Κλονισμένη εμπιστοσύνη
• Η επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, πλήττει άμεσα την εμπιστοσύνη των αγορών και επιχειρήσεων στη χώρα
• Χρηματοδότηση οικονομίας
Η εξάρτηση των ελληνικών εμπορικών τραπεζών από το ευρωσύστημα άρχισε να αυξάνεται ραγδαία από το Νοέμβριο του 2014. Αναστράφηκε έτσι, μετά από μια σύντομη περίοδο στασιμότητας, η σταθερή τάση απεξάρτησης των ελληνικών εμπορικών τραπεζών που είχε ξεκινήσει από τα μέσα του 2012. Ενδιαφέρον έχει ότι η αύξηση της εξάρτησης των ελληνικών τραπεζών κατά €71,5 δις την περίοδο Νοεμβρίου 2014 – Μαΐου 2015 οφείλεται μόνο κατά €39,2 δις στη μείωση καταθέσεων της ημεδαπής. Ένα σημαντικό μέρος, άνω των €30 δις, οφείλεται στον ουσιαστικό εκμηδενισμό (από σχεδόν €100 δις πριν την κρίση και άνω των €44 δις το καλοκαίρι του 2014 σε κάτω των €10 δις σήμερα) της χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών από τη διεθνή διατραπεζική αγορά (Διάγραμμα 9). Η μείωση των καταθέσεων προέρχεται από τη μείωση των καταθέσεων της γενικής κυβέρνησης κατά -36% ή €4,8 δις, των καταθέσεων επιχειρήσεων κατά -34% ή €9,7 δις και των καταθέσεων νοικοκυριών κατά -18% ή €24,6 δις (Διάγραμμα 10).
Όπως φαίνεται και από τα διαγράμματα 9 και 10 η μείωση της πρόσβασης στη διατραπεζική αγορά καθώς και η μείωση των καταθέσεων των επιχειρήσεων συνέβη πολύ γρήγορα με την επάνοδο της πολιτικής αβεβαιότητας και ήδη τον Δεκέμβριο 2014 ήταν σε πλήρη εξέλιξη, όπως και η μείωση των καταθέσεων της γενικής κυβέρνησης. Αντίθετα, η μείωση των καταθέσεων των νοικοκυριών ξεκίνησε λίγο αργότερα και μεγάλες εκροές εμφανίστηκαν από τον Ιανουάριο του 2015.
Η επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, για δεύτερη φορά στη ζώνη του ευρώ μετά την περίπτωση της Κύπρου το 2013, είναι μια κίνηση που πλήττει άμεσα την εμπιστοσύνη των αγορών και επιχειρήσεων στη χώρα. Ακόμα και όταν ξεκαθαρίσει οριστικά η παραμονή της χώρας στη ζώνη του ευρώ και αποκατασταθεί η χρηματοδότηση της κυβέρνησης από τους πιστωτές θα απαιτηθούν αποφασιστικές ενέργειες ώστε να πεισθούν να επαναφέρουν τα κεφάλαια που απέσυραν από τη χώρα και τα οποία αθροίζουν σε €40,5 δις.
Αν και δεν υπάρχουν μελέτες για τις επιπτώσεις περιπτώσεων όπως των ελέγχων κεφαλαίων του είδους που επιβάλλονται σήμερα στην Ελλάδα και με δεδομένο τα πολιτικά και οικονομικά δεδομένα της Ελλάδας, η περίπτωση της Κύπρου καθώς και οι περιπτώσεις χωρών όπου επιβλήθηκαν έλεγχοι στην είσοδο κεφαλαίων (σχετική πρόσφατη μελέτη έχει δημοσιευτεί στο NBER) δείχνουν αύξηση του κόστους χρήματος, μείωση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση και μείωση των επενδύσεων, ειδικά όταν οι επιχειρήσεις είναι πιο εξαρτημένες από τραπεζική χρηματοδότηση όπως είναι οι μικρότερες επιχειρήσεις.
Η αποφασιστικότητα της Κυπριακής κυβέρνησης να παραδεχτεί την πραγματικότητα και να δράσει άμεσα συνέβαλλε καίρια στην άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων 2 χρόνια μετά την επιβολή τους, δείχνοντας τις προκλήσεις που θα υπάρξουν στην περίπτωση της Ελλάδας η οποία έχει εξαιρετικά μειωμένη αξιοπιστία στις αγορές.
Αναζητώντας μια θετική πτυχή στις δυσμενείς εξελίξεις, η εκροή καταθέσεων από επιχειρήσεις ενδέχεται τουλάχιστον να διασφαλίζει την ομαλή λειτουργία ορισμένων εξωστρεφών επιχειρήσεων και τη μείωση της εξάρτησης της καθημερινής λειτουργίας τους από την νεοσυσταθείσα Επιτροπή Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών.
Πηγή: Εβδομαδιαίο δελτίο για την Ελληνική οικονομία του ΣΕΒ
