ΙΟΒΕ: Αυξήθηκαν οι αρνητικές προβλέψεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση της χώρας

Η καταναλωτική εμπιστοσύνη στην Ελλάδα παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, επηρεαζόμενη από τον πληθωρισμό και την αβεβαιότητα. Οι ανησυχίες των καταναλωτών επηρεάζουν τις δαπάνες τους, γεγονός που μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη

 
Έκθεση από το ΙΟΒΕ (Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών) παρουσιάζει στοιχεία για το οικονομικό κλίμα στην Ελλάδα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη, με βάση έρευνες που διεξάγονται κάθε μήνα. Η έκθεση εξετάζει τους δείκτες οικονομικού κλίματος στους τομείς της Βιομηχανίας, Κατασκευών, Λιανικού Εμπορίου και Υπηρεσιών, καθώς και τον δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης.

 
Συνολική εικόνα οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα και ΕΕ (Σεπτέμβριος 2024)

Στην Ελλάδα, το οικονομικό κλίμα βελτιώθηκε τον Σεπτέμβριο 2024, φτάνοντας στις 110,2 μονάδες από περίπου 106 μονάδες τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Αυτή η άνοδος οφείλεται αποκλειστικά στη βελτίωση των προσδοκιών στη Βιομηχανία, ενώ οι υπόλοιποι τομείς (Κατασκευές, Λιανικό Εμπόριο, Υπηρεσίες) και η καταναλωτική εμπιστοσύνη παρουσίασαν εξασθένηση.

-Η βελτίωση στη Βιομηχανία αποδίδεται στην εξωστρέφεια του κλάδου, λόγω της αυξημένης ζήτησης για ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες στο εξωτερικό που δεν επηρεάζονται εύκολα από τις τρέχουσες αβεβαιότητες.

-Αντίθετα, οι άλλοι τομείς υποχωρούν προς τα κάτω τις αισιόδοξες προοπτικές για την πορεία της οικονομίας που είχαν καταγραφεί τους προηγούμενους μήνες.

-Ο πληθωρισμός συνεχίζει να επηρεάζει αρνητικά την καταναλωτική εμπιστοσύνη, αποτελώντας ένα πρόβλημα με δομικά και όχι μόνο συγκυριακά χαρακτηριστικά.

Στην ΕΕ και την Ευρωζώνη, ο δείκτης οικονομικού κλίματος παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητος τον Σεπτέμβριο 2024. Η σταθερότητα αυτή προέκυψε από την αντισταθμιστική επίδραση διαφορετικών τάσεων:

• Βελτίωση στις προσδοκίες των Κατασκευών και των Καταναλωτών.
• Επιδείνωση στις προσδοκίες της Βιομηχανίας.
• Σταθερότητα στις Υπηρεσίες και το Λιανικό Εμπόριο.

 
Τάσεις και παράγοντες σε κλάδους της Ελληνικής Οικονομίας

Αυτή η έκθεση εξετάζει τις τάσεις που παρατηρούνται σε διάφορους κλάδους της ελληνικής οικονομίας τον Σεπτέμβριο του 2024, όπως προκύπτουν από την Έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας του Ιδρύματος Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).

Βιομηχανία

• Αισθητή ενίσχυση του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία, φτάνοντας στις 110,6 μονάδες από 101,4 τον Ιούλιο.
• Η βελτίωση αυτή αποδίδεται στην εξωστρέφεια του κλάδου, η οποία τον καθιστά λιγότερο ευάλωτο στις εγχώριες οικονομικές αβεβαιότητες.
• Παράλληλα, η παγκόσμια οικονομία, αν και επιβραδυνόμενη, δεν έχει εισέλθει σε ύφεση, ενώ ο κύκλος αύξησης επιτοκίων φαίνεται να αντιστρέφεται.
• Ενισχύθηκαν οι προβλέψεις για την παραγωγή στους επόμενους μήνες, ενώ αμβλύνθηκαν οι αρνητικές εκτιμήσεις για τις παραγγελίες και τη ζήτηση.
• Βελτίωση καταγράφηκε και στον δείκτη προβλέψεων για την απασχόληση, με αύξηση στο 27% των επιχειρήσεων που προβλέπουν δημιουργία θέσεων εργασίας.
• Σε επίπεδο κλάδων, ανοδικά κινήθηκαν οι προσδοκίες στα Καταναλωτικά αγαθά, τα Κεφαλαιουχικά αγαθά, και τα Ενδιάμεσα αγαθά.

Κατασκευές

• Ήπια υποχώρηση του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών, φτάνοντας στις 143,6 μονάδες από 152,4 τον Ιούλιο.
• Η κάμψη αυτή αποδίδεται κυρίως στην εξασθένιση των προσδοκιών στις Ιδιωτικές Κατασκευές, ενώ τα Δημόσια Έργα παρουσίασαν ηπιότερη πτώση.
• Οι αρνητικές προβλέψεις για το πρόγραμμα εργασιών ενισχύθηκαν, ενώ οι θετικές για την απασχόληση εξασθένισαν.
• Ως βασικότερο εμπόδιο στη λειτουργία τους οι επιχειρήσεις κατατάσσουν την έλλειψη εργατικού δυναμικού.

Λιανικό Εμπόριο

• Επιδείνωση του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών, φτάνοντας στις 97,5 μονάδες από 107,3 τον Ιούλιο.
• Η πτώση αυτή αφορά σχεδόν όλους τους κλάδους, με εξαίρεση τα Πολυκαταστήματα.
• Παρουσιάστηκε έντονη ενίσχυση στις εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις, ενώ οι προβλέψεις για την εξέλιξη των πωλήσεων στο επόμενο τρίμηνο παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες.
• Οι πληθωριστικές πιέσεις συνεχίζουν να επηρεάζουν τον κλάδο, με το 12% των επιχειρήσεων να αναμένουν αύξηση τιμών.

Υπηρεσίες

• Σημαντική μείωση του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών, αγγίζοντας τις 111,3 μονάδες από 118,1 τον Ιούλιο.
• Η υποχώρηση οφείλεται στην απαισιοδοξία για τη μελλοντική ζήτηση, ενώ οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων περιορίστηκαν οριακά.
• Στους κλάδους, οι τάσεις ήταν μικτές:
  • Στα Ξενοδοχεία – Εστιατόρια – Τουριστικά Πρακτορεία, ο δείκτης ενισχύθηκε ήπια, παραμένοντας σε υψηλά επίπεδα.
  • Στους Ενδιάμεσους Χρηματοπιστωτικούς Οργανισμούς, σημειώθηκε ήπια πτώση.
  • Στις Διάφορες Επιχειρηματικές Δραστηριότητες, καταγράφηκε έντονη άνοδος.
  • Στην Πληροφορική και Ανάπτυξη Λογισμικού, ο δείκτης βελτιώθηκε οριακά.
  • Στις Χερσαίες Μεταφορές, ο δείκτης κινήθηκε πτωτικά.

Καταναλωτές

• Σημαντική εξασθένιση του Δείκτη Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης, φτάνοντας στις -51,3 μονάδες από -43,9 τον Ιούλιο.
• Η Ελλάδα καταγράφεται με τους πιο απαισιόδοξους καταναλωτές στην ΕΕ.
• Παρά τα θετικά αποτελέσματα στον τουρισμό, ο επιμένων πληθωρισμός και η ακρίβεια επηρεάζουν αρνητικά την καταναλωτική εμπιστοσύνη.
• Επιδεινώθηκαν οι εκτιμήσεις για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών, τόσο για τους προηγούμενους 12 μήνες όσο και για τους επόμενους.
• Αυξήθηκαν οι αρνητικές προβλέψεις για την οικονομική κατάσταση της χώρας.
• Υποχώρησε η πρόθεση για μείζονες αγορές, ενώ ενισχύθηκε η πρόθεση για αποταμίευση.

Συνολικά, η εικόνα της ελληνικής οικονομίας τον Σεπτέμβριο του 2024 παρουσιάζει μικτές τάσεις. Ενώ η βιομηχανία δείχνει σημάδια ανάκαμψης, η καταναλωτική εμπιστοσύνη παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, επιβαρυνόμενη από τον πληθωρισμό και την ακρίβεια.

 
Επίδραση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και ανησυχίες καταναλωτών

Η καταναλωτική εμπιστοσύνη παίζει καθοριστικό ρόλο στην οικονομία. Όταν οι καταναλωτές είναι αισιόδοξοι για την οικονομική τους κατάσταση και τις προοπτικές της χώρας, είναι πιο πιθανό να αυξήσουν τις δαπάνες τους. Αυτή η αυξημένη ζήτηση ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να επενδύσουν, να προσλάβουν περισσότερους εργαζόμενους και να αυξήσουν την παραγωγή τους, οδηγώντας σε οικονομική ανάπτυξη. Αντίθετα, η χαμηλή καταναλωτική εμπιστοσύνη μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των δαπανών, επιβραδύνοντας την οικονομική δραστηριότητα.

Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΟΒΕ για τον Σεπτέμβριο 2024, οι κύριες ανησυχίες των Ελλήνων καταναλωτών είναι:

• Πληθωρισμός: Ο επίμονος πληθωρισμός επηρεάζει αρνητικά την καταναλωτική εμπιστοσύνη, καθώς μειώνει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Η ακρίβεια αποτελεί μείζον πρόβλημα για τους πολίτες.
• Οικονομική Αβεβαιότητα: Οι Έλληνες καταναλωτές εμφανίζονται ιδιαίτερα απαισιόδοξοι για την μελλοντική τους οικονομική κατάσταση και αυτήν της χώρας. Ένα μεγάλο ποσοστό νοικοκυριών προβλέπει επιδείνωση της οικονομικής τους κατάστασης και αδυνατεί να προβλέψει μελλοντικές οικονομικές εξελίξεις.
• Μείωση Δαπανών: Λόγω της αβεβαιότητας και του πληθωρισμού, οι καταναλωτές μειώνουν τις δαπάνες τους, ιδίως για διαρκή καταναλωτικά αγαθά.
• Αποταμίευση: Η πρόθεση για αποταμίευση ενισχύεται, καθώς οι καταναλωτές νιώθουν την ανάγκη να προστατεύσουν τα χρήματά τους.

Εν κατακλείδι, η καταναλωτική εμπιστοσύνη στην Ελλάδα παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, επηρεαζόμενη από τον πληθωρισμό και την αβεβαιότητα. Οι ανησυχίες των καταναλωτών επηρεάζουν τις δαπάνες τους, γεγονός που μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη.

 
Ποσοστό καταναλωτών που αναμένουν αύξηση ανεργίας

Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΟΒΕ για τον Σεπτέμβριο 2024, το 45% των νοικοκυριών προβλέπει μικρή ή αισθητή αύξηση της ανεργίας στην Ελλάδα τους επόμενους 12 μήνες. Αυτό αποτελεί αύξηση σε σχέση με τον Ιούλιο, όταν το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 37%.