Eurobank Research: Αύξηση του κινδύνου της περιφέρειας της ευρωζώνης εξαιτίας της λύσης για την Κύπρο -Βήματα προόδου στην προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων αλλά σημαντικά προβλήματα δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί
• «Το σχέδιο διάσωσης της κυπριακής οικονομίας είναι προτιμότερο από την εναλλακτική της πλήρους κατάρρευσης. Αναμένεται όμως να έχει σημαντικές και δυσμενείς επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία και να αυξήσει την αβεβαιότητα για τις περιφερειακές χώρες της ευρωζώνης»
• «Βήματα προόδου στην προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων από την ελληνική κυβέρνηση. Σημαντικά προβλήματα όμως παραμένουν και δεν έχουν αντιμετωπιστεί»
• «Συνεχίζεται η προσαρμογή του εξωτερικού τομέα της οικονομίας. Το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών τον Ιανουάριο ήταν μειωμένο κατά 84,7% σε ετήσια βάση, κυρίως λόγω της μείωσης των πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη (-61,2%), της μείωσης των εισαγωγών (-11,4%) και της αύξησης των εξαγωγών (+11,4%)»
Kυκλοφόρησε σήμερα η έκδοση Eurobank Research 7 ημέρες ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, τα κύρια στοιχεία της οποίας παραθέτουμε αναλυτικά.
«Το σχέδιο διάσωσης της κυπριακής οικονομίας είναι προτιμότερο από την εναλλακτική της πλήρους κατάρρευσης αλλά αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία και στις οικονομίες της περιφέρειας της ευρωζώνης
Μετά από δύο δραματικούς κύκλους διαπραγματεύσεων και την απόρριψη της πρώτης συμφωνίας από το κυπριακό κοινοβούλιο (19/03/2013) ( βλ.INFO 1) η κυπριακή κυβέρνηση και οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ της ΕΕ και της ΕΚΤ κατέληξαν σε οριστική συμφωνία την 25η Μαρτίου 2012 (βλ.INFO 2). Η νέα συμφωνία περιλαμβάνει:
• Την εγγύηση των καταθέσεων μικρότερων ή ίσων των 100.000,00 ευρώ (σε αντίθεση με την συμφωνία της 16ης Μαρτίου 2013 που περιελάμβανε και την επιβολή τέλους τόσο στις συγκεκριμένες καταθέσεις όσο και στις καταθέσεις που είναι μεγαλύτερες των 100.000,00 ευρώ).
• Την εκκαθάριση και τον διαχωρισμό της Λαϊκής Τράπεζας της Κύπρου σε βιώσιμη (καλή) τράπεζα και σε μη-βιώσιμη (κακή) τράπεζα και την ενσωμάτωση της βιώσιμης τράπεζας στην Τράπεζα Κύπρου. Με άλλα λόγια η Λαϊκή Τράπεζα θα τερματίσει τη λειτουργία της με την υπάρχουσα μορφή της.
• Την χρήση των καταθέσεων μεγαλύτερων των 100.000,00 ευρώ στην Λαϊκή Τράπεζα για την ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας. Κάτι τέτοιο είναι πιθανό να συνεπάγεται μέχρι και ολοκληρωτική απώλεια των συγκεκριμένων καταθέσεων όσον αφορά την Λαϊκή Τράπεζα.
• Την δέσμευση των καταθέσεων με συνολικά ποσά υψηλότερα των 100.000,00 ευρώ της Τράπεζας Κύπρου μέχρι να προσδιοριστούν οι κεφαλαιακές ανάγκες της νέας τράπεζας και το ύψος των κεφαλαίων που θα χρειαστούν για την ανακεφαλαιοποίηση της. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες το «κούρεμα» στις συγκεκριμένες καταθέσεις θα είναι υψηλότερο του 40%.
• Την πώληση του ελληνικού δικτύου της Λαϊκής Τράπεζας και της Τράπεζας Κύπρου για να εξασφαλιστεί η σταθερότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Η συγκεκριμένη μεταβίβαση ολοκληρώθηκε χθες με την Τράπεζα Πειραιώς να αναλαμβάνει το δίκτυο των τριών κυπριακών τραπεζών (και της Ελληνικής Τράπεζας).
•Την εγγύηση των καταθέσεων με συνολικά ποσά υψηλότερα των 100.000,00 ευρώ για όλες τις υπόλοιπες κυπριακές τράπεζες.
•Την επιβολή περιορισμών στην μετακίνηση κεφαλαίων για μια περίοδο τουλάχιστον ( βλ.INFO 3) μερικών εβδομάδων. Ήδη το σχετικό νομοσχέδιο έχει ψηφιστεί από το κυπριακό κοινοβούλιο και θα τεθεί σε ισχύ από αύριο που αναμένεται ότι θα λειτουργήσουν και πάλι οι κυπριακές τράπεζες. Σημειώστε ότι η επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων αποτελεί πρωτόγνωρη διαδικασία για την ευρωζώνη.
→INFO 1: Βλέπε και 7 ΗΜΕΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ (20/03/2013):
http://www.eurobank.gr/Uploads/Reports/7MERES_OIKONOMIA_2003201 3v.pdf
→INFO 2: Βλέπε και τις σχετικές ανακοινώσεις του Eurogroup:
http://www.eurozone.europa.eu/newsroom/news/2013/03/eg-statementcyprus-25-03-13/,
http://www.eurozone.europa.eu/newsroom/news/2013/03/eurogroupreaches-an-agreement-with-cyprus/,
→INFO 3: Η Ισλανδία, της οποίας το τραπεζικό σύστημα κατέρρευσε το 2008, ακόμη έχει σε ισχύ περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων. Οι συγκεκριμένοι περιορισμοί σύμφωνα με το ΔΝΤ δεν αναμένεται να καταργηθούν πριν από το 2015. Βλέπε:
http://www.imf.org/external/pubs/ft/scr/2012/cr12309.pdf
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω και με δεδομένη την ολοκλήρωση και έγκριση του Προγράμματος Σταθεροποίησης της Κυπριακής Οικονομίας μέσα στον επόμενο μήνα, η κυβέρνηση της Κύπρου θα λάβει συνολικό δάνειο €10,0 δισ. για την κάλυψη των δημοσιονομικών αναγκών της χώρας. Παράλληλα, η ΕΚΤ δεσμεύτηκε ότι θα προσφέρει απεριόριστη ρευστότητα στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα την αμέσως επόμενη περίοδο.
Αναμένουμε συρρίκνωση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος και στροφή προς άλλους παραγωγικούς τομείς.
Κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν να γίνει άμεσα και με δεδομένο ότι ο χρηματοοικονομικός τομέας στην Κύπρο παράγει το 28,2% του ΑΕΠ με τον τουρισμό να έρχεται δεύτερος με 27,6% (στοιχεία του 2012, Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου) η επίδραση στην πραγματική οικονομία θα είναι δυσμενής και σημαντική τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα.
Πέρα από τα παραπάνω είναι κρίσιμο να επισημάνουμε και μια σειρά από επιμέρους ζητήματα που προέκυψαν από την διαδικασία για την επίτευξη οριστικής συμφωνίας για την Κύπρο:
1.Πρώτα από όλα, η συμφωνία ήρθε με μεγάλη καθυστέρηση. Η καθυστέρηση επιβάρυνε κυρίως τα μεγέθη της κυπριακής οικονομίας και είναι πιθανό να αυξήσει τον κίνδυνο της μετάδοσης της τραπεζικής κρίσης και σε άλλα μέλη της ευρωζώνης.
2.Τόσο το Eurogroup όσο και η κυπριακή κυβέρνηση διαχειρίστηκαν με λανθασμένο τρόπο τη συμφωνία της 16ης Μαρτίου 2013. Η απόρριψη της απόφασης από το κυπριακό κοινοβούλιο ήταν παρακινδυνευμένη με δεδομένο ότι δεν υπήρχεήδη (έστω υπό διαμόρφωση) καλύτερη εναλλακτική λύση. Ταυτόχρονα, κατεδείχθη ότι ακόμη κι αν υπήρχε μια καλύτερη εναλλακτική λύση, στο Eurogroup δεν εξαντλήθηκαν όλα τα περιθώρια διαπραγμάτευσης για την επίτευξη μιας συμφωνίας.
3.Το τέλος που επιβλήθηκε στις καταθέσεις (με τη δεύτερη συμφωνία το τέλος επί των καταθέσεων αφορά μόνο αυτές που είναι υψηλότερες των 100.000,00 ευρώ) αύξησε σημαντικά την αβεβαιότητα για τις χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης αλλά και για αυτές που το μέγεθος του τραπεζικού τους συστήματος υπερβαίνει σημαντικά το μέγεθός του ΑΕΠ (π.χ. Λουξεμβούργο και Μάλτα).
Το ενδεχόμενο ενός τέλους επί των καταθέσεων δεν θα μπορεί να αποκλειστεί πλέον από τους πολίτες μιας χώρας που βρίσκεται ή πρόκειται να διαπραγματευτεί ένα πρόγραμμα διάσωσης, παρά τις διαβεβαιώσεις ότι η Κύπρος αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση ( βλ.INFO 4).
Οι δηλώσεις του επικεφαλούς του Eurogroup J. Dijsselbloem περί της χρήσης της λύσης της Κύπρου ως υποδείγματος για την λύση παρόμοιων προβλημάτων σε άλλες χώρες του ευρώ, η ανάκληση της συγκεκριμένης δήλωσης μετά από την αρνητική αντίδραση των αγορών και η επαναφορά της σε ισχύ αργότερα δείχνουν ότι δεν υπάρχει μια κοινή γραμμή μεταξύ των μελών του Eurogroup για την εξέλιξη της διαδικασίας της τραπεζικής ένωσης των χωρών που συμμετέχουν στο ευρώ.
Αναμένουμε ότι οι εξελίξεις στην Κύπρο, η λύση του κυπριακού τραπεζικού προβλήματος αλλά και οι δηλώσεις του επικεφαλής του Eurogroup κάνουν πιο επιτακτική την ανάγκη για την επιτάχυνση της διαδικασίας της τραπεζικής ένωσης.
→INFO 4: Η μοναδικότητα της Κύπρου εστιάζεται στο μέγεθος του τραπεζικού της συστήματος και στις ανάγκες για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της. Για παράδειγμα, οι ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης της Κύπρου ανέρχονται στο 60% του ΑΕΠ έναντι 40% και 27% του ΑΕΠ για την Ιρλανδία και την Ελλάδα αντίστοιχα. Οι καταθέσεις στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα ανέρχονται στο 380% του ΑΕΠ εκ των οποίων το 30% προέρχεται από κατοίκους εκτός ευρωζώνης.
Τα περιθώρια αποδόσεων των 10-ετών ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου έναντι των αποδόσεων των αντιστοίχων γερμανικών τίτλων για δεύτερη συνεχόμενη εβδομάδα ακολουθούν έντονα ανοδική τάση.
Την 26η Μαρτίου 2013 το ελληνικό περιθώριο αποδόσεων ήταν στις 1078,8 μ.β.., αυξημένο κατά 1,2% σε εβδομαδιαία βάση.
Σε μηνιαία βάση το περιθώριο έχει αυξηθεί κατά 11.3% (Σχήμα 1).
Η συγκεκριμένη αύξηση οφείλεται κυρίως στην καθυστέρηση ολοκλήρωσης της αξιολόγησης από την τρόικα και την εκταμίευση της δόσης (βλέπε παρακάτω) αλλά και στις αρνητικές εξελίξεις στην κυπριακή οικονομία και στις επιπτώσεις που θα έχει η εφαρμογή της πρόσφατης απόφασης του Eurogroup για την Κύπρο στην ελληνική οικονομία.
Ας μην παραβλέπουμε το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των καταθέσεων που αποσύρθηκαν από τις ελληνικές τράπεζες στην περίοδο 2009-2012 κατέληξε σε κυπριακά τραπεζικά ιδρύματα καθώς και το ότι η Κύπρος αποτελεί ένα βασικό εμπορικό εταίρο της Ελλάδας (5% των ελληνικών εξαγωγών αγαθών για το 2012 κατευθύνθηκαν στην Κύπρο σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat).
Βήματα προόδου στην προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων αλλά σημαντικά προβλήματα δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί
Η διαδικασία αξιολόγησης της εφαρμογής του 2ου Προγράμματος Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας αναμένεται να συνεχιστεί από τις αρχές της επόμενης εβδομάδας.
Τα κεντρικά σημεία της διαπραγμάτευσης περιλαμβάνουν:
• την εφαρμογή του προγράμματος «κινητικότητας» των δημοσίων υπαλλήλων.
• την αντικατάσταση του Ενιαίου Τέλους Ηλεκτροδοτούμενων Επιφανειών από τον νέο Ενιαίο Φόρο Ακινήτων (ΕΦΑ).
• την ανεξαρτητοποίηση ή τουλάχιστον τη μεγαλύτερη ανεξαρτησία της νέας Γενικής Γραμματείας Εσόδων (υπό τον κ. Χ. Θεοχάρη) και η ένταξη σε αυτή του ΣΔΟΕ.
•την καλύτερη δημοσιονομική απεικόνιση των λογαριασμών της Γενικής Κυβέρνησης με έμφαση στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τον ΕΟΠΥΥ.
•την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.
Υπενθυμίζουμε ότι θετική αξιολόγηση της εφαρμογής του προγράμματος από την τρόικα θα επιτρέψει την αποδέσμευση συνολικά €8,8 δισ. (2,8+6,0) μέχρι το τέλος Απριλίου 2013 ( βλ.INFO 5)
→INFO 5: Τα €2,8 δισ. είναι το τελευταίο μέρος της δόσης των €49,1 δισ. όπως αυτή αποφασίστηκε στο Eurogoup της 26ης Νοεμβρίου 2012. Τα €6,0 δισ. αφορούν χρηματοδότηση για το 2013. Για λεπτομέρειες σχετικά με τις μελλοντικές εκταμιεύσεις από το 2ο Πρόγραμμα Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας βλέπε 7 ΗΜΕΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ (05/03/2013):
http://www.eurobank.gr/Uploads/Reports/7MERES_OIKONOMIA_0503201 3v.pdf
Πιο συγκεκριμένα, η κυβέρνηση αναμένει ότι το Euro Working Group της 4ης Απριλίου 2013 θα εγκρίνει την εκταμίευση της δόσης των €2,8 δισ. με δεδομένο ότι μέχρι τότε θα έχουμε τη θετική αξιολόγηση της τρόικας για τις προαπαιτούμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις (αλλαγές στη λίστα φαρμάκων και υλοποίηση του προγράμματος κινητικότητας στο δημόσιο).
Η κυβέρνηση θα παρουσιάσει στην τρόικα ένα αναθεωρημένο σχέδιο με τα νέα οργανογράμματα στο στενό και ευρύτερο Δημόσιο, την αξιολόγηση του προσωπικού και το πρόγραμμα «κινητικότητας» του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης στο οποίο θα περιλαμβάνεται συγκεκριμένος αριθμός «υποχρεωτικών αποχωρήσεων» ως το τέλος του 2014. Σημειώστε ότι το θέμα της αναμόρφωσης της λίστας φαρμάκων έχει επιλυθεί ήδη.
Για την έγκριση της εκταμίευσης των υπολοίπων €6,0 δισ. αναμένουμε ότι η απόφαση θα ληφθεί στο Eurogoup της 14ης Απριλίου 2013 με δεδομένη θετική αξιολόγηση της τρόικας για τις υπόλοιπες από τις παραπάνω μεταρρυθμίσεις.
Η πρόοδος στα συγκεκριμένα ανοικτά ζητήματα δεν είναι σημαντική εξαιτίας των προβλημάτων που εμφανίζονται α) στην αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος, β) στα κενά που εμφανίζει η δημοσιονομική απεικόνιση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του ΕΟΠΥΥ και κυρίως γ) στη συνέχιση της καταβολής του Ειδικού Τέλους Ηλεκτροδοτούμενων Επιφανειών από τον νέο ΕΦΑ για το 2013.
Ήδη δυο εκ των τριών κομμάτων (ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ) υποστηρίζουν την αντικατάσταση του τέλους Ηλεκτροδοτούμενων Επιφανειών από τον νέο ΕΦΑ για το 2013 ενώ ο ΥΠΟΙΚ Γ. Στουρνάρας έχει δηλώσει (πριν από τη συνάντηση των πολιτικών αρχηγών) ότι θα συνεχίσει η είσπραξη του τέλους μέσω της ΔΕΗ και το 2013 με μικρότερη επιβάρυνση των φορολογούμενων.
Ωστόσο δεν υπάρχει επίσημη ανακοίνωση της κυβέρνησης για το θέμα ούτε έχει ανακοινωθεί κάποιο σχέδιο για τον ΕΦΑ και δεν θεωρούμε ότι υπάρχουν χρονικά περιθώρια και τεχνικές ικανότητες για την εφαρμογή του συγκεκριμένου φόρου εντός του 2013.
Σίγουρα η συγκεκριμένη διάσταση απόψεων δεν αποτελεί εποικοδομητική βάση για επανέναρξη των συζητήσεων με την τρόικα.
Συνεχίζεται η μείωση των εσόδων της Κεντρικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2013, η περικοπή των πρωτογενών δαπανών προσφέρει μόνο πρόσκαιρη λύση
Σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία της Κεντρικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2013, το ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού σε τροποποιημένη ταμειακή βάση ήταν ελλειμματικό κατά €0,8 δισ. αλλά μειωμένο τόσο σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο κατά -37,3% όσο και με τον αντίστοιχο μηνιαίο στόχο του Προϋπολογισμού του 2013 κατά -81,2%.
Την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 2012 το ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού κατέγραφε έλλειμμα €0,5 δισ.. Ο αντίστοιχος μηνιαίος στόχος στο επικαιροποιημένο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Πολιτικής 2013-16 (ΜΠΔΣ 2013-16) ήταν για έλλειμμα €2,6 δισ.
Το πρωτογενές ισοζύγιο της κεντρικής κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 2013 ήταν πλεονασματικό και διαμορφώθηκε στα €0,4 δισ. Στην αντίστοιχη περίοδο του 2012 το πρωτογενές ισοζύγιο της Κεντρικής Κυβέρνησης ήταν επίσης πλεονασματικό στα €0,5 δισ. Ο αντίστοιχος στόχος του ΜΠΔΣ 2013-16 ήταν για έλλειμμα €1,4 δισ.
Πιο αναλυτικά, τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού για τον Ιανουάριο του 2013 ανήλθαν σε €7,8 δισ. μειωμένα κατά -3,9% σε ετήσια βάση. Σε σύγκριση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ 2013-16 τα καθαρά έσοδα εμφανίζονται ελαφρά αυξημένα κατά 3,1%.
Οι επιστροφές φόρων ήταν μειωμένες τόσο σε ετήσια βάση κατά -72,0% όσο και σε σχέση με τον αντίστοιχο μηνιαίο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16 κατά -80,4%.
Αν υποθέσουμε ότι οι επιστροφές φόρων παρέμεναν στα περσινά επίπεδα τότε η μείωση στα καθαρά έσοδα θα ήταν -7,1% σε ετήσια βάση.
Αν υποθέσουμε ότι οι επιστροφές φόρων ήταν ίσες με τον στόχο ΜΠΔΣ2013-16 τότε η μείωση των καθαρών εσόδων θα ανερχόταν σε -9,3% σε ετήσια βάση.
Όπως έχουμε γράψει και στο παρελθόν η συγκεκριμένη πρακτική μόνο προσωρινά οφέλη έχει. Οι μειωμένες επιστροφές τόκων τους δύο πρώτους μήνες του έτους απλά αυξάνουν το ποσό που πρέπει να επιστραφεί τους υπόλοιπους δέκα μήνες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών τα έσοδα από τους άμεσους φόρους εμφανίζονται μειωμένα κατά -1,7% σε ετήσια βάση.
Σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ 2013-16 οι άμεσοι φόροι είναι αυξημένοι.
Η συγκεκριμένη επίδοση οφείλεται κυρίως στα υψηλότερα των αναμενόμενων έσοδα από τον φόρο ακίνητης περιουσίας και στην αύξηση των εισπράξεων των ληξιπρόθεσμων χρεών.
Από την άλλη, ο φόρος εισοδήματος είναι μειωμένος κατά -4,5% σε ετήσια βάση και -1,4% σε σχέση με τον στόχο του ΜΠΔΣ2013-16.
Σημειώστε εδώ ότι για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος από 01/01/2013 χρησιμοποιείται η νέα (αυξημένη) φορολογική κλίμακα.
Οι εξελίξεις είναι πολύ ανησυχητικές σε σχέση με τα έσοδα από τους έμμεσους φόρους.
Εδώ πλέον είναι εμφανείς οι επιπτώσεις της κρίσης και της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος.
Πιο αναλυτικά τα έσοδα από τον ΦΠΑ μειώθηκαν κατά -16,6% σεετήσια βάση ή κατά -7,2% σε σχέση με αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16 ενώ εξίσου ανησυχητικές είναι και οι εξελίξεις στις επιμέρους κατηγορίες του ΦΠΑ (βλέπε Πίνακα 1 παρακάτω).
Τέλος, τα έσοδα του ΠΔΕ μειώθηκαν κατά -25,8% σε ετήσια βάση αλλά είναι αυξημένα κατά 177,0% σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16.
Από την άλλη πλευρά, οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 2013 ανήλθαν σε €9,1 δισ. μειωμένες κατά -4,4% σε ετήσια βάση και κατά -8,3% σε σχέση με τον αντίστοιχο μηνιαίο στόχο του ΜΠΔΣ 2013-16.
Οι πρωτογενείς δαπάνες για την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 2013 ήταν €7,7 δισ. μειωμένες κατά -10,4% σε ετήσια βάση και κατά -9,0% σε σχέση με τον αντίστοιχο μηνιαίο στόχο του ΜΠΔΣ 2013-16.
Ο Πίνακας 2 παραπάνω, δείχνει τη μεταβολή συγκεκριμένων κατηγοριών των πρωτογενών δαπανών ( βλ.INFO 6)σε ετήσια βάση αλλά και σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του Προϋπολογισμού 2013 ( βλ.INFO 7).
→INFO 6: Ο Πίνακας 3 περιλαμβάνει: α) τις επιμέρους κατηγορίες των πρωτογενών δαπανών και β) τις δαπάνες για εξόφληση παλαιών χρεών των νοσοκομείων, τις δαπάνες για εξοπλιστικά προγράμματα και τις καταπτώσεις εγγυήσεων. Οι τρεις τελευταίες κατηγορίες δεν αποτελούν μέρος των πρωτογενών δαπανών όπως αυτές εμφανίζονται στον Προϋπολογισμό του 2013.
→INFO 7: Οι στόχοι είναι διαθέσιμοι στην Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισμού 2013 (σελ. 108). Το επικαιροποιημένο ΜΠΔΣ2013-16 δεν περιελάμβανε αντίστοιχες επικαιροποιήσεις των συγκεκριμένων στόχων.
Παρατηρείται ότι οι δαπάνες είναι μειωμένες τόσο σε ετήσια βάση όσο και σε σχέση με τους μηνιαίους στόχους του Προϋπολογισμού 2013.
Για μερικές κατηγορίες δαπανών η μείωση σε σχέση με τον στόχο του Προϋπολογισμού του 2013 δεν είναι δυνατόν να διατηρηθεί.
Οι δαπάνες για ασφάλιση, περίθαλψη και κοινωνική προστασία είναι μειωμένες κατά -26,2% σε ετήσια βάση και κατά -23,9% σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του Προϋπολογισμού 2013.
Με δεδομένο ότι οι συγκεκριμένες δαπάνες περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων είναι απορίας άξιο γιατί εμφανίζεται η συγκεκριμένη μείωση για την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 2013, ενώ μόλις τον Νοέμβριο του 2012 δύο μήνες πριν είχαν προϋπολογισθεί στα €3,6 δισ.
Οι δαπάνες για τόκους ήταν αυξημένες κατά 47,9% σε ετήσια βάση εξαιτίας του ότι οι τόκοι των νέων ομολόγων που εκδόθηκαν μετά τον Μάρτιο του 2012 πληρώνονται κάθε Φεβρουάριο ξεκινώντας από τον Φεβρουάριο του 2013.
Με άλλα λόγια οι δαπάνες για τόκους των επόμενων μηνών (και του Ιανουαρίου) περιλαμβάνουν τους τόκους των ομολόγων που δεν εντάχθηκαν στην διαδικασία του Προγράμματος Ανταλλαγής των Ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου (Μάρτιος 2012).
Οι δαπάνες για τόκους της περιόδου Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2013 εμφανίζουν πολύ μικρή μείωση (-0,2%) σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16.
Οι δαπάνες του ΠΔΕ αυξήθηκαν κατά 46,1% σε ετήσια βάση. Σε απόλυτα νούμερα η συγκεκριμένη αύξηση αντιστοιχεί μόλις σε €88 εκατομμύρια.
Οι δαπάνες του ΠΔΕ μειώθηκαν κατά -53,5% σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16.
Ουσιαστικά εδώ έχουμε μια ακόμη επανάληψη της συνηθισμένης πρακτικής μείωσης των δαπανών του ΠΔΕ.
Σίγουρα η συνέχιση της συγκεκριμένης πρακτικής δυσχεραίνει τις συνθήκες ρευστότητας στην ελληνική οικονομία.
Από τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών προκύπτει ότι το έλλειμμα της Κεντρικής Κυβέρνησης θα ήταν μεγαλύτερο εάν δεν είχαν συγκρατηθεί τεχνητά οι επιστροφές φόρων, οι πρωτογενείς δαπάνες και οι δαπάνες του ΠΔΕ.
Θεωρούμε όποια πρόβλεψη σχετικά με την επίτευξη των στόχων του 2013 ως παρακινδυνευμένη με βάση μόνο τα διαθέσιμα στοιχεία της περιόδου Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2011 (βλ.INFO 8).
→INFO 8: Σύμφωνα με το ΜΠΔΣ 2013-16 έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (κατά ESA95) του 2013 εκτιμάται στο -4,3% του ΑΕΠ ενώ το πρωτογενές έλλειμμα εκτιμάται στο 0,3% του ΑΕΠ. Σημειώνουμε εδώ ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην πρόσφατη έκθεσή της εκτιμά ότι το έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (κατά ESA95) για το 2013 θα είναι -4,4% και το πρωτογενές έλλειμμα 0,0%.
Το κρίσιμο μέγεθος όμως για την επόμενη περίοδο είναι τα έσοδα του προϋπολογισμού.
Αν η μείωση συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες τότε η επίτευξη των στόχων θα τεθεί σε σοβαρό κίνδυνο.
Οποιαδήποτε τεχνική μείωση του ελλείμματος από μήνα σε μήνα δε θα μπορέσει να αποκρύψει την υστέρηση των εσόδων.
Επίσης, η υστέρηση των εσόδων δεν μπορεί να καλυφθεί με την επιβολή νέων φορολογικών μέτρων αφού η φοροδοτική ικανότητα του πολίτη έχει πλέον εξαντληθεί.
Αντίθετα μια τέτοια πρακτική θα μειώσει ακόμη περισσότερο το διαθέσιμο εισόδημα και συνεπώς και την οικονομική δραστηριότητα.
Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν την αναδιάταξη του φοροεισπρακτικού μηχανισμού αποτελούν έναν από τους βασικούς τομείς υστέρησης σε σχέση με τους στόχους του επικαιροποιημένου 2ου Προγράμματος Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας (Ιανουάριος 2013).
Αναμένουμε ότι η κυβέρνηση θα στρέψει το ενδιαφέρον της στην αύξηση των φορολογικών εσόδων μέσω της βελτίωσης του φοροεισπρακτικού και ελεγκτικού μηχανισμού.
Η εβδομάδα που έρχεται
27 Μαρτίου-02 Απριλίου 2013: Η κυβέρνηση πρέπει να έχει συγκεκριμένο σχέδιο για μια σειρά από θέματα ώστε με την επιστροφή της τρόικας να ολοκληρωθεί η θετική αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας. Τα ανοικτά θέματα περιλαμβάνουν:
• την εφαρμογή του προγράμματος «κινητικότητας» των δημοσίων υπαλλήλων.
• την αντικατάσταση του Ενιαίου Τέλους Ηλεκτροδοτούμενων Επιφανειών από τον νέο Ενιαίο Φόρο Ακινήτων (ΕΦΑ).
• την ανεξαρτητοποίηση ή τουλάχιστον η αύξηση της ανεξαρτησίας της νέας Γενικής Γραμματείας Εσόδων (υπό τον κ. Χ. Θεοχάρη) και η ένταξη σε αυτή του ΣΔΟΕ.
• την καλύτερη δημοσιονομικοί απεικόνιση των λογαριασμών της Γενικής Κυβέρνησης με έμφαση στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
•την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.»
Πηγή: Eurobank Research 7 ημέρες ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Ομάδα Οικονομικών Μελετών
Επιμελητής, καθηγητής Γκίκας Χαρδούβελης
Οικονομικός Σύμβουλος Ομίλου Eurobank & Επικεφαλής Οικονομικών Ερευνών
Διεύθυνση Τρέχουσας Οικονομικής Ανάλυσης
Πλάτων Μονοκρούσος: Επικεφαλής Διεύθυνσης
Παρασκευή Πετροπούλου: Αναλυτής Αγορών G10
Γαλάτεια Φωκά: Αναλυτής Αναδυόμενων Αγορών
Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών & Προβλέψεων
Τάσος Αναστασάτος: Ανώτερος Οικονομολόγος
Ιωάννης Γκιώνης: Ερευνητής Οικονομολόγος
Βασίλης Ζάρκος: Οικονομικός Αναλυτής
Στέλλα Κανελλοπούλου: Ερευνητής Οικονομολόγος
Όλγα Κοσμά: Οικονομικός Αναλυτής
Μαρία Πρανδέκα: Οικονομικός Αναλυτής
Θεοδόσιος Σαμπανιώτης: Οικονομικός Αναλυτής
Θεόδωρος Σταματίου: Ερευνητής Οικονομολόγος
Συγγραφείς έρευνας: Θεόδωρος Σταματίου και Θεοδόσιος Σαμπανιώτης
www.mywaypress.gr
