Ο κόσμος πνίγεται στο χρέος — Προετοιμαστείτε για την οικονομική αναταραχή
Όταν πρόκειται για την υπερχρέωση μιας χώρας, οι τέσσερις πιο επικίνδυνες λέξεις είναι «Αυτή τη φορά είναι διαφορετικά».
Όπως μας δίδαξαν οι Κένεθ Ρογκόφ και Κάρμεν Ράινχαρτ του Χάρβαρντ στο βιβλίο τους «This Time Is Different: Eight Centuries of Financial Folly», αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, η υπερχρέωση σχεδόν πάντα καταλήγει σε δάκρυα – μια οικονομική, τραπεζική ή συναλλαγματική κρίση.
Πόσο περισσότερο θα πρέπει να ανησυχούμε για τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές του κόσμου;
Δεν είναι μόνο μία μεγάλη χώρα με ανησυχητικό χρέος.
Κάθε μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου έχει ένα σοβαρό πρόβλημα χρέους που προκαλείται από πάρα πολλά χρόνια ανεύθυνων δημοσιονομικών πολιτικών και μηδενικών επιτοκίων – και θα μπορούσε να καταστήσει ακόμη πιο δύσκολο να αποφευχθεί μια ύφεση και μια νέα οικονομική πίεση στο εσωτερικό.
Πάρτε για παράδειγμα τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Σε μια εποχή κυκλικής οικονομικής ισχύος, όταν η χώρα θα έπρεπε να έχει πλεόνασμα προϋπολογισμού, καταφέρνει να έχει έλλειμμα περίπου 6% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος.
Στις σημερινές πολιτικές, τέτοια ελλείμματα θα συνεχιστούν μέχρι εκεί που μπορεί να δει το μάτι, σύμφωνα με το ανεξάρτητο Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου.
Αυτό με τη σειρά του θα μας οδηγήσει σε πληρωμές τόκων δημόσιου χρέους που υπερβαίνουν εκείνες κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας.
Δεδομένου ότι η κυβέρνησή μας δανείζεται σε δολάρια, υπάρχει μικρή πιθανότητα να χρεοκοπήσουμε, ακόμη και αν φτάσει σε αστρονομικά επίπεδα.
Η Federal Reserve μπορεί πάντα να τυπώσει χρήματα για να τα αποπληρώσει.
Αλλά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα μια τέτοια εκτύπωση χρήματος να οδηγήσει σε όλο και υψηλότερο πληθωρισμό και κρίση του δολαρίου.
Δυστυχώς, δεν έχουμε μόνο πρόβλημα δημόσιου χρέους, αλλά πρόβλημα εμπορικού-περιουσιακού-χρέους.
Κατά τη διάρκεια των επόμενων δύο ετών, σχεδόν 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια σε χρέος εμπορικών ακινήτων ωριμάζει.
Με τα ποσοστά κενών θέσεων μετά τον COVID σε επίπεδα ρεκόρ και τα επιτόκια πολύ υψηλότερα από ό, τι στις ημέρες του εύκολου χρήματος, είναι δύσκολο να δούμε πώς μπορεί να μετακυλιστεί ένα τέτοιο χρέος χωρίς σημαντική αναδιάρθρωση χρέους.
Αυτό καθιστά μόνο θέμα χρόνου πριν δούμε ένα κύμα χρεοκοπιών περιφερειακών τραπεζών που θα μπορούσε να κλονίσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως έκαναν οι χρεοκοπίες της Silicon Valley Bank και της First Republic Bank πέρυσι.
Η Κίνα, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και μέχρι πρόσφατα η κύρια κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης, έχει επίσης ένα σημαντικό πρόβλημα χρέους.
Κατά την τελευταία δεκαετία, οι πιστώσεις προς τον μη χρηματοπιστωτικό ιδιωτικό τομέα της Κίνας αυξήθηκαν κατά περίπου 100% του ΑΕΠ, σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών.
Αυτός είναι ένας μεγαλύτερος ρυθμός αύξησης του χρέους από εκείνους που προηγήθηκαν της χαμένης οικονομικής δεκαετίας της Ιαπωνίας στη δεκαετία του 1990 και της Μεγάλης Ύφεσης των ΗΠΑ το 2008-2009.
Με τη φούσκα της αγοράς ακινήτων και πιστώσεων να σκάσει, η Κίνα θα μπορούσε να βρίσκεται σε καλό δρόμο για μια δική της χαμένη οικονομική δεκαετία.
Το πρόβλημα χρέους της Ευρώπης συγκεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στο νότο της ευρωζώνης.
Τόσο η Ιταλία όσο και η Ισπανία έχουν δείκτες δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ σημαντικά υψηλότερους από ό, τι στην κρίση δημόσιου χρέους της ευρωζώνης το 2010.
Περιπλέκοντας τα πράγματα, οι χώρες αυτές έχουν κολλήσει σε έναν ζουρλομανδύα του ευρώ που τις εμποδίζει να χρησιμοποιήσουν τη δική τους πολιτική συναλλαγματικών ισοτιμιών ή επιτοκίων για να αντισταθμίσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της δημοσιονομικής λιτότητας στη συνολική ζήτηση.
Ένας άλλος γύρος κρίσης χρέους της ευρωζώνης είναι αναπόφευκτος.
Σαν να μην ήταν αυτό αρκετός λόγος ανησυχίας, η Ιαπωνία, μέχρι πρόσφατα η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, έχει επίπεδο δημόσιου χρέους που υπερβαίνει το 250% του ΑΕΠ, περίπου διπλάσιο από αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα μέχρι στιγμής, δεδομένου ότι η Τράπεζα της Ιαπωνίας χρηματοδοτεί αποτελεσματικά την κυβέρνηση διατηρώντας τα μακροπρόθεσμα επιτόκια κάτω από το 1%.
Αλλά μόλις ο αυξανόμενος πληθωρισμός αναγκάσει την τράπεζα να τερματίσει το πείραμα ελέγχου των αποδόσεων, θα μπορούσαμε να δούμε μια ιαπωνική κρίση δημόσιου χρέους.
Με τόσα πολλά μεγάλα προβλήματα χρέους σε όλο τον κόσμο, είναι δύσκολο να δούμε πώς θα αποφύγουμε μια ημέρα παγκόσμιας οικονομικής αναμέτρησης.
Οι υπεύθυνοι χάραξης οικονομικής πολιτικής του κόσμου θα μπορούσαν να μετριάσουν μια τέτοια ημέρα αναγνωρίζοντας ότι υπνοβατούμε σε μια παγκόσμια κρίση και λαμβάνοντας μέτρα για να καταστήσουμε το χρέος μας πιο βιώσιμο.
Εάν δεν το κάνουν, θα πρέπει να προετοιμαστούμε για οικονομικές αναταράξεις στο εσωτερικό και νέες πιέσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές, καθώς τα οικονομικά προβλήματα στο εξωτερικό εξαπλώνονται στις ακτές μας.
Πηγή:aei.org
