακά θα έχει ενδογενή χαρακτήρα. Δηλαδή, είναι η πορεία των θεμελιωδών μεγεθών της οικονομίας (επίπεδο παραγωγικότητας, προοπτικές αύξησης του πλούτου και πραγματικές αποδόσεις των επενδύσεων σε φυσικό κεφάλαιο, αποτελεσματικότητα στη χρήση των παραγωγικών πόρων, χρονική συνέπεια και αξιοπιστία στην άσκηση οικονομικής πολιτικής και ποιότητα θεσμών) η οποία θα κριθεί και συνακολούθως θα επιβραβευτεί ή θα αποδοκιμαστεί από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίου.

-Ο δείκτης όγκου στο λιανικό εμπόριο κατέγραψε σημαντική συρρίκνωση – τόσο σε ετήσια (-7,34%) όσο και σε μηνιαία βάση (-4,61%) – τον Ιούλιο 2015. Η εν λόγω μεταβολή αποτελεί ένδειξη για συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας το 3^ο τρίμηνο 2015.

 
Αναλυτικά:

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος παρουσίασε βελτίωση – σε όρους μηνιαίας μεταβολής – το Σεπτέμβριο 2015. Σε ότι αφορά τις επί μέρους κατηγορίες η μεγαλύτερη άνοδος σημειώθηκε στο δείκτη εμπιστοσύνης των υπηρεσιών και ακολούθησε ο αντίστοιχος των κατασκευών. Ο δείκτης εμπιστοσύνης των καταναλωτών παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος (οριακή αύξηση).

Ύστερα από 6 μήνες πτωτικής πορείας ο δείκτης οικονομικού κλίματος σημείωσε βελτίωση το Σεπτέμβριο 2015 (βλέπε Σχήμα 1). Πιο αναλυτικά διαμορφώθηκε στις 83,1 μονάδες δείκτη σημειώνοντας μηνιαία αύξηση 7,9 μονάδων δείκτη.

Σε ότι αφορά τις επί μέρους κατηγορίες η μεγαλύτερη άνοδος σημειώθηκε στο δείκτη εμπιστοσύνης των υπηρεσιών (+27,7) ενώ ο αντίστοιχος των καταναλωτών παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος (+0,6). Επιπρόσθετα, ο δείκτης εμπιστοσύνης του κλάδου των κατασκευών κατέγραψε αύξηση 14,7 μονάδων δείκτη, του λιανικού εμπορίου αύξηση 11,0 μονάδων δείκτη και της βιομηχανίας αύξηση 6,9 μονάδων δείκτη

Παρά τη βελτίωση που σημειώθηκε το Σεπτέμβριο 2015, ο δείκτης οικονομικού κλίματος παραμένει σε επίπεδα (χαμηλά) παρόμοια με εκείνα του 4^ου τριμήνου 2012. Το ζητούμενο είναι η παρατηρηθείσα ανοδική πορεία να συνεχιστεί και στο απώτερο μέλλον έτσι ώστε σταδιακά να ενεργοποιηθούν τα κίνητρα των επιχειρήσεων για επενδύσεις και αύξηση της παραγωγής. Όπως στο παρελθόν (βλέπε Σχήμα 2) έτσι και τώρα βασικός παράγοντας για τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος είναι η αποφυγή εκπλήξεων και η άρση της αβεβαιότητας τόσο στο οικονομικό όσο και στο πολιτικό πεδίο. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της περιόδου Ιουνίου 2012 – Ιουνίου 2014, η βελτίωση του οικονομικού κλίματος από τις 77,3 μονάδες δείκτη στις 104,2 (το υψηλότερο από τον Απρίλιο 2008) συνοδεύτηκε από κλίμα πολιτικής σταθερότητας. Την ίδια χρονική περίοδο ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης από -7,72% το 2^ο τρίμηνο 2012 διαμορφώθηκε στο +0,34% το 2^ο τρίμηνο 2014. Ωστόσο η πολιτική σταθερότητα – και μόνο αυτή – δεν εξασφαλίζει την επίτευξη σταθερών θετικών ρυθμών οικονομικής μεγέθυνσης. Εξίσου σημαντικό στοιχείο είναι η αποτελεσματικότητα της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής. Αυτή τη στιγμή η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει τη μεγάλη πρόκληση της επιτυχούς εφαρμογής (και βελτίωσης) ενός προγράμματος οικονομικής προσαρμογής (του 3^ου κατά σειρά τα τελευταία 5 χρόνια) με απώτερο στόχο την ανάκαμψη και την ομαλή επάνοδο στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου. Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου νομοτελειακά θα έχει ενδογενή χαρακτήρα. Δηλαδή είναι η πορεία των θεμελιωδών μεγεθών της οικονομίας,

1. Επίπεδο παραγωγικότητας
2. Προοπτικές αύξησης του πλούτου και πραγματικές αποδόσεις των επενδύσεων σε φυσικό κεφάλαιο
3. Αποτελεσματικότητα στη χρήση των παραγωγικών πόρων
4. Χρονική συνέπεια και αξιοπιστία στην άσκηση οικονομικής πολιτικής
5. Ποιότητα θεσμών

η οποία θα κριθεί και συνακολούθως θα επιβραβευτεί ή θα αποδοκιμαστεί από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίου. Τα εν λόγω στοιχεία μπορεί μεν να έχουν ένα γενικό θεωρητικό χαρακτήρα ωστόσο, κατά τη γνώμη μας, αποτελούν τα βασικά πεδία πάνω στα οποία θα κριθεί η μελλοντική αναπτυξιακή ή μη πορεία της ελληνικής οικονομίας.

Ο δείκτης όγκου στο λιανικό εμπόριο κατέγραψε σημαντική συρρίκνωση – τόσο σε ετήσια (-7,34%) όσο και σε μηνιαία βάση (-4,61%) – τον Ιούλιο 2015.

Όπως ήταν αναμενόμενο λόγω της επιβολής του περιορισμού στην κίνηση κεφαλαίων και της τραπεζικής αργίας ο δείκτης όγκου στο λιανικό εμπόριο σημείωσε σημαντική συρρίκνωση τον Ιούλιο 2015. Επιπρόσθετα, η μεταβολή του εν λόγω δείκτη κινήθηκε παράλληλα με εκείνη του αντίστοιχου δείκτη εμπιστοσύνης. Σε ετήσια βάση η μείωση ήταν -7,34% (εποχικά διορθωμένα στοιχεία) ενώ σε μηνιαία -4,61% (μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία).

 
Το σύνολο των καταθέσεων και ρέπος των μη νομισματικών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (ΝΧΙ) στα ΝΧΙ στην Ελλάδα (εκτός της Τραπέζης της Ελλάδος) διαμορφώθηκε στα 158,04 δις ευρώ τον Αύγουστο 2015. Σε ότι αφορά την υποκατηγορία των ιδιωτικών επιχειρήσεων σημειώθηκε μηνιαία αύξηση 1,35 δις ευρώ ενώ στην αντίστοιχη των νοικοκυριών καταγράφηκε μηνιαία μείωση -1,04 δις ευρώ.