Απασχόληση και αποδοχές στον ιδιωτικό τομέα, 2009-2015
Η σταθεροποίηση της απασχόλησης, η πρώτη γραμμή αμύνης για την αποκατάσταση της κοινωνικής συνοχής
Η αύξηση της απασχόλησης που καταγράφηκε το 2014 σε σχέση με το 2013 συνεχίστηκε και το 2015, σύμφωνα με τα ετήσια ειδικά τεύχη του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ.
Όμως η αύξηση αυτή είχε μικρότερη ένταση το 2015, αν και πάλι επικεντρώθηκε ουσιαστικά σε εργαζόμενους με μηνιαίες μικτές αποδοχές κάτω των €900 (Διάγραμμα 8) και τη μερική απασχόληση (Διάγραμμα 9).
Το γεγονός ότι η αύξηση της απασχόλησης καταγράφεται σε όλα τα μεγέθη επιχειρήσεων (Διάγραμμα 10) δείχνει ότι όλες οι επιχειρήσεις προσλαμβάνουν σε μηνιαίες αποδοχές ουσιαστικά κάτω των €1.000.
Την παρατήρηση αυτή υποστηρίζει και η ανάλυση στοιχείων του ΙΚΑ από τη Δ/νση Αναλογιστικών Μελετών και Στατιστικής του ιδρύματος, που έχει καταγράψει τη μείωση του διάμεσου μικτού μηνιαίου μισθού των «νέων» εργαζομένων κατά 32,5% σε €732 την περίοδο 2010-2014, όταν ο διάμεσος μισθός όλων των εργαζόμενων (παλιών και νέων) μειώθηκε στο διάστημα αυτό κατά 14,6%. Η ανάλυση του ΙΚΑ δείχνει πως η μείωση των μισθών εργαζομένων που έχουν διατηρήσει τη θέση τους υπολείπεται της μείωσης αποδοχών που καταγράφεται για όσους προσλαμβάνονται για πρώτη φορά επειδή εισέρχονται στην αγορά εργασίας ή μετά από αλλαγή εργοδότη, εξέλιξη που σίγουρα αποθαρρύνει την εθελοντική κινητικότητα του εργατικού δυναμικού αυτή την περίοδο. Η μελέτη του ΙΚΑ καταγράφει και τη σταδιακή αύξηση όλα αυτά τα χρόνια, και ειδικά μετά το 2012, της μερικής απασχόλησης (όπως καταγράφει και η μελέτη του ΙΚΑ, και όπως σύμφωνα με στοιχεία του ΙΚΑ συμβαίνει κυρίως στις μικρότερες επιχειρήσεις). Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ, το 2015 το 28,3% των 88.666 καθαρών νέων θέσεων εργασίας αφορά εργαζόμενους που απασχολούνται (επίσημα) κάτω από 35 ώρες την εβδομάδα και εξ αυτών των 25.177 οι 9,8 χιλιάδες απασχολούνται κάτω των 20 ωρών. Επί του συνόλου των εργαζομένων που καταγράφει το ΕΡΓΑΝΗ το 30% εργάζεται λιγότερες από 35 ώρες (486.588 άτομα) και εξ αυτών 92.123 απασχολούνται κάτω από 10 ώρες την εβδομάδα (περιλαμβανομένων και 29.292 ατόμων που εργάζονται κάτω από 4 ώρες την εβδομάδα).
Οι διαχρονικές επιπτώσεις αυτών των εξελίξεων αποτυπώνονται από τη μελέτη του ΙΚΑ στο Διάγραμμα 11, που καταγράφει τη συνεχή υποχώρηση του μέσου ετήσιου μικτού εισοδήματος που δηλώνεται στο ΙΚΑ (τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ δείχνουν και μια παραπέρα υποχώρηση του μέσου μισθού -2% το 2015), παρόλο που από το 2012 η απασχόληση ως απόλυτο μέγεθος ανακάμπτει. Έτσι, παρόλο που ο αριθμός των απασχολούμενων ανακάμπτει μετά το 2012, σε ό,τι αφορά στο σύνολο των αποδοχών από μισθωτή εργασία που ασφαλίζεται στο ΙΚΑ και στις συνακόλουθες εισπράξεις του ΙΚΑ σε ασφαλιστικές εισφορές, επήλθε μια σταθεροποίηση το 2014 σε σχέση με το 2013.
Τουλάχιστον η σταθεροποίηση αυτή έδωσε τέλος στη ραγδαία υποχώρηση της περιόδου 2009-2012 (Διάγραμμα 12), και τα δεδομένα αυτά αναδεικνύουν τη σημασία που έχει η σταθεροποίηση της απασχόλησης, που είναι η πρώτη γραμμή αμύνης για την αποκατάσταση της κοινωνικής συνοχής. Δείχνουν όμως ότι, επιπλέον, για την αύξηση των εσόδων του κράτους μέσω της διεύρυνσης της φορολογικής βάσης πρέπει να υπάρξει και σταθεροποίηση των αποδοχών και μια μετατόπιση της τάσης αύξησης απασχόλησης και σε υψηλότερα μισθολογικά κλιμάκια, πέρα από τα χαμηλά και πολύ χαμηλά μισθολογικά κλιμάκια. Για να υπάρξει, όμως, μια τέτοια εξέλιξη και μάλιστα σε σημαντικό μέγεθος πρέπει να προϋπάρξει άρση της αβεβαιότητας και πλήρη αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών στη χώρα ώστε να υλοποιηθούν νέες και σημαντικές σε μέγεθος επενδύσεις.
Πηγή: ΣΕΒ, Εβδομαδιαίο Δελτίο για την Ελληνική οικονομία – Οικονομία και Επιχειρήσεις
