Eurobank: Aνησυχητική εξέλιξη η υστέρηση εσόδων ήδη από τον πρώτο μήνα του έτους
• «Αν το φαινόμενο αυτό συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες τότε θα δημιουργηθεί ένα δημοσιονομικό κενό για το 2014»
• Επιτάχυνση μεταρρυθμίσεων και σταδιακή αύξηση του πρωτογενούς πλεονάσματος τα ζητούμενα στο προσεχές μέλλον
Κυκλοφόρησε η νέα έκδοση της Eurobank 7 ΗΜΕΡΕΣ OIKONOMIA η οποία συνοπτικά αναφέρει ότι:
• Η εξασφάλιση της διατηρησιμότητας του πλεονάσματος για τα επόμενα χρόνια και η επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης μπορούν να επιτευχθούν μόνο με την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
• Ικανοποιητικό το πρωτογενές πλεόνασμα για τον Ιανουάριο του 2014 σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Κυβέρνησης.
• Η υστέρηση εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού τον Ιανουάριο προκαλεί προβληματισμούς όσον αφορά την επίτευξη του σχετικού ετήσιου στόχου για το 2014.
• Ελληνική Προεδρία ΕΕ και Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης (ΕΜΕ) τραπεζών: Η διαδικασία λήψης αποφάσεων εξυγίανσης, η νομική βάση του ΕΜΕ και ο τρόπος δημιουργίας κοινού ταμείου εξυγίανσης αποτελούν εκκρεμή ζητήματα.
• Βιομηχανική παραγωγή: μειώθηκε κατά 3,6% σε ετήσια βάση το 2013 (2012/2011: -3,3%), ενώ το Δεκ. ’13 αυξήθηκε οριακά κατά 0,5% σε ετήσια βάση για πρώτη φορά από τον Ιούνιο ’13.
«Ικανοποιητικό το πρωτογενές πλεόνασμα για τον Ιανουάριο του 2014 αλλά η πορεία των εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού προβληματίζει όσον αφορά την επίτευξη του σχετικού στόχου για το 2014
Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της Κεντρικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου 2014,(βλέπε ΙΝFO 1) το ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού σε τροποποιημένη ταμειακή βάση ήταν πλεονασματικό κατά €0,6 δισ., βελτιωμένο κατά 236,2% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο αλλά μειωμένο σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του Προϋπολογισμού 2014 κατά -17,2%.
Η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος για τον Ιανουάριο 2014 δεν αποτελεί θετική έκπληξη με δεδομένο ότι στο συγκεκριμένο μήνα (όπως και τον Φεβρουάριο 2014) συνεχίζουν να εισπράττονται φόροι για το 2013 ενώ οι πρωτογενείς δαπάνες είναι σχετικά μικρές.
Άλλωστε μέρος των εσόδων των δύο πρώτων μηνών κάθε έτους (όπως και των δαπανών) δημοσιονομικά καταγράφεται στο προηγούμενο έτος, στην περίπτωση μας το 2013.
Ο επίσημος στόχος (INFO 2) του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2013 είναι €0,8 δισ. ή 0,4% του ΑΕΠ.
Συνεπώς το πρωτογενές πλεόνασμα των δύο πρώτων μηνών του 2013 θα πρέπει να είναι σημαντικά αυξημένο (INFO 3) σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2013 για να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος.
Το πρωτογενές πλεόνασμα του Ιανουαρίου 2014 είναι χαμηλότερο του στόχου για τους παρακάτω λόγους:
- Τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) για τον Ιανουάριο 2014 είναι χαμηλότερα κατά €0,1 δισ. ή -76,3% έναντι του στόχου του Προϋπολογισμού 2014. Η συγκεκριμένη εξέλιξη δεν δημιουργεί ανησυχίες καθώς είναι συνηθισμένο να αλλάζει ο χρονισμός καταβολής των δόσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάτι αντίστοιχο άλλωστε, συνέβη και κατά τη διάρκεια του 2013.
- Τις αυξημένες επιστροφές φόρων κατά €0,2 δις ή 197,0% για τον Ιανουάριο του 2014. Θεωρούμε ότι οι επιστροφές θα έπρεπε να είχαν πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια του 2013 και εξαιτίας φόρτου εργασίας κλπ. των ΔΟΥ δεν ολοκληρώθηκαν εντός των συγκεκριμένων χρονικών περιθωρίων. Δεν αποτελούν πηγή ανησυχίας κατά την άποψη μας.
- Τα μειωμένα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού κατά €0,3 δισ. ή -5,9% σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο. Η συγκεκριμένη εξέλιξη είναι ανησυχητική και προκαλεί προβληματισμό για την επίτευξη του σχετικού ετήσιου στόχου για το 2014, καθώς υπάρχει υστέρηση εσόδων ήδη από τον πρώτο μήνα του έτους. Αν το φαινόμενο αυτό συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες τότε θα δημιουργηθεί ένα δημοσιονομικό κενό για το 2014. Βέβαια, είναι πιθανό αυτή η υστέρηση να είναι συγκυριακή και τα έσοδα των επόμενων μηνών να προσεγγίσουν τους αντίστοιχους στόχους του Προϋπολογισμού 2014. Αυτό είναι το καλό ενδεχόμενο όσον αφορά την εξέλιξη των εσόδων για το 2014.
Από την άλλη πλευρά, οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού για τον Ιανουάριο ου 2014 ανέρχονταν σε περίπου €3,5 δισ. μειωμένες κατά -15,9% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2013 και -11,5% σε σχέση με τον στόχο του Προϋπολογισμού του 2014.
Αντίστοιχα, οι πρωτογενείς δαπάνες ανέρχονταν €3,0 δισ. μειωμένες κατά -24,9% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2013 και -12,1% σε σχέση με τον στόχο του Προϋπολογισμού του 2014. Αν κάνουμε την υπόθεση ότι οι πρωτογενείς δαπάνες ήταν στο επίπεδο του αντίστοιχου στόχου για τον Ιανουάριο του 2014 τότε το πρωτογενές πλεόνασμα, με βάση την εξέλιξη των εσόδων που παρουσιάστηκε παραπάνω, θα ήταν στα €0,4 δισ.
Για άλλη μια φορά θεωρούμε ότι η συγκεκριμένη συγκράτηση των πρωτογενών δαπανών είναι δυνατό να οφείλεται σε συγκυριακούς λόγους και δεν είναι τεχνητή ώστε να παρουσιαστεί σε υψηλότερα επίπεδα το πλεόνασμα του Ιανουαρίου 2014.
Έτσι και αλλιώς μια τεχνητή συγκράτηση των δαπανών – όπως έδειξε και η εκτέλεση του Προϋπολογισμού 2013 μικρή σημασία έχει. Οι πρωτογενείς δαπάνες στο τέλος της χρονιάς θα πρέπει να φτάσουν στο επίπεδο του στόχου τους εκτός εάν κατά τη διάρκεια της χρονιάς επιτευχθεί σημαντική ορθολογικοποίηση τους μέσω π.χ. της εφαρμογής του προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία δε θεωρούμε ότι η επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2013 βρίσκεται σε κίνδυνο. Τα στοιχεία της Γενικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου Δεκεμβρίου 2013 (INFO 4) δεν δείχνουν κάποια σημαντική απόκλιση από τους στόχους. Σε κάθε περίπτωση όμως η αρχή που είναι αρμόδια για την επίσημη πιστοποίηση και ανακοίνωση του πρωτογενούς πλεονάσματος είναι η Eurostat.
Η σχετική ανακοίνωση αναμένεται στο τέλος Απριλίου 2014. Αναμένουμε ότι η πιστοποίηση του πρωτογενούς πλεονάσματος θα αποτελέσει το σημείο αναφοράς για την ανακοίνωση ενός προσχεδίου των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους σύμφωνα με τις αποφάσεις του Eurogroup της 26/27ης Νοεμβρίου 2012.
Μέχρι τότε όμως θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η παρούσα αξιολόγηση του 2ου Προγράμματος Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας (2ΠΣΕΟ) ώστε να αποδεσμευθούν οι δόσεις τουλάχιστον από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ) (€3,1δισ. (Δεκ. 2013) + €5,7δισ. (Μάρ. 2014)=€8,8 δισ.) (INFO 5).
Η εξασφάλιση της διατηρησιμότητας του για τα επόμενα χρόνια και η επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης μπορούν να επιτευχθούν μόνο με την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων
Υπενθυμίζουμε εδώ ότι η παρούσα αξιολόγηση πέρα από τη συμφωνία για το δημοσιονομικό κενό του 2014 περιλαμβάνει και συμφωνία σε μια σειρά διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων (INFO 6).
Μέχρι στιγμής, δεν φαίνεται να έχει επιτευχθεί κάποια σημαντική πρόοδος για τα εκκρεμή ζητήματα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων με την εξαίρεση ίσως του θέματος της ένταξης επιπλέον 12.500 δημοσίων υπαλλήλων στο πρόγραμμα κινητικότητας (INFO 7).
Παράλληλα παραμένουν ακόμη ανοικτά τα ζήτημα του χρηματοδοτικού κενού του 2014 καθώς και τα θέματα του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Πολιτικής 2014-17 και του χρηματοδοτικού κενού της περιόδου 2015-16.
Δεν θεωρούμε ότι η έξοδος στις αγορές μπορεί να καλύψει μεγάλο μέρος του χρηματοδοτικού κενού αφού το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους αναμένεται πολλαπλάσιο του τρέχοντος κόστους εξυπηρέτησης των επισήμων δανείων.
Μια έκδοση ελληνικών ομολόγων θα είναι μικρή σε μέγεθος και σε διάρκεια και περισσότερο θα έχει ψυχολογικούς στόχους – αυξήσει την εμπιστοσύνη προς την ελληνική οικονομία.
Αντίθετα – και για να επιστρέψουμε στο θέμα του πλεονάσματος – τις τελευταίες ημέρες παρατηρούμε ότι μεγάλο μέρος της δημόσιας συζήτησης επικεντρώνεται στο πλεόνασμα του 2013 δίνοντας του θετικές ή αρνητικές διαστάσεις πέρα από αυτές που του αξίζουν.
Είναι αναγκαίο να γίνει από όλους κατανοητό ότι το πρωτογενές πλεόνασμα δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένας δείκτης διαχείρισης των εσόδων και των δαπανών του δημοσίου.
Το 2009 ο συγκεκριμένος δείκτης έφθασε το -10,5% του ΑΕΠ ενώ το 2013 αναμένεται στο 0,4% του ΑΕΠ.
Πρόκειται για μια σημαντική επιτυχία που κρύβει πίσω της α) την σημαντικότατη αύξηση των φορολογικών βαρών για τους συνήθεις υπόπτους (μισθωτούς και συνταξιούχους), β) την καλύτερη οργάνωση / έλεγχο των δαπανών του δημοσίου (π.χ. καλύτερο έλεγχο των δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης μέσω των σχετικών μεταρρυθμίσεων, κτλ), γ) την καλύτερη οργάνωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού μέσω της καθυστερημένης λειτουργίας της Γενικής Γραμματείας Εσόδων και δ) την ορθολογικοποίησης της δομής του δημοσίου.
Για να εξασφαλισθεί η διατηρησιμότητα και η αύξηση των πρωτογενών πλεονασμάτων για τα επόμενα χρόνια απαιτείται επιπλέον προσπάθεια. Η προσπάθεια αυτή δεν μπορεί να επικεντρωθεί στην αύξηση της φορολογίας. Τα μέτρα αυτά εξάντλησαν πλέον τις όποιες δυνατότητες είχαν. Η προσπάθεια από εδώ και πέρα θα κριθεί:
- Στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του δημοσίου τομέα.
- Στην ενίσχυση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, του ανταγωνισμού και των εξαγωγών.
- Στην ενίσχυση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων.
Οι κατευθυντήριες γραμμές υπάρχουν ήδη στο 2ΠΣΕΟ.
Η επιτάχυνση της εφαρμογής τους είναι απαραίτητη.»
INFO 1: Για τα επίσημα στοιχεία βλέπε: http://www.minfin.gr/portal/el/resource/contentObject/contentTypes/
genericContentResourceObject,fileResourceObject,arrayOfFileResource
TypeObject/topicNames/budgetExecutionBulletin/resourceRepresentation
Template/contentObjectListAlternativeTemplate
INFO 2: Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες το Υπουργείο Οικονομικών αναμένει υπέρβαση του στόχου για το πλεόνασμα κατά €0.7 δισ. Πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη που σε περίπτωση που επαληθευτεί θα επιτρέψει την κάλυψη του κενού που δημιουργήθηκε από την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με αμοιβές και συντάξεις των ένστολων ενώ θα επιτρέψει και τη διαθέσει μέρους του πλεονάσματος για την ενίσχυση χαμηλών εισοδηματικών τάξεων. Σε κάθε περίπτωση συνιστούμε σύνεση στη χρήση των διαθέσιμων κεφαλαίων από το πλεόνασμα ώστε να μην αναγκαστεί η κυβέρνηση να λάβει επιπλέον μέτρα μέσα στο 2014 σε περίπτωση αδυναμίας επίτευξης του στόχου του Προϋπολογισμού 2014.
INFO 3: Σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό 2014 τα ποσά που θα εισπραχθούν μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2014 και αφορούν το 2013 περιλαμβάνουν: α) €0,2 δισ. από την τελευταία δόση του φόρου εισοδήματος (Ιανουάριος 2014), β) €0,2 δισ. από τις τελευταίες δόσεις των ΦΑΠ2011-13 (Ιανουάριος – Φεβρουάριος 2014), γ) €0,5 δισ. από το μέρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος, δ) τις εθνικολογιστικές προσαρμογές εξαιτίας των εσόδων των προγραμμάτων SMP-ANFA (δεν υπολογίζονται στο έλλειμμα σύμφωνα με τη μεθοδολογία του 2ΠΣΕΟ) και ε) €0,2 δισ. από το Έκτακτο Ειδικό τέλος Ακινήτων του 2013 μέχρι και τον Μάρτιο του 2014. Σημειώστε όσον αφορά την τελευταία περίπτωση ότι κατ εξαίρεση ο χρονικός ορίζοντας είσπραξης υπερβαίνει το πρώτο δίμηνο του 2014.
INFO 4: Για τα σχετικά στοιχεία βλέπε: http://www.minfin.gr/content-api/f/binaryChannel/minfin/datastore/
c6/04/b7/c604b7590425825498ed42a44df2602c7931b89c/application/
pdf/%CE%94%CE%B5%CE%BB%CF%84%CE%AF%CE%BF+%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%
BF%CF%83%CE%B9%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7%CF%82+%CE%94%CE%B5%
CE%BA%CE%AD%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82+2013.pdf
INFO 5: Δεν υπάρχει κάποια εξέλιξη όσον αφορά τη συνέχιση της χρηματοδότησης από το ΔΝΤ. Σημειώστε ότι το ΔΝΤ για να επιτρέψει την καταβολή των εναπομενουσών δόσεων για το 2013 (2 δόσεις των 1,8 δις έκαστη) καθώς και τη συνέχιση του χρηματοδοτικού προγράμματος απαιτεί μια συνεπή λύση για το πρόβλημα του χρηματοδοτικού κενού του 2014 όπως αυτό αναγνωρίζεται στην προηγούμενη αξιολόγηση του 2ΠΣΕΟ (Ιούλιος 2013).
INFO 6: Βλέπε και 7 ΗΜΕΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ (05/02/2014): http://www.eurobank.gr/Uploads/Reports/7HMERES_OIKONOMIA_05022014.pdf
INFO 7: Νομοσχέδιο, για την κατάργηση φορέων του Δημοσίου που κρίνονται ως μη-απαραίτητοι και ένταξης στο πρόγραμμα της διαθεσιμότητας του προσωπικού τους, αναμένεται να κατατεθεί σύντομα. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε όμως και ότι μια σειρά από ζητήματα από το 1ο στάδιο διαθεσιμότητας δεν έχουν διευκρινισθεί ακόμη (βλέπε την ολοκλήρωση του 1ου σταδίου της κινητικότητας (12.500 δημόσιοι υπάλληλοι) και των προβλεπόμενων απολύσεων (4000) όπως αυτό αποφασίστηκε / υλοποιήθηκε στο τέλος του 2013)
