Βέλγιο: «Λαϊκός» δανεισμός για την χρηματοδότηση δημόσιων επενδυτικών σχεδίων υψηλής οικονομικής και κοινωνικής σημασίας – Σκέψεις για κατάργηση φορολογικών απαλλαγών των αποταμιευτικών λογαριασμών
• Απαισιόδοξο επιχειρηματικό κλίμα στους βελγικούς βιομηχανικούς κλάδους
• Βραχυπρόθεσμος δανεισμός βελγικού δημοσίου με αρνητικά επιτόκια
• Δυσοίωνες εκτιμήσεις για τα μακροοικονομικά μεγέθη του Βελγίου
• Η τράπεζα KBC σε δικαστική διαμάχη για την πώληση της ρωσικής θυγατρικής της Absolut Bank
« Σύμφωνα με δημοσιεύματα του βελγικού οικονομικού Τύπου, το βελγικό Υπ. Οικονομικών σκέπτεται να καταργήσει φορολογική απαλλαγή που ισχύει για τους αποταμιευτικούς λογαριασμούς, με στόχο να αναπροσανατολίσει μέρος τουλάχιστον των υψηλότατων καταθέσεων των βελγικών νοικοκυριών από τέτοιους απλούς λογαριασμούς καταθέσεων σε τοποθετήσεις περισσότερο παραγωγικές για την βελγική οικονομία.
Συγκεκριμένα, με βάση το σημερινό φορολογικό καθεστώς, ισχύει αφορολόγητο τόκων μέχρι ποσού 1.880 € στους αποταμιευτικούς λογαριασμούς –ενώ για μεγαλύτερα ποσά τόκων εφαρμόζεται φορολογικός συντελεστής 15%-.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον ομοσπονδιακό Υπ. Οικονομικών κ. Geens,η φοροαπαλλαγή αυτή συνιστά αδικαιολόγητη «επιδότηση» των αποταμιευτικών λογαριασμών εις βάρος εναλλακτικών, περισσότερο επενδυτικού χαρακτήρα, τοποθετήσεων.
Σημειωτέον ότι οι συνολικές καταθέσεις των βελγικών νοικοκυριών εκτιμώνται σε περίπου 240 δις. €, ποσόν που βρίσκεται σε διαρκή άνοδο από το έτος 2008, δηλαδή την αρχή της οικονομικής κρίσης.
Οι προθέσεις του βελγικού Υπ. Οικονομικών έχουν όπως είναι φυσικό εγείρει συζητήσεις, καθώς και αρκετές επικρίσεις, με κεντρικό ερώτημα το κατά πόσον τα χρήματα που είναι τοποθετημένα σε αποταμιευτικούς λογαριασμούς διοχετεύονται τελικά στην βελγική οικονομία ή όχι.
Οι περισσότεροι αναλυτές τείνουν να συμφωνήσουν ότι –με εξαίρεση τις ιδιωτικές αποταμιεύσεις που είναι τοποθετημένες σε θυγατρικές ή υποκαταστήματα ξένων τραπεζικών ιδρυμάτων στο Βέλγιο- οι αποταμιεύσεις των Βέλγων διοχετεύονται από τις εγχώριες τράπεζες στην πραγματική οικονομία.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδίας Βελγικών Τραπεζών (Febelfin), η αύξηση των αποταμιευτικών καταθέσεων που ανέρχεται σε 87 δις. € από τον Ιανουάριο 2008 έχει οδηγήσει σε αυξήσεις των χρηματοδοτήσεων προς ιδιώτες κατά 47 δις. €, προς επιχειρήσεις κατά 18 δις. € και προς το δημόσιο κατά 22 δις. €, και συνεπώς ο ισχυρισμός ότι τα χρήματα που είναι κατατεθειμένα σε αποταμιευτικούς λογαριασμούς «κοιμούνται» απέχει πάρα πολύ από την αλήθεια.
Ωστόσο, όπως επισημαίνεται από έγκυρες δημοσιογραφικές πηγές, η ισχύουσα στο Βέλγιο φοροαπαλλαγή των τόκων αποταμιεύσεων έως του ποσού των 1.880 € συνιστά παράβαση της κοινοτικής νομοθεσίας περί ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων, η οποία μάλιστα απασχολεί την Ευρ. Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και πρόκειται να καταργηθεί.
Σημειώνεται ότι μία άλλη σκέψη του βελγικού Υπ. Οικονομικών για αποδοτικότερη αξιοποίηση των καταθέσεων Βέλγων πολιτών, η οποία μάλιστα προγραμματίζεται να υλοποιηθεί τον προσεχή Νοέμβριο, είναι η προκήρυξη ενός «λαϊκού» δανεισμού (‘emprunt populaire”), δηλαδή η έκδοση «πιστοποιητικών καταθέσεων» (“bons de caisse”) ή «προθεσμιακών καταθέσεων» (“dépôt à terme”) του δημοσίου, πενταετούς και δεκαετούς διάρκειας μέσω τραπεζικών ιδρυμάτων, τα επιτόκια των οποίων θα υπερβαίνουν ελαφρώς εκείνα των αποταμιευτικών λογαριασμών, ενώ ταυτόχρονα θα ισχύει χαμηλότερος φορολογικός συντελεστής επί εισοδημάτων κεφαλαίου, ύψους 15%, αντί του 25% που ισχύει για εισοδήματα από άλλες επενδυτικές τοποθετήσεις.
Το σχετικό νομοσχέδιο προωθείται άμεσα από το βελγικό Υπ. Οικονομικών και τα κονδύλια που θα συγκεντρωθούν πρόκειται να χρηματοδοτήσουν δημόσια επενδυτικά σχέδια υψηλής οικονομικής και κοινωνικής σημασίας.
• Απαισιόδοξο επιχειρηματικό κλίμα στους βελγικούς βιομηχανικούς κλάδους
Σύμφωνα με στοιχεία εξαμηνιαίας μελέτης του Συνδέσμου Βελγικών Βιομηχανιών (FEB), ουδεμία βελτίωση του οικονομικού κλίματος θα πρέπει να αναμένεται κατά τους προσεχείς 6 μήνες, καθώς σχεδόν όλοι οι βιομηχανικοί κλάδοι εξακολουθούν να πλήττονται από την οικονομική κρίση.
Κατά τα στοιχεία της FEB, η προστιθέμενη αξία της βιομηχανίας βρίσκεται σήμερα 8% πιο κάτω από το προ κρίσεως επίπεδό της και πλησίον του επιπέδου που βρισκόταν κατά το έτος 2000.
Ασφαλώς υπάρχουν αρκετές διαφοροποιήσεις μεταξύ διαφορετικών υποκλάδων, ωστόσο κανείς υποκλάδος δεν αναμένει βελτίωση του οικονομικού κλίματος κατά το προσεχές εξάμηνο, και μάλιστα το 60% των ερωτηθέντων αναμένουν επιδείνωση (ενώ το υπόλοιπο 40% απλώς σταθεροποίηση).
Σύμφωνα με την FEB, οι τρεις βασικοί παράγοντες που έχουν οδηγήσει σε μαρασμό τους κύριους παραγωγικούς κλάδους του Βελγίου είναι η οικονομική κρίση στην ευρωζώνη που πλήττει το βελγικό εξωτερικό εμπόριο, η συνεχιζόμενη απώλεια μεριδίων ξένων αγορών για τις βελγικές εξαγωγές εξαιτίας κυρίως του αυξημένου εργατικού και ενεργειακού κόστους, καθώς και η συνεχιζόμενη συρρίκνωση της εγχώριας ζήτησης εξαιτίας κυρίως του αρνητικού οικονομικού κλίματος και των δυσοίωνων προοπτικών της απασχόλησης.
Σύμφωνα με την FEB, η βελγική οικονομία φέτος θα παρουσιάσει και πάλι σημάδια ελαφράς ύφεσης (μείωση 0,1% του ΑΕΠ).
Κατά τον Σύνδεσμο είναι απαραίτητο η κυβέρνηση να κινηθεί άμεσα προς την κατεύθυνση της τόνωσης και αποκατάστασης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και του επιχειρηματικού κλίματος ώστε να τονωθεί και η απασχόληση, και όχι να παραμείνει σε σχετική αδράνεια εν αναμονή των εκλογών του 2014.
• Βραχυπρόθεσμος δανεισμός βελγικού δημοσίου με αρνητικά επιτόκια
Σύμφωνα με την βελγική Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους (Agence Belge de la Dette), στις 14 Μαΐου το βελγικό δημόσιο διέθεσε έντοκα γραμμάτια τρίμηνης διάρκειας με μέσο επιτόκιο -0,001% συγκεντρώνοντας 404 εκατ. €.
Σημειωτέον ότι το μέσο επιτόκιο της 14ης Μαΐου ήταν το ίδιο με εκείνο της προηγούμενης ανάλογης διάθεσης (της 30ης Απριλίου, κατά την οποία είχε συγκεντρωθεί ποσόν 775 εκατ. €).
Επίσης, η Υπηρεσία διέθεσε έντοκα γραμμάτια διάρκειας ενός έτους με μέσο επιτόκιο 0,056% συγκεντρώνοντας ποσόν 1,57 δις. €.
Σημειωτέον ότι το μέσο επιτόκιο ήταν υψηλότερο της προηγούμενης διάθεσης (στις 30.4, 0,014%), ωστόσο το συγκεντρωθέν ποσόν ήταν σημαντικά μεγαλύτερο (1,05 δις. € στις 30.4).
• Δυσοίωνες εκτιμήσεις για τα μακροοικονομικά μεγέθη του Βελγίου
Σύμφωνα με στοιχεία εκτιμήσεων για τη βελγική οικονομία κατά τα έτη 2012-2018 που παρουσίασε στις 16 Μαΐου η ομοσπονδιακή Υπηρεσία Οικονομικού Σχεδιασμού (Bureau du Plan), εφ’ όσον η οικονομική πολιτική των βελγικών κυβερνήσεων παραμείνει αμετάβλητη, το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας δεν πρόκειται να μειωθεί σε μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, καθώς υπολογίζεται ότι το έτος 2018 θα αντιπροσωπεύει το 2,5% του βελγικού ΑΕΠ.
Μία τέτοια εξέλιξη θα θέτει βεβαίως το Βέλγιο τελείως εκτός στόχων του αναθεωρημένου προγράμματος σταθερότητας, το οποίο προβλέπει εξισορρόπηση του διαρθρωτικού ελλείμματος το 2015 και του συνολικού δημοσιονομικού ελλείμματος το 2016.
Κατά το Bureau du Plan, η πρόσθετη δημοσιονομική προσπάθεια που θα πρέπει να καταβληθεί κατά την προσεχή τριετία ανέρχεται σε 12,8 δις. € προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της δημοσιονομικής εξισορρόπησης, εκτός φυσικά εάν αποφασιστεί εκ νέου χαλάρωση των στόχων.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το πρόσθετο δημοσιονομικό βάρος φαίνεται να πέφτει σχεδόν εξ ολοκλήρου στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, ωστόσο οι εκτιμήσεις αυτές ενδεχομένως αναθεωρηθούν δεδομένου ότι θα υπάρξει εν τω μεταξύ ανακατανομή αρμοδιοτήτων και συνεπώς εσόδων και δαπανών μεταξύ ομοσπονδιακής κυβέρνησης, περιφερειακών κυβερνήσεων και τοπικών αρχών από την υλοποίηση του προγράμματος κρατικών μεταρρυθμίσεων (της επονομαζόμενης «6ης Μεταρρύθμισης του Κράτους» – “6e Réforme de l’Etat”).
Σύμφωνα με το Bureau du Plan, η βελγική οικονομία θα πρέπει να αρχίσει να ανακάμπτει από το επόμενο έτος, ωστόσο η αναμενόμενη ανάπτυξη δεν πρόκειται να επαρκέσει για να υπερκαλύψει την προβλεπόμενη αύξηση των δαπανών συντάξεων και υγειονομικής περίθαλψης.
Σημειωτέον ότι η αύξηση των δαπανών αυτών συνδέεται άμεσα με το χρόνιο πρόβλημα της γήρανσης του βελγικού πληθυσμού και θα προκαλέσει επιδείνωση του διαρθρωτικού ελλείμματος, αντί βελτίωσής του όπως προβλέπεται στο αναθεωρημένο πρόγραμμα σταθερότητας.
Σύμφωνα με την Υπηρεσία, η πρόκληση για τη βελγική οικονομία είναι να μπορέσει να επανακάμψει και να επιτύχει κατά τα προσεχή έτη ρυθμούς ανάπτυξης ικανούς να συμπαρασύρουν τα υπόλοιπα μακροοικονομικά μεγέθη και όχι απλώς μία πενιχρή ανάκαμψη στο πλαίσιο του οικονομικού κύκλου.
Το Bureau du Plan προβλέπει μεγέθυνση της ανεργίας μέχρι το 2015 και έπειτα μικρή και σταδιακή υποχώρησή της, εν μέρει οφειλόμενη και στην μείωση του ενεργού πληθυσμού.
Σημειωτέον ότι για φέτος το Bureau du Plan προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης της βελγικής οικονομίας 0,2% με διαρκή βελτίωσή του στα επόμενα χρόνια με κινητήριο δύναμη τις εξαγωγές, δείκτη πληθωρισμού 0,9% φέτος, 1,2% του χρόνου και μέσο όρο 1,6% μέχρι το 2018.
Το Bureau du Plan εκφράζει εξάλλου την ανησυχία του για την ταυτόχρονη εφαρμογή προγραμμάτων λιτότητας σε ολόκληρη την Ευρώπη, τα οποία ενδεχομένως υπονομεύσουν την όποια –ήπια- ανάκαμψη των ευρωπαϊκών οικονομιών.
Σύμφωνα με την Υπηρεσία, είναι απαραίτητο εκείνες οι ευρωπαϊκές οικονομίες που διαθέτουν ορισμένα περιθώρια δημοσιονομικών ελιγμών να αναθεωρήσουν τους ρυθμούς εξισορρόπησης των δημοσιονομικών τους μεγεθών σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα (όπως ακριβώς δηλαδή έπραξε το Βέλγιο, και εν συνεχεία η Γαλλία).
• Η τράπεζα KBC σε δικαστική διαμάχη για την πώληση της ρωσικής θυγατρικής της Absolut Bank
Σύμφωνα με δημοσιεύματα του βελγικού οικονομικού Τύπου, η βελγική τράπεζα KBC εισέρχεται σε δικαστική διαμάχη αναφορικά με την πώληση, στα τέλη του περασμένου έτους, της ρωσικής θυγατρικής της Absolut Bank στο ρωσικό συνταξιοδοτικό ταμείο “Blagosostoyanie”.
Συγκεκριμένα, στις 16 Μαΐου 4 συμβεβλημένοι του εν λόγω ρωσικού συνταξιοδοτικού ταμείου άσκησαν προσφυγή ενώπιον του εμπορικού δικαστηρίου των Βρυξελλών με στόχο την ακύρωση της πώλησης.
Σημειώνουμε ότι στα τέλη Δεκεμβρίου του 2012, η KBC είχε ανακοινώσει την εύρεση αγοραστή για την θυγατρική της ρωσική τράπεζα, στο πλαίσιο υλοποίησης των δεσμεύσεών της έναντι της Ευρ. Επιτροπής για αποεπένδυση από ζημιογόνα στοιχεία του ενεργητικού της, δια της εκχώρησης μέρους των θυγατρικών της, έναντι των κρατικών ενισχύσεων που είχε λάβει η τράπεζα στο ξεκίνημα της οικονομικής κρίσης του 2008.
Η αξία της συναλλαγής ανήλθε σε 300 εκατ. €, ενώ η ρωσική θυγατρική Absolut Bank είχε δεσμευθεί να επιστρέψει ποσόν 700 εκατ. € που αντιστοιχούσε στις επενδύσεις της KBC στη ρωσική τράπεζα.
Το ανωτέρω ρωσικό συνταξιοδοτικό ταμείο είναι κατά τα βελγικά δημοσιεύματα το δεύτερο μεγαλύτερο ιδιωτικό ταμείο συντάξεων στη Ρωσία, με περίπου 1,5 εκατ. συμβεβλημένους, στην πλειονότητά τους σιδηροδρομικούς.
Σύμφωνα με τον νομικό εκπρόσωπο των εναγόντων, η πώληση της ρωσικής θυγατρικής τράπεζας σε συνταξιοδοτικό ταμείο αντίκειται στη ρωσική νομοθεσία, ενώ υπάρχουν πρόσφατες αποφάσεις ρωσικών δικαστηρίων κατά της εν λόγω συναλλαγής.
Κατά την ρωσική πλευρά, η ρωσική νομοθεσία απαγορεύει την εξαγορά επιχείρησης μη εισηγμένης στο Χρηματιστήριο από συνταξιοδοτικό ταμείο, με σκοπό την αποτροπή επενδυτικών τοποθετήσεων σε στοιχεία ενεργητικού «υψηλού κινδύνου» από τα ρωσικά συνταξιοδοτικά ταμεία.
Οι ενάγοντες αιτιώνται ότι η τράπεζα Absolut ουδεμία συνάφεια έχει με το αντικείμενο δραστηριότητας του συνταξιοδοτικού τους ταμείου, την θεωρούν ως μία «επικίνδυνη» επενδυτική τοποθέτηση και επικαλούνται την μη εφαρμογή των ρωσικών δικαστικών αποφάσεων ως κίνητρό τους για προσφυγή στη βελγική δικαιοσύνη.
Η πλευρά της βελγικής τράπεζας, ιδιαίτερα φειδωλή σε σχολιασμό της υπόθεσης, αναφέρθηκε σε έλλειψη τεκμηρίωσης και αποδεικτικών στοιχείων από μεριάς των εναγόντων, που δεν θα επιτρέψει στην υπόθεση να σταθεί ενώπιον του βελγικού δικαστηρίου, κάτι που σύμφωνα με τις πληροφορίες της KBC, συνέβη και ενώπιον των ρωσικών δικαστηρίων, ενώ η τράπεζα επιφυλάχθηκε να υποβάλει τις σχετικές παρατηρήσεις της στο δικαστήριο, στο πλαίσιο της διαδικασίας.
Σημειωτέον ότι, σύμφωνα με τον βελγικό οικονομικό Τύπο, η KBC, η οποία πραγματοποιεί ιδιαίτερα καλή πορεία κερδοφορίας πέρσι αλλά και φέτος, ελπίζει να επιστρέψει στην κυβέρνηση της περιφέρειας της Φλάνδρας πριν τα τέλη Ιουνίου ποσόν 1,17 δις. € συν προσαυξήσεις υπερημερίας (50%), έναντι των ενισχύσεων που είχε λάβει από το φλαμανδικό δημόσιο για να ξεπεράσει την κρίση.
Εν συνεχεία θα της απομένει να αποπληρώσει κονδύλια κρατικών φλαμανδικών ενισχύσεων ύψους 2,33 δις. €, έως το έτος 2020.
Κατά το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, τα καθαρά κέρδη του ομίλου KBC σημείωσαν αύξηση και ανήλθαν σε 520 εκατ. €, υψηλότερα των προσδοκιών.
Η αύξηση αυτή οφείλεται εν μέρει σε μία ευνοϊκή για την τράπεζα αποτίμηση της έκθεσής της σε CDOs από τις αγορές, καθώς στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους αυτή μειώθηκε από 15,5 δις. € στα τέλη του 2012, σε 13,9 δις. €.
Ο βελγικός κλάδος της τράπεζας, κατά το πρώτο τρίμηνο του 2013 πραγματοποίησε καθαρά κέρδη 385 εκατ. €, από την άλλη πλευρά όμως είδε τα λειτουργικά του κόστη να ανεβαίνουν κατά 3%.
• Το βελγικό λιανεμπόριο
Ο βελγικός κλάδος του λιανεμπορίου απασχολεί περίπου 306 χιλιάδες άτομα στο Βέλγιο (εκ των οποίων 243 χιλιάδες υπαλλήλους και 63 χιλιάδες αυτοαπασχολούμενους).
Ο κλάδος του χονδρεμπορίου απασχολεί περίπου 215.300 άτομα, και μαζί οι δύο κλάδοι αντιπροσωπεύουν το 17% του απασχολούμενου εργατικού δυναμικού της χώρας.
Από την αρχή της οικονομικής κρίσης το 2008, ο κλάδος του εμπορίου έχει δημιουργήσει 11.000 πρόσθετες θέσεις εργασίας, με μειωμένους ωστόσο ρυθμούς ετησίως σε σύγκριση με την περίοδο προ κρίσης.
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από μελέτη που εκπονήθηκε πρόσφατα για λογαριασμό της κλαδικής Εμπορικής Ομοσπονδίας του Βελγίου (Comeos, αντιπροσωπεύει τόσο το χονδρεμπόριο, όσο και το λιανεμπόριο).
Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης, το βελγικό εμπόριο πάσχει από υψηλά εργατικά κόστη –τα οποία κυμαίνονται κατά μέσο όρο σε επίπεδα 20% υψηλότερα εκείνων των γειτονικών χωρών- καθώς και την βαριά φορολόγηση των επιχειρηματικών κερδών.
Η μελέτη διαπιστώνει επίσης ότι στη βελγική αγορά, οι μεγάλες λιανεμπορικές αλυσίδες, όπως και οι πολυεθνικές, είναι περισσότερο παραγωγικές και ανταγωνιστικές από τα μικρότερα καταστήματα.
Το ζήτημα ωστόσο είναι ότι στο Βέλγιο, ο αριθμός των μικρών λιανεμπορικών επιχειρήσεων είναι αναλογικά υψηλότερος από ότι στις γειτονικές ανταγωνίστριες χώρες, όπως για παράδειγμα στη Γερμανία.
Σύμφωνα με την μελέτη, εάν η αναλογία μικρών-μεγάλων λιανεμπορικών επιχειρήσεων στο Βέλγιο βελτιωνόταν προς όφελος των μεγάλων και πλησίαζε το γερμανικό πρότυπο, ο βελγικός κλάδος του λιανεμπορίου θα κέρδιζε έδαφος κατά 8,4% σε παραγωγικότητα έναντι του γερμανικού, 9,1% έναντι του ολλανδικού και 18,5% έναντι του βρετανικού μοντέλου.
Τα στοιχεία της μελέτης δείχνουν ότι κάθε μείωση κατά 1% του εργατικού κόστους πρόκειται να δημιουργεί περίπου 2.430 θέσεις εργασίας στον κλάδο του λιανεμπορίου.
Η Ομοσπονδία καλεί την βελγική κυβέρνηση να ακολουθήσει πολιτική μείωσης των επιβαρύνσεων του εργατικού κόστους και ενθάρρυνσης της μεγέθυνσης των λιανεμπορικών επιχειρήσεων, προκειμένου αυτές να καταστούν περισσότερο παραγωγικές, ανταγωνιστικές και βιώσιμες.»
Πηγές ειδήσεων:
1. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου
2. Σύνδεσμος Βελγικών Βιομηχανιών (Fédération des Entreprises de Belgique – FEB), δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου
3. Βελγική Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους (Agence Belge de la Dette), δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου
4. Bureau Fédéral du Plan, δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου
5. Βελγική Εμπορική Ομοσπονδία (Comeos), δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου
6. “IMF Executive Board Concludes 2013 Article IV Consultation with Belgium”, Public Information Notice (PIN) No. 13/55, May 17, 2013
Πηγή: Δελτίο οικονομικής επικαιρότητας του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της πρεσβείας μας στις Βρυξέλλες
www.mywaypress.gr
