IFO : Αυταπάτη το πλεόνασμα;
• Πραγματικό «όπλο» το πρωτογενές πλεόνασμα;
Με βασικό επιχείρημα την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος ξεκινούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι συζητήσεις για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Ο οικονομολόγος Χ. Β. Ζιν κάνει ωστόσο λόγο για «πρωτογενές έλλειμμα».
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις το πιο πιθανό σενάριο είναι ένα έμμεσο κούρεμα του δημοσίου χρέους που θα προβλέπει την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων από 30 σε 50 χρόνια αλλά και την περαιτέρω μείωση των επιτοκίων στα διμερή δάνεια.
Το Νοέμβριο του 2012 το Eurogroup είχε δεσμευτεί να προχωρήσει σε κινήσεις που θα ανακουφίζουν την Ελλάδα από το βάρος του χρέους, υπό την προϋπόθεση ότι η Αθήνα θα εκπλήρωνε τον όρο του πρωτογενούς πλεονάσματος. Πριν από δύο εβδομάδες η Eurostat επιβεβαίωσε ότι η ελληνική κυβέρνηση εκπλήρωσε τον όρο αυτό, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τη λήψη πρόσθετων μέτρων.
Αυταπάτη το πλεόνασμα;
Εντούτοις η επίτευξη ή όχι του πρωτογενούς πλεονάσματος είναι ένα αρκετά διαφιλονικούμενο ζήτημα στις τάξεις των οικονομολόγων. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που κάνουν λόγο για μια «αυταπάτη» της Αθήνας που έχει τις ευλογίες της ΕΕ και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Όταν εξαιρείς έναν σημαντικό αριθμό δαπανών, πετυχαίνεις πάντα πλεόνασμα, υποστηρίζει, για παράδειγμα, ο επικεφαλής του Ινστιτούτου IFO του Μονάχου Χανς – Βέρνερ Ζιν.
Σε δηλώσεις του προς την Deutsche Welle ο γνωστός οικονομολόγος, ο οποίος έχει ταχθεί επανειλημμένως υπέρ της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, σημειώνει: «Η Ελλάδα δεν έχει πετύχει κανένα πρωτογενές πλεόνασμα, πρόκειται για μια πληροφορία που διαδίδεται από τα μέσα ενημέρωσης και η οποία είναι λανθασμένη».
Αντιθέτως, όπως υποστηρίζει, «η Ελλάδα έχει ένα τεράστιο πρωτογενές έλλειμμα. Για τη δική του συνεισφορά όμως το ΔΝΤ δεν συνυπολογίζει ένα μέρος του ελλείμματος. Αυτός όμως είναι ο ορισμός του ΔΝΤ και όχι της Eurostat ή άλλων στατιστικών υπηρεσιών».
Στην πραγματικότητα η ευρωπαϊκή στατιστική αρχή δεν υπολογίζει μόνη της πρωτογενή πλεονάσματα και ελλείμματα των χωρών μελών. Το έργο αυτό αναλαμβάνουν άλλοι θεσμοί, όπως η Κομισιόν ή το ΔΝΤ. Στη δε περίπτωση της Ελλάδας εξαιρέθηκαν τα 20 δις ευρώ που δόθηκαν για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Και αυτό είναι που επικρίνεται από πολλούς ειδικούς.
Επιστροφή στην ανάπτυξη
Το τελευταίο διάστημα βέβαια η Κομισιόν τείνει να παρουσιάζει μια θετική εικόνα της Ελλάδας, προβλέποντας μάλιστα ένα αξιοσημείωτο comeback. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της, το 2014 η Ελλάδα θα εξέλθει από την ύφεση, σημειώνοντας ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 0,6 %. «Η ανάκαμψη της ευρωζώνης μπορεί να συμβάλει στην αναθέρμανση των εξαγωγές προϊόντων», αναφέρει η Επιτροπή στις προβλέψεις της που παρουσίασε χθες Δευτέρα.
Το 2015 μάλιστα η ελληνική οικονομία αναμένεται να τρέξει με ρυθμούς 2,9 %. «Σε αυτό αναμένεται αν συμβάλουν τόσο οι επενδύσεις όσο και η ιδιωτική κατανάλωση», επισημαίνεται στη σχετική πρόγνωση. Η ανεργία όμως συνεχίζει να υποχωρεί με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς: από το 27,4 % φέτος θα υποχωρήσει στο 24 % την ερχόμενη χρονιά. Στα ύψη παραμένει την ίδια ώρα και το χρέος: φέτος θα κυμανθεί στο 177,2% του ΑΕΠ και του χρόνου αναμένεται να υποχωρήσει στο 172,4%.
Rolf Wenkel / Κώστας Συμεωνίδης- Υπεύθ. Σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη
• Τέλος στο μνημόνιο, όχι και στις αιτίες του χρέους
Μετά την Ιρλανδία και την Ισπανία, τώρα και η Πορτογαλία εγκαταλείπει οριστικά το μνημόνιο. Αλλά οι ανησυχίες στρέφονται προς την Ιταλία, η οποία ακόμη αρνείται να προβεί σε μεταρρυθμίσεις.
Η είδηση είναι καλή, το μήνυμα θετικό και χαροποιεί όλους εκείνους που στήριξαν τη χώρα σε δύσκολους καιρούς. Μέσα Μαΐου η Πορτογαλία θα εγκαταλείψει εντελώς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (EMS) χωρίς κανένα οικονομικό «δίχτυ προστασίας», καθώς υλοποίησε τις υποχρεώσεις της και με το παραπάνω.
Ανησυχία για την Ιταλία
Στο μνημόνιο μπήκε πριν ακριβώς από τρία χρόνια παίρνοντας βοήθεια ύψους 78 δις ευρώ. Σε αντάλλαγμα η κυβέρνηση έπρεπε να υλοποιήσει ένα πολύ επώδυνο πρόγραμμα λιτότητας, να μειώσει τα δημοσιονομικά της ελλείμματα, να καταργήσει τα εμπόδια προς τον ανταγωνισμό, να τονώσει την εσωτερική κατανάλωση και να μειώσει τον αριθμό των ανέργων. Και όλα αυτά επετεύχθησαν.
Το τελευταίο τετράμηνο του 2013 έκλεισε με οικονομική επίδοση γύρω στο 1,6%, οι δείκτες ήταν οι καλύτεροι στην ευρωζώνη. Αλλά και φέτος οι οιωνοί είναι ευνοϊκοί. Η ΕΚΤ υπολογίζει ανάπτυξη στο 1,2%, οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 24%, δηλαδή 13% περισσότερο από το 2008, όπου οι εξαγωγές αναλογούν στο 40% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Αλλά και η ανεργία μειώθηκε κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες.
«Η κρίση χρέους παρήλθε, υπό την έννοια ότι για τις χώρες αυτές είναι σχετικά εύκολο να βρίσκουν αγοραστές για τα ομολογά τους», είπε ο Γεργκ Κρέμερ, επικεφαλής οικονομολόγος της Commerzbank. «Αλλά οι αιτίες της κρίσης χρέους δεν έχουν εξαλειφθεί σε όλες τις χώρες. Στην Πορτογαλία έγιναν πρόοδοι ως προς την επανάκτηση της αγωνιστικότητας. Οι υπερβολές του παρελθόντος στη διαμόρφωση των μισθών έχουν περάσει. Η χώρα υπολογίζεται ότι θα σημειώσει ανάπτυξη της τάξεως του 1,5%.
Αλλά η μεγάλη χώρα με κρίση, η Ιταλία, αρνείται να προχωρήσει σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις και δεν έχει σημειώσει βασικές προόδους.
Στην Ιταλία, παραμένουν οι αιτίες που την οδήγησαν σε δημοσιονομικό κενό».
«Και χωρίς οικονομικό δίχτυ προστασίας»
Παραμένει προς διερεύνηση εάν η σταθερότητα θα έχει διάρκεια. Διότι ενώ η Ιρλανδία φεύγοντας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης είχε 20 δις στα κρατικά ταμεία της ως ασφάλεια, τα διαθέσιμα της Πορτογαλίας είναι λιγότερα. Επιπλέον τα ιδιωτικά νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις είναι υπερχρεωμένες. Οι τράπεζες συνεχίζουν να μην δίνουν δάνεια για να κρατήσουν διαθέσιμα τα ίδια κεφάλαια. Όλα αυτά θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τις προβλέψεις.
«Επιπλέον εξασφάλιση δίνει η λεγόμενη προληπτική πιστωτική γραμμή», λέει ο Κρέμερ. «Πρόκειται για ένα εργαλείο του ΕMS, αλλά και αυτό προϋποθέτει πρόγραμμα που χρειάζεται έγκριση. Πρακτικά σημαίνει ότι η Πορτογαλία θα παρέμενε υπό την προστασία του EMS. Νομίζω ότι στο μεταξύ δεν χρειάζεται κάτι τέτοιο. Υπάρχουν αρκετοί επενδυτές για να αγοράσουν κρατικά ομόλογά χωρίς την έμμεση βοήθεια του φορολογούμενου».
Johanna Schmeller / Ειρήνη Αναστασοπούλου- Υπεύθ. Σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη
Πηγή: Deutsche Welle
