Προτεινόμενες λύσεις για τη μείωση της ανεργίας στην Ελλάδα

Το Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων του Economic Research της Alpha Bank αναλύει την ελληνική αγορά εργασίας το 2024, επισημαίνοντας το υψηλό ποσοστό ανεργίας παρά τη μείωση σε σχέση με το 2023. Αναλύεται η αναντιστοιχία δεξιοτήτων, με υψηλό ποσοστό υπερεκπαίδευσης και ετεροαπασχόλησης, σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Παρουσιάζονται προβλέψεις για την απασχόληση και ζήτηση δεξιοτήτων, επισημαίνοντας τον ρόλο της εκπαίδευσης στην αντιμετώπιση της διαρθρωτικής ανεργίας.

 
Επιπτώσεις της αναντιστοιχίας δεξιοτήτων στην ελληνική αγορά εργασίας

Η αναντιστοιχία δεξιοτήτων επηρεάζει αρνητικά την ελληνική αγορά εργασίας με διάφορους τρόπους:

• Υψηλή ανεργία παράλληλα με πολλές κενές θέσεις εργασίας: Στην Ελλάδα παρατηρείται το παράδοξο φαινόμενο υψηλής ανεργίας (10,3% το πρώτο εννεάμηνο του 2024), ενώ ταυτόχρονα οι επιχειρήσεις δηλώνουν πολλές κενές θέσεις εργασίας (2,8% το ίδιο διάστημα). Αυτό οφείλεται στην έλλειψη κατάλληλα καταρτισμένων εργαζομένων για τις διαθέσιμες θέσεις, γεγονός που υποδηλώνει σοβαρό πρόβλημα αναντιστοιχίας δεξιοτήτων.
• Υψηλό ποσοστό μακροχρόνια ανέργων: Το ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων (άνω των 12 μηνών) αγγίζει το 52,5% του συνόλου των ανέργων στην Ελλάδα, γεγονός που αποτελεί το τρίτο υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ-27. Αυτό δείχνει ότι πολλοί άνεργοι δυσκολεύονται να βρουν εργασία για μεγάλο χρονικό διάστημα, πιθανώς λόγω έλλειψης των κατάλληλων δεξιοτήτων.
• Πλεόνασμα δεξιοτήτων: Η Ελλάδα κατέχει τη δεύτερη θέση στην ΕΕ-27, μετά την Ισπανία, ως προς το ποσοστό εργαζομένων με πλεόνασμα δεξιοτήτων, δηλαδή ατόμων με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο από αυτό που απαιτεί η θέση εργασίας τους. Συγκεκριμένα, το 31,4% των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης εργάζονται σε θέσεις που δεν απαιτούν πανεπιστημιακό πτυχίο.
• Ετεροαπασχόληση: Στην Ελλάδα, το 41,7% των εργαζομένων απασχολούνται σε θέσεις που δεν σχετίζονται με το αντικείμενο σπουδών τους. Αυτό δείχνει ότι πολλοί εργαζόμενοι αναγκάζονται να εργάζονται σε τομείς εκτός της ειδικότητάς τους, πιθανώς λόγω έλλειψης ευκαιριών στον τομέα τους.
• Δυσκολία κάλυψης των αναγκών της αγοράς εργασίας: Η αναντιστοιχία δεξιοτήτων δυσχεραίνει την κάλυψη των αναγκών της αγοράς εργασίας, ιδιαίτερα σε τομείς με υψηλή ζήτηση, όπως οι ΤΠΕ, η υγεία και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.

Συμπερασματικά, η αναντιστοιχία δεξιοτήτων αποτελεί σημαντικό πρόβλημα στην ελληνική αγορά εργασίας, συμβάλλοντας στην υψηλή ανεργία, την ετεροαπασχόληση και την δυσκολία εύρεσης κατάλληλου προσωπικού από τις επιχειρήσεις. Η αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από την πλευρά της πολιτείας, του εκπαιδευτικού συστήματος και των επιχειρήσεων, με στόχο την καλύτερη σύνδεση της εκπαίδευσης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και την προώθηση της δια βίου μάθησης.

 
Προτεινόμενες Λύσεις για τη Μείωση της Ανεργίας στην Ελλάδα

Παρά τη μείωση του ποσοστού ανεργίας στην Ελλάδα, η ανεργία παραμένει πρόβλημα, καθώς είναι η δεύτερη υψηλότερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι πηγές υποδεικνύουν ότι η αναντιστοιχία δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας αποτελεί βασικό παράγοντα για την διαρθρωτική ανεργία.

Προτεινόμενες Λύσεις:

• Ενίσχυση του εκπαιδευτικού συστήματος: Η διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και η ενίσχυση της διά βίου μάθησης θεωρούνται κρίσιμες για την αντιμετώπιση της αναντιστοιχίας δεξιοτήτων.
  • Αυτό περιλαμβάνει προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και επιμόρφωσης που εστιάζουν στις δεξιότητες με υψηλή ζήτηση, όπως οι ψηφιακές, πράσινες και τεχνικές δεξιότητες.
• Επενδύσεις σε κλάδους με υψηλή ζήτηση: Η στήριξη κλάδων όπως οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, ο τουρισμός και το εμπόριο, οι οποίοι παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση για εργαζόμενους, μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
• Προώθηση της επιχειρηματικότητας: Η δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την ίδρυση και ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της απασχόλησης.
• Ενθάρρυνση επενδύσεων: Η προσέλκυση ξένων και η ενίσχυση εγχώριων επενδύσεων, ιδίως σε κλάδους με υψηλή προστιθέμενη αξία, θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.

Σημαντικά Σημεία:

• Η Ελλάδα παρουσιάζει υψηλά ποσοστά πλεονάσματος δεξιοτήτων, με πολλούς πτυχιούχους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να εργάζονται σε θέσεις που δεν απαιτούν το επίπεδο σπουδών τους.
• Υψηλή είναι και η ετεροαπασχόληση, με εργαζόμενους να απασχολούνται σε τομείς που δεν σχετίζονται με το αντικείμενο σπουδών τους.
• Οι ψηφιακές δεξιότητες έχουν μεγάλη ζήτηση, όπως φαίνεται από την ανάλυση των διαδικτυακών αγγελιών εργασίας.
• Η ζήτηση για θέσεις εργασίας υψηλής τεχνολογίας αναμένεται να αυξηθεί, ιδίως σε τομείς όπως οι κατασκευές, η ενέργεια και οι ΤΠΕ.

Συνοψίζοντας, η αντιμετώπιση της ανεργίας στην Ελλάδα απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που εστιάζει στην αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, την προώθηση της επιχειρηματικότητας, την προσέλκυση επενδύσεων και την ενίσχυση κλάδων με υψηλή ζήτηση. Η έμφαση στις ψηφιακές δεξιότητες και η διασύνδεση της εκπαίδευσης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας θεωρούνται κρίσιμης σημασίας.

 
Η Ελληνική Οικονομία σε Σύγκριση με την ΕΕ

Σύμφωνα με τις πηγές, η ελληνική οικονομία, ενώ παρουσιάζει σημάδια ανάκαμψης, εξακολουθεί να υστερεί σε ορισμένους τομείς σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ.

• Ανεργία: Το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα, αν και μειωμένο, παραμένει το δεύτερο υψηλότερο στην ΕΕ-27 μετά την Ισπανία. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην διαρθρωτική ανεργία, η οποία προκαλείται από αναντιστοιχία μεταξύ των δεξιοτήτων των εργαζομένων και των απαιτήσεων της αγοράς εργασίας.
  • Ένας δείκτης αυτής της αναντιστοιχίας είναι το υψηλό ποσοστό κενών θέσεων εργασίας παρά το υψηλό ποσοστό ανεργίας.
  • Η Ελλάδα παρουσιάζει επίσης υψηλά ποσοστά πλεονάσματος δεξιοτήτων (υπερβολικά προσόντα για τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας) και ετεροαπασχόλησης (εργασία σε τομείς που δεν σχετίζονται με το αντικείμενο σπουδών).
• Απασχόληση: Το ποσοστό απασχόλησης στην Ελλάδα παραμένει ένα από τα χαμηλότερα στην ΕΕ-27.
• Εκπαίδευση: Η Ελλάδα έχει σημειώσει σταθερή αύξηση στο ποσοστό ατόμων με ανώτερη εκπαίδευση, φτάνοντας στον μέσο όρο της ΕΕ-27.
  • Ωστόσο, η έλλειψη σύνδεσης μεταξύ εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας συμβάλλει στην αναντιστοιχία δεξιοτήτων.
• Ζητούμενες Δεξιότητες: Οι πηγές δείχνουν αυξημένη ζήτηση για ψηφιακές δεξιότητες, δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και δεξιότητες διαμεσολάβησης και δικτύωσης.
• Προβλέψεις: Το CEDEFOP προβλέπει ότι η απασχόληση σε θέσεις υψηλής τεχνολογίας θα παραμείνει χαμηλότερη στην Ελλάδα σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ-27.

Συνοψίζοντας, η ελληνική οικονομία, ενώ βελτιώνεται, αντιμετωπίζει προκλήσεις σε σχέση με την ανεργία, την απασχόληση και την αναντιστοιχία δεξιοτήτων. Η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων απαιτεί επενδύσεις στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, καθώς και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα ενισχύσουν τη σύνδεση μεταξύ εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας.