ΣΕΒ: Η προσέλκυση, καλλιέργεια και διακράτηση ανθρωπίνου κεφαλαίου φέρνουν επενδύσεις και ανάπτυξη!
Ο Global Talent Competitiveness Index του INSEAD σε συνεργασία με την ADECCO Group και με τη χρήση στοιχείων και από το World Economic Forum μετρά και για το 2016 την ανταγωνιστικότητα ταλέντου.
Αυτή αναφέρεται σε μια σειρά από πολιτικές και πρακτικές που δίνουν σε μια χώρα τη δυνατότητα να προσελκύσει, αναπτύξει και να διακρατήσει ανθρώπινο κεφάλαιο το οποίο συνεισφέρει στην αύξηση της παραγωγικότητας. Στη μελέτη αυτή η κινητικότητα των πληθυσμών και των ανθρώπων με πέραν του συνηθισμένου ικανότητες και δεξιότητες, των ταλέντων δηλαδή, αντιμετωπίζονται όχι μόνο ως γεγονός αλλά και ως σημαντική πηγή οικονομικών ωφελειών, που μπορεί να καλύψει κενά σε δεξιότητες σε χώρες και επιχειρήσεις. Επίσης, αυτή η κινητικότητα πληθυσμών προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες σε πολλές χώρες με μεγάλη ταχύτητα γήρανσης του πληθυσμού. Όμως, ενώ παλιά η κινητικότητα αυτή είχε τη διάσταση μετακίνησης των ανθρώπων με ταλέντο προς τις περιοχές στις οποίες βρίσκονται οι δουλειές που μπορεί να το αξιοποιήσουν, και συνεπώς έχουν προηγηθεί οι σχετικές επενδύσεις, σήμερα όλο και περισσότερο υπάρχει και η αντίστροφη τάση. Δηλαδή, το κεφάλαιο ρέει προς τις περιοχές στις οποίες υπάρχει και μπορεί να αξιοποιηθεί το ταλέντο. Μάλιστα, εφόσον η οικονομία έχει παραγωγικές βάσεις και δυνατότητες αξιοποίησης του ταλέντου ακόμα και η προς τα έξω μετανάστευσή του τελικά αποβαίνει προς όφελος της χώρας, καθώς τελικά οι μετανάστες επιστρέφουν ή συνεργάζονται με τη χώρα προέλευσής τους στη συνέχεια της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας.
Η χώρα μας κατατάσσεται σε ιδιαίτερα δυσμενή θέση (καταλαμβάνει την 102η θέση ανάμεσα σε 109 χώρες) σε ό,τι αφορά το βαθμό στον οποίο η φορολόγηση αποτελεί αντικίνητρο για εργασία στη χώρα. Αυτό το αποτέλεσμα ξεκάθαρα σχετίζεται με την ιδιαίτερα υψηλή και υπερπροοδευτική φορολόγηση καθώς και τις υπερβολικά υψηλές και μη ανταποδοτικές ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλουν οι παραγωγικοί εργαζόμενοι. Σε μεγάλο βαθμό, η πολύ υψηλή και προοδευτική φορολογία αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα προσέλκυσης ή διατήρησης ανθρώπων με ταλέντο. Μάλιστα, από τα στοιχεία που χρησιμοποιεί η έρευνα προκύπτει ότι φορολογικά αντικίνητρα στην παραγωγική εργασία επικρατούν συνήθως σε χώρες στις οποίες το κράτος και οι επιχειρήσεις δεν έχουν καλή συνεργασία (Διάγραμμα 12).
Η Ελλάδα είναι μια από αυτές τις χώρες. Το περιβάλλον υπερβολικής ρύθμισης των αγορών και υπερβολικών φορολογικών αντικινήτρων στην εργασία, απόρροια κυβερνήσεων που δεν κατανοούν την αγορά και βλέπου εχθρικά και εκδικητικά όσους δημιουργούν, τελικά στρεβλώνει το σύνολο της αγοράς. Έτσι, η σχέση αμοιβής –απόδοσης παραμένει σε χαμηλά επίπεδα (δηλαδή, η απόδοση δεν αμείβεται και ταυτόχρονα να υπάρχει αμοιβή χωρίς απόδοση) και απουσιάζουν οι ευκαιρίες για αξιοκρατική επαγγελματική εξέλιξη (Διάγραμμα 13).
Η μελέτη υπογραμμίζει τη μεγάλη σημασία που έχουν οι πρακτικές διοίκησης, με την αξιοκρατία και τον επαγγελματισμό να έχουν μεγάλη σημασία, πέρα από παράγοντες όπως η ποιότητα ζωής και οι αμοιβές, για τη διακράτηση του ταλέντου. Τα στοιχεία αυτά έχουν μεγάλη σημασία για την προσέλκυση των καταλλήλων ανθρώπων, την ανάθεση της κατάλληλης εργασίας σε αυτούς, την αποτελεσματική μέτρηση των επιδόσεων και φυσικά στο τέλος την ανάλογη αμοιβή και εξέλιξη του ταλέντου. Οι ερευνητές του INSEAD καταγράφουν ότι αυτή η διαδικασία, που είναι ιδιαίτερα σημαντική για την αξιοποίηση του ταλέντου ώστε η παρουσία του να μετασχηματιστεί σε αυξημένη παραγωγικότητα, εμποδίζεται σε πολλές χώρες από το νεποτισμό και τη διαφθορά. Μάλιστα, αδυναμίες σε αυτό το πεδίο μπορεί να ακυρώσουν στην πράξη το πλεονέκτημα που δυνητικά δίνει η παρουσία ευκαιριών αλλά ακόμα και οι οικονομικές απολαβές.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τονιστεί στο σημείο αυτό η ισχυρή και θετική συσχέτιση που έχει η επίδοση μιας χώρας στην υιοθέτηση καλών πρακτικών διοίκησης στις επιχειρήσεις με τη ρύθμιση της οικονομίας από το κράτος. Έτσι, σε χώρες στις οποίες οι αγορές προϊόντων είναι καλύτερα ρυθμισμένες και πιο φιλελεύθερες, με το κράτος να μην παρεμβαίνει με υπερβολικές ρυθμίσεις που περιορίζουν τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων, συνήθως επικρατούν και καλύτερες πρακτικές διοίκησης στις επιχειρήσεις (Διάγραμμα 14). Αντανακλώντας αυτή την πραγματικότητα, η μελέτη του INSEAD θεωρεί ότι το ρυθμιστικό περιβάλλον, η λειτουργία της αγοράς και οι σχέσεις επιχειρήσεων και εργασίας αποτελούν παράγοντες που καταρχήν επιτρέπουν στους ανθρώπους που διαθέτουν ταλέντο να ενδυναμωθούν, ως ομάδα, και να αξιοποιηθούν από μια χώρα.
Η έρευνα επισημαίνει επίσης τη σημασία που έχει η ύπαρξη ενός ποιοτικού εκπαιδευτικού συστήματος. Ένα τέτοιο σύστημα ανταμείβει την επιστημονική αριστεία και επιλέγει με αυστηρότητα αλλά δικαιοσύνη τους μαθητές και ερευνητές που εισέρχονται στα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Προσφέρει δε ευκαιρίες προσωπικής ανέλιξης στα άτομα υψηλών προδιαγραφών που αποφασίζουν να εγκατασταθούν σε μια χώρα. Στο σημείο αυτό έχει ενδιαφέρον η κατάταξη της χώρας στη θέση 21 ως προς τη δαπάνη του κράτους για τριτοβάθμια εκπαίδευση (δηλαδή η δαπάνη είναι υψηλή). Επίσης, η Ελλάδα καταλαμβάνει την πρώτη θέση σε ό,τι αφορά τον αριθμό των εγγεγραμμένων φοιτητών (που προφανώς είναι αυξημένος με τον αριθμό των αιώνιων φοιτητών και των φοιτητών και φοιτητών που μόνο στα χαρτιά παρακολουθούν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα). Ταυτόχρονα, η χώρα βρίσκεται στη θέση 46 ως προς την κατάταξη των πανεπιστημίων με βάση την ποιότητά τους σύμφωνα με μια σειρά από δείκτες που περιλαμβάνουν δημοσιεύσεις, ετεροαναφορές και άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Δηλαδή, στους δείκτες ποιότητας η Ελλάδα κατατάσσεται πολύ χαμηλότερα σε σχέση με τη δαπάνη και τον αριθμό των φοιτητών. Αντίστοιχα, στην ποιότητα διοίκησης των σχολείων, η χώρα κατατάσσεται μόλις στη θέση 75 με τις επιδόσεις των μαθητών σε ανάγνωση και μαθηματικά να είναι επίσης χαμηλές για τα επίπεδα ανεπτυγμένων χωρών (Διάγραμμα 15).
Συνολικά, η έρευνα δείχνει τη σημασία που έχει ένα κράτος που κατανοεί την οικονομία, συνεργάζεται έντιμα και εποικοδομητικά με την αγορά, δεν υποκύπτει στον λαϊκισμό της υπερφορολόγησης της παραγωγής και των παραγωγικών συντελεστών, εποπτεύει αποτελεσματικά αλλά χωρίς υπερρύθμιση τις αγορές και χρηματοδοτεί ένα αυτόνομο αλλά αξιολογούμενο εκπαιδευτικό σύστημα. Αυτά αποτελούν προϋποθέσεις προσέλκυσης ταλέντου και επενδύσεων, που πλέον αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για μια χώρα που θέλει τους πολίτες της να ευημερούν.
Πηγή: Εβδομαδιαίο Δελτίο ΣΕΒ για την Ελληνική οικονομία – Οικονομία & Επιχειρήσεις
