Δημοσιονομικοί κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης: είναι εφικτό ένα καλύτερο σύστημα;

Οι χώρες της ΕΕ φαίνεται να συγκλίνουν σε ένα σύνολο στόχων μεταρρυθμίσεων. 

Μπορούν όμως αυτά να ικανοποιηθούν από κοινού; Δύο πρόσφατες προτάσεις προσφέρουν κάποια ελπίδα.

 
Οι ευρωπαϊκοί δημοσιονομικοί κανόνες έχουν υπολειτουργήσει λόγω κακής εφαρμογής, αλλά και λόγω κακού σχεδιασμού. Δεν κατάφεραν να συγκρατήσουν το χρέος, επιδείνωσαν την ύφεση σε ορισμένες περιπτώσεις και περιόρισαν τις τόσο αναγκαίες δημόσιες επενδύσεις. Έχουν προταθεί δεκάδες ιδέες για τη μεταρρύθμιση των κανόνων, συμπεριλαμβανομένου του Bruegel, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Οι βαθιές διαφωνίες μεταξύ των κυβερνήσεων της ΕΕ έχουν μέχρι στιγμής εμποδίσει τη σημαντική μεταρρύθμιση.

Δύο πρόσφατα έγγραφα της ολλανδικής και της ισπανικής κυβέρνησης (από κοινού) και της γερμανικής κυβέρνησης δημιουργούν ελπίδες ότι αυτό μπορεί να αλλάξει. Τα έγγραφα συμφωνούν σε τέσσερις μεταρρυθμιστικούς στόχους.

-Πρώτον, ενώ ο βασικός στόχος των δημοσιονομικών κανόνων είναι η διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους, αυτό πρέπει να συμβεί «με πιο αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο ».

-Δεύτερον, κάποια αντιστάθμιση μεταξύ της δημιουργίας δημοσιονομικών αποθεμάτων ασφαλείας και άλλων στόχων δημοσιονομικής πολιτικής, όπως η σταθεροποίηση και οι δημόσιες επενδύσεις, είναι αναπόφευκτη και οι δημοσιονομικοί κανόνες θα πρέπει να στοχεύουν στη σωστή αντιστάθμιση.

-Τρίτον, οι διμερείς συμφωνίες μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των χωρών της ΕΕ δεν είναι αποδεκτός τρόπος για να υπολογιστεί η βέλτιστη ανταλλαγή.

-Τέταρτον, η καλύτερη εφαρμογή των δημοσιονομικών κανόνων είναι ζωτικής σημασίας.

Σε σύγκριση με προηγούμενες προτάσεις, στις οποίες ο «Νότος» ζητούσε τακτικά μεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρμογή των κανόνων, ενώ ο «Βορράς» ζητούσε αυστηρότερη επιβολή, πρόκειται για μεγάλη πρόοδο. Υπάρχουν όμως και εντάσεις μεταξύ των τεσσάρων στόχων. Μπορεί να υπάρξει καλύτερη εφαρμογή των κανόνων χωρίς να καταφύγουμε σε αυστηρότερη επιβολή που δεν θα ήταν εφικτή νομικά και πολιτικά;

Σε ένα νέο ιστολόγιο του Bruegel , υποστηρίζω ότι ο σχεδιασμός μιας μεταρρύθμισης που να ανταποκρίνεται στους στόχους που ορίζονται σε αυτά τα έγγραφα είναι πολύ δύσκολος αλλά όχι απελπιστικός. Πρόσφατες προτάσεις από το προσωπικό του ΔΝΤ και τα μέλη του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμβουλίου προσφέρουν υποδείξεις για το πώς θα μπορούσε να γίνει.

Όλα τα βλέμματα είναι πλέον στραμμένα στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που θα παρουσιαστεί στις 9 Νοεμβρίου. Θα ανταποκριθεί στην πρόκληση; Εάν όχι, η επιτυχημένη μεταρρύθμιση μπορεί να αποδειχθεί άπιαστη και πάλι.