Η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας αντιμετωπίζει μεσοπρόθεσμα κινδύνους που πιθανότατα θα ενταθούν
Αισιόδοξο εμφανίζεται το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, στην προσφάτως δημοσιευθείσα έκθεση του, World Economic Outlook. Όπως επισημαίνει το ΔΝΤ, ενισχύεται η δυναμική της παγκόσμιας οικονομίας, ωστόσο προειδοποιεί τους πολιτικούς ηγέτες, ότι θα πρέπει να είναι προσεκτικοί στη χάραξη της οικονομικής πολιτικής, καθώς η παρούσα οικονομική δυναμική αποτελεί απόρροια μιας σειράς παραγόντων που δε θα διαρκέσουν για μακρό χρονικό διάστημα. Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση μπορεί να αποτελεί παρελθόν, αλλά χωρίς άμεση δράση για την άρση των διαρθρωτικών εμποδίων στην ανάπτυξη και την οικοδόμηση πολιτικών που θα τονώσουν την ανθεκτικότητα της παγκόσμιας οικονομίας, ηεπόμενη κρίση θα έρθει νωρίτερα και η αντιμετώπισή της θα είναι δυσκολότερη.
Συγκεκριμένα, το ΔΝΤ αναθεώρησε τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη στο 3,9% (Γράφημα 7) για το τρέχον έτος και το 2019, ήτοι μεγαλύτερες και στις δύο περιπτώσεις κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες από την προηγούμενη μέτρηση του και από τον εκτιμώμενο ρυθμό ανάπτυξης του 2017 (3,7%).
Το ΔΝΤ θεωρεί ότι κάθε κυβέρνηση θα πρέπει να απαντήσει σε τρία βασικά ερωτήματα. Πρώτον, πώς θα μπορέσει να αυξήσει μακροπρόθεσμα την οικονομική αποδοτικότητα και τα επίπεδα παραγωγής; Δεύτερον, πώς θα μπορέσει να ενισχύσει την ανθεκτικότητα της οικονομίας, μειώνοντας ταυτόχρονα την πιθανότητα η σημερινή ανάκαμψη να ακολουθηθεί από μια απότομη επιβράδυνση ή σε μια νέα κρίση; Τρίτον, πώς θα διασφαλισθεί η ύπαρξη των απαραίτητων εργαλείων πολιτικής για την αντιμετώπιση της επόμενης κρίσης;
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η σημειωθείσα ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας δεν αποτελεί τυχαίο γεγονός. Είναι μια διαδικασία η οποία ξεκίνησε περί τα μέσα του 2016 και επετεύχθη κυρίως λόγω του διευκολυντικού χαρακτήρα της νομισματικής πολιτικής που ακολούθησαν πολλές Κεντρικές Τράπεζες, συμβάλλοντας εμμέσως στην τόνωση του επενδυτικού κλίματος στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι η νομισματική πολιτική για μακρό χρονικό διάστημα τον επεκτατικό της χαρακτήρα διατηρεί στις μεγαλύτερες οικονομίες, ενώ παράλληλα υποστηρίζει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό περιβάλλον. Άλλωστε η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) στη διαδικασία ανόδου των επιτοκίων της, ήταν πολύ προσεκτική στην επιλογή του χρονικού σημείου έναρξης της νέας νομισματικής της πολιτικής. Σε παράλληλη πορεία βρίσκεται και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) η οποία έχει αρχίσει να μειώνει τις αγορές περιουσιακών στοιχείων του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, το οποίο έχει διαδραματίσει κομβικό ρόλο στην αναζωογόνηση τηςοικονομικής δραστηριότητας στη Ζώνη του Ευρώ, επισημαίνοντας ωστόσο στην επενδυτική κοινότητα, ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων δεν αποτελούν άμεση προτεραιότητα.
Στην έκθεση του ΔΝΤ επισημαίνεται, ότι η συσταλτική δημοσιονομική πολιτική στις προηγμένες οικονομίες έχει αρχίσει να περιορίζεται τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, ο διεθνής Οργανισμός τονίζει ότι στις ΗΠΑ, η δημοσιονομική πολιτική σύντομα θα αποκτήσει διασταλτικό χαρακτήρα, επιφέροντας πολλαπλές παρενέργειες στην παγκόσμια οικονομία.
Το ΔΝΤ διαπιστώνει ότι το διεθνές εμπόριο αυξάνεται ταχύτερα από το παγκόσμιο εισόδημα, λόγω των παγκόσμιων επενδύσεων παρασύροντας ανοδικά τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων, επ’ ωφελεία των οικονομιών που εξαρτώνται από τις εξαγωγές βασικών εμπορευμάτων. Οι οικονομίες τείνουν προς την πλήρη απασχόληση, ωστόσο οι πληθωριστικές πιέσεις παραμένουν περιορισμένες, καθώς η ονομαστική αύξηση των μισθών είναι υποτονική. Οι οικονομικές συνθήκες είναι σχετικά καλές, με τις χρηματιστηριακές αγορές να κινούνται ανοδικά, το μακροπρόθεσμο δημόσιο κόστος δανεισμού να είναι χαμηλό, τα spreads των επιχειρήσεων να είναι συμπιεσμένα και οι αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες να δανείζονται με ελκυστικούς όρους.
Σε Ευρώπη και Ασία καταγράφεται επιτάχυνση του ΑΕΠ, με βελτιωμένες επιδόσεις στις ΗΠΑ, τον Καναδά και σε ορισμένες μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες, όπως η Βραζιλία, η Ρωσία και η Τουρκία. Η πρόσφατη αλλαγή της φορολογικής νομοθεσίας στις ΗΠΑ θα συμβάλει αισθητά στην οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ τα επόμενα χρόνια, κυρίως λόγω των επενδυτικών κινήτρων που προσφέρει. Η ενίσχυση της ανάπτυξης θα έχει βραχυπρόθεσμες θετικές επιπτώσεις και στους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, αλλά ενδεχομένως να διευρύνει το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ, να ενισχύσει το δολάριο και να επηρεάσει τις διεθνείς επενδυτικές ροές.
Ωστόσο το ΔΝΤ, προειδοποιεί ότι η ανάκαμψη αντιμετωπίζει μεσοπρόθεσμα κινδύνους που πιθανότατα θα ενταθούν. Οι προηγμένες οικονομίες, παραδείγματος χάριν, ηγούνται της ανάκαμψης, αλλά μόλις εξαλειφθεί το παραγωγικό τους κενό (output gap), θα επιστρέψουν σε ρυθμούς ανάπτυξης, χαμηλότερα από τα προ κρίσης επίπεδα. Επιπροσθέτως, οι δημογραφικές αλλαγές και η μικρότερη αύξηση της παραγωγικότητας, αποτελούν προκλήσεις που απαιτούν σημαντικές επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό και έρευνα. Η Κίνα μειώνει τα δημοσιονομικά κίνητρα και σύμφωνα με τις προθέσεις των τοπικών αρχών, θα περιορισθεί η πιστωτική επέκταση για να ενισχυθεί το χρηματοοικονομικό σύστημα. Στις ΗΠΑ, όποια και αν είναι η επίπτωση που θα έχει η μείωση της φορολογίας στην οικονομία, θα αποπληρωθεί μερικώς αργότερα με τη μορφή χαμηλότερηςανάπτυξης, καθώς θα λήξουν τα προσωρινά κίνητρα για επενδύσεις και το χρέος θα αρχίσει να γίνεται επιβαρυντικό με την πάροδο του χρόνου. Επίσης, το ΔΝΤ σημειώνει, ότι μια απότομη άνοδος των επιτοκίων από τα σημερινά επίπεδα, θα προκαλέσει αύξηση του κόστους χρηματοδότησης σε παγκόσμιο επίπεδο και θα ωθήσει τις αγορές να επανεκτιμήσουν την βιωσιμότητα του χρέους για ορισμένες περιπτώσεις.
Πηγή: Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank
