Infobank Hellastat: Τα 2 «κλειδιά» για την ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας

Οι εξελίξεις της κυπριακής οικονομίας κατά το 2013 εξετάζονται σε πρόσφατη μελέτη της Infobank Hellastat Α.Ε. Σύμφωνα με τον Νικολαΐδη Αλέξη, Economic Research & Sectoral Studies Analyst, η κυπριακή οικονομία το 2013 βρέθηκε στη δίνη αρνητικών εξελίξεων, με επίκεντρο τους κλυδωνισμούς του τραπεζικού κλάδου από την ανακεφαλαιοποίηση, τη μείωση των καταθέσεων και τα περιοριστικά μέτρα, στα πλαίσια της χρηματοδότησης από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης. Πάντως, παρά τις επικρατούσες αρνητικές συνθήκες η υποχώρηση του ΑΕΠ το προηγούμενο έτος ήταν μικρότερη της αναμενόμενης (5,4%, αντί 8,7% που προέβλεπε αρχικά η Τρόικα), ενώ η επιτυχής εφαρμογή του Προγράμματος Προσαρμογής έχει ήδη βελτιώσει τα δημοσιονομικά μεγέθη της χώρας.

Θετικά λοιπόν στοιχεία κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου εφαρμογής του Μνημονίου Συναντίληψης και της Δανειακής Σύμβασης, αποτελούν οι καλύτερες των αναμενομένων δημοσιονομικές επιδόσεις (μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 5,5% του ΑΕΠ), η προώθηση των συμφωνηθέντων μεταρρυθμίσεων και η επιτυχής ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης του τραπεζικού συστήματος.

Υπενθυμίζεται ότι το Μάρτιο του 2013 καθορίστηκε και επικυρώθηκε από το Eurogroup το ποσό της αναχρηματοδότησης των τραπεζών στα €10 δισ. Παράλληλα, αποφασίστηκε η αναδιάρθρωση και ανακεφαλαιοποίηση της Τράπεζας Κύπρου μέσω «διάσωσης με ίδια μέσα» (bail in), παρέμβαση που βασίστηκε στη φορολόγηση καταθέσεων, καθώς και η εξυγίανση της Λαϊκής Τράπεζας .

Παράμετροι οι οποίοι βοήθησαν στην άμβλυνση των πιέσεων αποτέλεσαν η επιβραδυνόμενη κάμψη της κατανάλωσης λόγω της σταδιακής βελτίωσης του κλίματος εμπιστοσύνης, τα αμυντικά χαρακτηριστικά του ευρύτερου τομέα των υπηρεσιών και η βελτίωση στον κλάδο του τουρισμού. Συγχρόνως, η σημαντική μείωση σε τιμές και μισθούς συγκράτησαν το ποσοστό ανεργίας από ακόμα υψηλότερα επίπεδα.

Θετική εξέλιξη για τον κυπριακό τουρισμό αποτελεί η σημαντική αύξηση των Ρώσων τουριστών , οι οποίοι χαρακτηρίζονται από αρκετά υψηλή κατά κεφαλή δαπάνη, με αποτέλεσμα οι συναλλαγματικές εισπράξεις το 2013 να ενισχυθούν κατά 8%, παρά την υποχώρηση του συνολικού αριθμού αφίξεων κατά 2,4%.

Παράλληλα, η Κύπρος εξακολουθεί να αποτελεί ελκυστικό προορισμό για ξένες επενδύσεις, προσφέροντας πλεονεκτήματα όπως χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές και σταθερό θεσμικό πλαίσιο.

Ωστόσο, η κυπριακή οικονομία εξακολουθεί να επηρεάζεται δυσμενώς από ένα πλέγμα παραγόντων, με κυριότερους την περιορισμένη δυνατότητα χρηματοδότησης και την αυξανόμενη ανεργία λόγω της επιδείνωσης των συνθηκών στην αγορά εργασίας. Αναλυτικά, η ρευστότητα στην αγορά είναι σημαντικά περιορισμένη, με τις τράπεζες να εφαρμόζουν προγράμματα απομόχλευσης, ώστε να μειώσουν τα χαρτοφυλάκια χορηγήσεων. Επομένως, η παροχή νέων δανειοδοτήσεων είναι πλέον ιδιαίτερα δυσχερής, από τη στιγμή μάλιστα που έχει σημειωθεί σημαντική εκροή καταθέσεων. Συγχρόνως, το ποσοστό ανεργίας το 2013 αυξήθηκε στο 16%, ενώ η συνεχιζόμενη ύφεση αναμένεται να προκαλέσει περαιτέρω άνοδο στο 19% φέτος.

Έτσι, το 2014 εκτιμάται ότι το ΑΕΠ θα υποχωρήσει περαιτέρω, αν και με επιβραδυνόμενο ρυθμό (-4,2%), ενώ το 2015 πιθανόν να σηματοδοτήσει την έξοδο από την ύφεση, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβλέπει άνοδο του ΑΕΠ κατά 0,4%. «Κλειδί» για την ανάκαμψη της οικονομίας θα αποτελέσουν αναμφισβήτητα η εκ νέου διαμόρφωση ενός εύρωστου τραπεζικού συστήματος, καθώς και η σταδιακή «ελάφρυνση» του ιδιωτικού τομέα από τη δανειοδότηση των προηγούμενων ετών.

Όμως η περαιτέρω συρρίκνωση της κυπριακής οικονομίας το 2014 και η συνεχιζόμενη υποτονικότητα στους κλάδους των κατασκευών και realestate μεταφράζεται σε αδυναμία μεγάλου μέρους των δανειοληπτών για έγκαιρη αποπληρωμή των δανειακών τους υποχρεώσεων, γεγονός που θα επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα του χαρτοφυλακίου των τραπεζών.

Το υψηλό ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων  αποτελεί ένα από τα πιο φλέγοντα θέματα, καθώς παρεμποδίζει την προσπάθεια εξυγίανσης του τραπεζικού κλάδου και οδηγεί στη διενέργεια υψηλών προβλέψεων. Εξάλλου, απαίτηση της Τρόικας κατά την πέμπτη αξιολόγηση του δημοσιονομικού προγράμματος αποτελεί η μείωση των προβληματικών δανείων, η απλοποίηση των διαδικασιών για εκποιήσεις περιουσιακών στοιχείων και η αυστηροποίηση του νόμου περί αφερεγγυότητας των δανειοληπτών.