H καλύτερη φιλοσοφική διατριβή 2011-2012 στην ερευνήτρια Μαρία Παναγιωτάτου με θέμα: «Διερευνώντας τη δυνατότητα μιας ρεαλιστικής θεώρησης της κβαντικής φυσικής – Παλαιοί και νέοι μύθοι»
Υπό την αιγίδα του Α.Π.Θ. θα πραγματοποιηθεί η απονομή Βραβείου, που θεσμοθέτησε το περιοδικό Κριτικά, για την καλύτερη φιλοσοφική διατριβή, των ετών 2011-2012, την Πέμπτη 25 Απριλίου 2013 και ώρα 19.30, στην Αίθουσα Τελετών της παλαιάς Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ.
Το Βραβείο θα απονεμηθεί στην ερευνήτρια Μαρία Παναγιωτάτου, για τη διατριβή της, με θέμα: «Διερευνώντας τη δυνατότητα μιας ρεαλιστικής θεώρησης της κβαντικής φυσικής – Παλαιοί και νέοι μύθοι».
Το τελικό συμπέρασμα της βραβευμένης διατριβής συνοψίζεται στη θέση ότι η κβαντική φυσική πέτυχε να αλλάξει την εικόνα μας για τον κόσμο χωρίς να αλλάξει ουσιωδώς τη φιλοσοφική μας θέση για τις επιστημονικές θεωρίες.
Το χρηματικό βραβείο, ύψους 1.000 €, αποτελεί χορηγία της Επιτροπής Ερευνών του Α.Π.Θ. Μετά από την ανάγνωση του σκεπτικού της βράβευσης και την επίδοση του βραβείου από την Αντιπρύτανι Έρευνας του Α.Π.Θ., Καθηγήτρια Σοφία Κουίδου- Ανδρέου, θα ακολουθήσει διάλεξη της βραβευόμενης, με θέμα «Κβαντική μηχανική και επιστημονικός ρεαλισμός: αποκαθιστώντας μια παρεξηγημένη σχέση».
Η ερευνήτρια Μαρία Παναγιωτάτου εκπόνησε τη διατριβή της στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Ιστορία και Φιλοσοφία των Επιστημών και της Τεχνολογίας» (ΕΜΠ και ΜΙΘΕ/Πανεπιστήμιο Αθηνών), με επιβλέποντα τον Καθηγητή Αριστείδη Μπαλτά.
Το Βραβείο καλύτερης φιλοσοφικής διατριβής του μη κερδοσκοπικού περιοδικού Κριτικά απονέμεται ανά διετία.
Η Επιτροπή Αξιολόγησης αποτελείται από Καθηγητές Φιλοσοφίας ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων.
Την Επιτροπή που αξιολόγησε τις διατριβές των ετών 2011-12 αποτέλεσαν οι:
√ Κώστας Ανδρουλιδάκης (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Πάνος Δήμας (Πανεπιστήμιο Oslo), Παύλος Κόντος (Πανεπιστήμιο Πατρών), Στάθης Ψύλλος (Πανεπιστήμιο Αθηνών).
H περίληψη της βραβευμένης διατριβής- «Διερευνώντας τη δυνατότητα μιας ρεαλιστικής θεώρησης της κβαντικής φυσικής – Παλαιοί και νέοι μύθοι»
«Στη βραβευόμενη διατριβή εξετάζεται το επίμαχο θέμα της αντιμετώπισης της σύγχρονης φυσικής και ειδικά της κβαντικής θεωρίας από τη φιλοσοφική σκοπιά του επιστημονικού ρεαλισμού.
Παρουσιάζεται ο καινοτόμος χαρακτήρας της κβαντικής μηχανικής μέσα από πειράματα και θεωρήματα που απασχόλησαν επί μακρόν και απασχολούν ακόμα και σήμερα φιλοσόφους της φυσικής και φιλοσόφους της επιστήμης γενικότερα.
Υποστηρίζεται ότι ο καινοτόμος χαρακτήρας της φαντάζει «παράδοξος» μόνο όταν αντιπαραβάλλεται με διαισθήσεις και προκαταλήψεις οι οποίες διαμορφώθηκαν στο πλαίσιο της κλασικής φυσικής, ενώ όταν αξιολογείται ξέχωρα από αυτές εκδηλώνει ολοφάνερες εξηγητικές αρετές.
Επιχειρείται, επίσης, η αποσαφήνιση της έννοιας της «κλασικότητας» –η οποία έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο προσλαμβάνουμε τον κόσμο.
Παρουσιάζοντας τη σύγχρονη άποψη περί επιστημονικού ρεαλισμού, η εργασία υπερασπίζεται τη θέση ότι η ρεαλιστική αντιμετώπιση της κβαντικής θεωρίας είναι δυνατή παρά τα ομολογουμένως πρωτόγνωρα χαρακτηριστικά της· το πλήγμα από τον «παράδοξο» χαρακτήρα της κβαντικής μηχανικής το υφίσταται η «κλασικότητα» και όχι ο ρεαλισμός.
Η επιχειρηματολογία της διατριβής αναπτύσσεται, σε αδρές γραμμές, προς δύο κυρίως κατευθύνσεις. Δείχνει, πρώτον, ότι τα καινοτόμα χαρακτηριστικά της κβαντικής μηχανικής δεν αντιφάσκουν με τις κεντρικές θέσεις του επιστημονικού ρεαλισμού, δηλαδή τις θέσεις ότι ο φυσικός κόσμος είναι ανεξάρτητος από τον νου και ότι οι επιστημονικές θεωρίες μας αποτελούν προσεγγιστικά αληθείς περιγραφές του.
Επισημαίνει, δεύτερον, ότι η πολύ διαδεδομένη αντίληψη πως οι θεμελιωτές της κβαντικής θεωρίας διακρίνονται αφενός σε ρεαλιστές που αμφισβητούσαν την πληρότητά της και επιδίωκαν την αντικατάστασή της και αφετέρου σε αντιρεαλιστές που υποστήριζαν το αντίθετο είναι ανακριβής, αλλά και άσχετη με το ζήτημα ρεαλιστικής αντιμετώπισης της θεωρίας.
Στη διατριβή αναλύονται διεξοδικά έννοιες κεντρικής σημασίας στη φιλοσοφία της κβαντικής μηχανικής, όπως αυτές της τοπικότητας, της μη διαχωρισιμότητας, της πλαισιακότητας ή της αντικειμενικότητας της μέτρησης.
Το τελικό συμπέρασμα της ανάλυσης και της επιχειρηματολογίας μπορεί να συνοψιστεί στη θέση ότι η κβαντική φυσική πέτυχε να αλλάξει την εικόνα μας για τον κόσμο χωρίς να αλλάξει ουσιωδώς τη φιλοσοφική μας θέση για τις επιστημονικές θεωρίες, είτε αυτή είναι ρεαλιστική είτε είναι αντιρεαλιστική.»
ΙΝFO Photo: η ερευνήτρια Μαρία Παναγιωτάτου
www.mywaypress.gr
