Οι επενδυτές και οι επιχειρήσεις ανά τον κόσμο να αρχίσουν να προετοιμάζονται για αύξηση του κόστους δανεισμού

Η ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής που έχει προαναγγελθεί από την πλευρά των κεντρικών τραπεζών ως απάντηση στη σημειωθείσα οικονομική ανάπτυξη, μας προϊδεάζει ότι τα επόμενα χρόνια τα επιτόκια θα διαφέρουν κατά πολύ. Η περίοδος των μηδενικών ή χαμηλών επιτοκίων φαίνεται ότι είναι πλέον παρελθόν.

Ειδικότερα στις ΗΠΑ, η ομοσπονδιακή τράπεζα (Fed) επιδιώκει να αυξήσει σταδιακά τα επιτόκια προκειμένου να διατηρήσει τον έλεγχο του πληθωρισμού, χωρίς να εμποδίσει την οικονομική ανάπτυξη που πλησιάζει στο τέλος του ένατου κατά σειρά έτους, αποτελώντας μια από τις μεγαλύτερες περιόδους συνεχούς οικονομικής ανάπτυξης. Η Fed έχει αναβαθμίσει τις οικονομικές προοπτικές από την αρχή του έτους λαμβάνοντας υπόψη τρεις βασικούς παράγοντες:

α)Τη δυναμική των πρόσφατων οικονομικών στοιχείων,

β)Τις ευνοϊκές οικονομικές συνθήκες και

γ)Τον προσδοκώμενο αντίκτυπο των φορολογικών περικοπών ύψους $1,5 τρισ. που τέθηκαν σε ισχύ από τον περασμένο Ιανουάριο.

Η Fed από τα τέλη του 2014, βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην απόφασή της για αλλαγή του επιτοκίου αναφοράς αξιολογώντας τρεις βασικές μετρήσεις: Τη μεταβολή του ΑΕΠ, το ποσοστό της ανεργίας και το ποσοστό του πληθωρισμού, όπως υπολογίζεται από τις δαπάνες προσωπικής κατανάλωσης (PCE). Οι τρεις αυτές μετρήσεις έχουν οδηγήσει μέχρι σήμερα τις αποφάσεις της Fed να αυξήσει το επιτόκιο αναφοράς κατά 25 μονάδες βάσης (0,25%) σε έξι περιπτώσεις από το Δεκέμβριο του 2015, προκειμένου να φθάσουμε στα τρέχοντα επίπεδα του 1,50-1,75% από τα χαμηλά επίπεδα του 0,00-0,25% που ήταν στην περίοδο 2008-15. Στα τέλη του 2016, η Fed παρουσίασε ένας λεπτομερές σχέδιο για αύξηση του βασικού της επιτοκίου τρεις φορές ετησίως μεταξύ 2017 και 2019, εφόσον οι προαναφερθείσες τρεις μετρήσεις διατηρηθούν περί τους προβλεπόμενους μακροπρόθεσμους στόχους. Ειδικότερα, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ να παραμένει κοντά στο μακροπρόθεσμο στόχο του 1,8%, το ποσοστό της ανεργίας περί το 4,6% και ο πληθωρισμός να κυμαίνεται γύρω στο 2%.

Οι αλλαγές σε μία ή περισσότερες από τις παραπάνω μετρήσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν τη Fed να επιβραδύνει ή να επιταχύνει το ρυθμό αύξησης των επιτοκίων της. Λαμβάνοντας υπόψιν το σημερινό περιβάλλον εκτιμάται ότι ευνοείται η ταχύτερη αύξηση των επιτοκίων, κάτι που ενδεχομένως να έχει αρνητικές επιπτώσεις στους βραχυπρόθεσμους ρυθμούς ανάπτυξης πολλών κλάδων της βιομηχανίας των ΗΠΑ. Υπολογίζεται ότι κάθε φορά που το επιτόκιο αυξάνεται κατά 0,25% διοχετεύονται στις εμπορικές τράπεζες για την εξυπηρέτηση του χρέους, επιπλέον $70 δισ. ετησίως1 στερώντας σημαντικούς πόρους από την πραγματική οικονομία. Η ρητορική της Fed συμβάλει στη σταδιακή προσαρμογή των αποτιμήσεων των διαφόρων αξιόγραφων αποφεύγοντας τις μεγάλες διακυμάνσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

Στον αντίποδα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) στη συνεδρίαση του Διοικητικού της Συμβουλίου στις 8 Μαρτίου δε συμπεριέλαβε στο δελτίο επικοινωνίας, τη φράση ‘ότι είναι έτοιμη να αυξήσει τις αγορές ομολόγων που πραγματοποιεί τόσο σε διάρκεια όσο και σε μέγεθος, στην περίπτωση που επιδεινωθούν οι οικονομικές προοπτικές στη Ζώνη του Ευρώ΄, ενισχύοντας τις προσδοκίες ότι η εξομάλυνση της νομισματικής πολιτικής στη Ζώνη του Ευρώ, βρίσκεται καθοδόν. Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ αναμένει, ότι τα βασικά επιτόκια, θα παραμείνουν στα σημερινά επίπεδα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα και πολύ πέρα από τον ορίζοντα του προγράμματος αγοράς ομολόγων, που αναμένεται να διαρκέσει μέχρι το Σεπτέμβριο του 2018. Παρά ταύτα, οι επενδυτές έχουν πολύ διαφορετικές απόψεις σχετικά με το μέλλον του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE). Δεδομένης της αργής ανόδου του δομικού πληθωρισμού, εκτιμάται ότι η ΕΚΤ θα μειώσει αρχικώς το QE στα €15 δισ. ανά μήνα τον Οκτώβριο και θα το διακόψει στο τέλος του έτους. Αντιθέτως, ένα τμήμα της αγοράς εκτιμά, ότι λόγω της σταθερής οικονομικής ανάπτυξης και της αναμενόμενης μείωσης της ανεργίας σε ολόκληρη τη Ζώνη του Ευρώ, ενδεχομένως η ΕΚΤ να αισθανθεί άνετα και να τερματίσει το QE το Σεπτέμβριο.

Παρά τις διιστάμενες απόψεις για το μέλλον του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, η οικονομία της Ζώνης του Ευρώ παραμένει ισχυρή, συνεπώς είναι εύλογο η ΕΚΤ να αρχίσει να πραγματοποιεί αλλαγές στη νομισματική της πολιτική εντός του δεύτερου εξαμήνου του 2018. Η ΕΚΤ έχει μια πληθώρα επιλογών, όμως δεδομένου ότι συνεχίζει να επαναλαμβάνει ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν σταθερά και “πολύ πέρα” από το τέλος του τρέχοντος προγράμματος QE, η πρώτη αύξηση των επιτοκίων αναμένεται να σημειωθεί στο πρώτο εξάμηνο του 2019, πιθανότητα που έχει ήδη ενσωματωθεί στην τρέχουσα τιμολόγηση της αγοράς αξιογράφων.

Οι επενδυτές και οι επιχειρήσεις ανά τον κόσμο θα πρέπει να αρχίσουν να προετοιμάζονται για αύξηση του κόστους δανεισμού, που σταδιακά θα έχει επιπτώσεις και στις οικονομικές τους θέσεις. Η σωστή επικοινωνιακή πολιτική εκ μέρους των κεντρικών τραπεζών, μπορεί να οδηγήσει σε ήπια μορφή αναπροσαρμογής των στοιχείων ενεργητικού, αποτρέποντας την εξομάλυνση της νομισματικής πολιτικής να αποτελέσει αιτία ανόδου της μεταβλητότητας των τιμών.

1 Fed Meeting On 21 March 2018: Impact On Investment Markets, Alan Longbon.

Πηγή: Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank