Ο Τραμπ δεν είναι λαϊκιστής: Μια νέα λογική εξουσίας

Ο Ραφαέλ Χόλμπεργκ  σε άρθρο του (rafaelholmberg.substack.com) υποστηρίζει ότι ο Τραμπ δεν είναι λαϊκιστής με τον παραδοσιακό τρόπο. Αναλύει το φαινόμενο του “MAGA Communism” και την αλλαγή στην πολιτική του Τραμπ από το 2016. Ο Χόλμπεργκ ισχυρίζεται ότι ο Τραμπ πλέον ανακατασκευάζει τις κοινωνικές απαιτήσεις για να ταιριάζουν στις ιδιωτικές του λύσεις. Χρησιμοποιεί το παράδειγμα της Γροιλανδίας για να δείξει πώς ο Τραμπ δημιουργεί απαιτήσεις και μετά προσφέρει “λύσεις”. Αυτή η νέα λογική, σύμφωνα με τον Χόλμπεργκ, διαφέρει από τον λαϊκισμό, όπου οι ψευδείς λύσεις προσφέρονται για υπάρχουσες απαιτήσεις. Ο αρθρογράφος πιστεύει ότι η κατανόηση της πολιτικής του Τραμπ απαιτεί μια νέα προσέγγιση που ξεπερνά την απλή κατηγοριοποίηση ως λαϊκισμός.

 
Η μεταβαλλόμενη σχέση μεταξύ προσφοράς και ζήτησης διαμορφώνει τη νέα πολιτική του Τραμπ, καθώς πλέον δεν παρέχει απλώς ψευδείς λύσεις σε μια πληθώρα απαιτήσεων, αλλά ανακατασκευάζει τις απαιτήσεις σύμφωνα με λύσεις που εξυπηρετούν ιδιωτικά συμφέροντα χωρίς πραγματική κοινωνική προέλευση. Με άλλα λόγια, προσφέρει λύσεις χωρίς αρχική ζήτηση.

Ακολουθούν ορισμένα παραδείγματα για το πώς η πολιτική του Τραμπ αναδιαμορφώνει τις απαιτήσεις της κοινής γνώμης:

• Κατάληψη της Γροιλανδίας: Ο Τραμπ απείλησε να καταλάβει τη Γροιλανδία από τη Δανία με στρατιωτική βία. Η προσάρτηση της Γροιλανδίας δεν είναι αποκλειστική πολιτική, αλλά σαφής ιμπεριαλιστική τάση. Η ελευθερία του να γίνει κάποιος Αμερικανός είναι η ελευθερία της αναγκαστικής επιλογής. Όχι μόνο μπορεί να προσαρτηθεί η Γροιλανδία, αλλά το κοινό θα πρέπει να το θέλει και να καλωσορίσει αυτή την αμερικανική εχθρότητα.
• Άρνηση της κλιματικής αλλαγής: Η άρνηση της κλιματικής αλλαγής από τον Τραμπ είναι ένα ακόμη συστατικό αυτής της λογικής. Η κλιματική κρίση θα οδηγήσει σε οικονομική καταστροφή για τους πληθυσμούς σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ. Ωστόσο, το ζήτημα του κλίματος έρχεται σε αντίθεση με τα ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα και τις διεθνείς εταιρείες ορυκτών καυσίμων που οδηγούν την πολιτική του Τραμπ. Ως εκ τούτου, ο Τραμπ διαμόρφωσε τις δημόσιες απαιτήσεις σε ένα σύνολο συντεταγμένων στις οποίες η οικολογία δεν εμφανίζεται ή για τις οποίες δεν μπορεί να είναι μια εμφανής πηγή λύσεων.
• Επιβολή θεμάτων από πάνω προς τα κάτω: Η Γροιλανδία, ο Καναδάς, η διδασκαλία των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤ στα σχολεία, οι δασμοί, οι ελεύθερες κεφαλαιαγορές τύπου Μιλέι… Όλα αυτά τα σημεία αναφοράς έχουν θέσει νέες συντεταγμένες για τις απαιτήσεις και τις ανησυχίες του Αμερικανού πολίτη. Οι λύσεις των λαϊκιστών δεν τοποθετούνται απλώς πάνω από ένα σύνολο κοινωνικών απαιτήσεων, αλλά, σε μια ακόμη πιο υποτιμητική αντιστροφή, ο Τραμπ φαίνεται να διδάσκει στον πληθυσμό των ΗΠΑ τι θα πρέπει να θέλουν οι ίδιοι.

Συνολικά, ο Τραμπ δεν ικανοποιεί απλώς τις υπάρχουσες απαιτήσεις, αλλά τις ανακατασκευάζει ώστε να ευθυγραμμίζονται με τις ιδιωτικές του λύσεις. Αυτή η ανατροπή της σχέσης προσφοράς και ζήτησης είναι ένα καθοριστικό στοιχείο της εμφάνισης των Νέων Ρεπουμπλικανών.

 
Η διάκριση μεταξύ του Τραμπ του 2016 και του 2024/25 έγκειται στην αλλαγή της πολιτικής του από λαϊκιστική σε μια μορφή ιμπεριαλισμού και στην ανακατασκευή των κοινωνικών απαιτήσεων σύμφωνα με ιδιωτικά συμφέροντα.

Συγκεκριμένα:

• Τραμπ 2016: Ενεργούσε ως λαϊκιστής, προσφέροντας λύσεις σε υπάρχουσες κοινωνικές απαιτήσεις, όπως η προστασία των αμερικανικών θέσεων εργασίας και η μετατόπιση της κυβερνητικής ευθύνης προς εγχώρια και όχι ξένα συμφέροντα.
• Τραμπ 2024/25: Έχει ανακατασκευάσει τις απαιτήσεις που ισχυρίζεται ότι ικανοποιεί. Η πολιτική του δεν βασίζεται πλέον στην παροχή λαϊκιστικών λύσεων, αλλά στην αναμόρφωση των απαιτήσεων σύμφωνα με προϋπάρχουσες λύσεις. Για παράδειγμα, η απειλή κατάληψης της Γροιλανδίας δεν εξυπηρετεί μια υπάρχουσα κοινωνική απαίτηση, αλλά δημιουργεί μια νέα επιθυμία για αμερικανική κυριαρχία.

Με απλά λόγια, ενώ ο Τραμπ του 2016 φαινόταν να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του εκλογικού σώματος, ο Τραμπ του 2024/25 φαίνεται να υπαγορεύει στο εκλογικό σώμα τι πρέπει να θέλει. Αυτή η αλλαγή σηματοδοτεί μια απομάκρυνση από τον λαϊκισμό προς μια πολιτική που εξυπηρετεί ιδιωτικά συμφέροντα και αναδιαμορφώνει την κοινή γνώμη για να τα υποστηρίξει.

Ο «λαϊκιστικός λόγος», σύμφωνα με τον Γάλλο θεωρητικό Ερνέστο Λακλάου, λειτουργεί στρεβλώνοντας τον πολιτικό λόγο. Αυτό επιτυγχάνεται με τους εξής τρόπους:

• Δημιουργεί υπερβολικά απλουστευμένες διακρίσεις στο πολιτικό σώμα.
• Προσφέρει ψευδείς λύσεις, ταυτίζοντας την πολιτική με διχοτομίες όπως «αριστερά» και «δεξιά» ή «woke» και «ορθολογική/ελεύθερη/δημοκρατική».

Η δομική λογική του λαϊκισμού, όπως την παρουσιάζει ο Λακλάου, είναι μια λογική ψευδών λύσεων, όπου μια πληθώρα διαφορετικών κοινωνικών απαιτήσεων κατευθύνονται προς μια ενιαία αιτία. Για παράδειγμα, στη μεταπολεμική Γερμανία, η γενική αποσταθεροποίηση των οικονομικών και πολιτικών δομών βρήκε ένα «κενό σημαινόμενο», όπως το ονομάζει ο Λακλάου, στους Εβραίους. Ο λαϊκισμός αγνοεί τα πραγματικά και διαφοροποιημένα κοινωνικά προβλήματα και τα διασχίζει με έναν φανταστικό στόχο, έναν στόχο που ικανοποιεί ταυτόχρονα όλα και κανένα από αυτά τα προβλήματα.

 
Ο Τραμπ ανακατασκευάζει τις κοινωνικές απαιτήσεις δημιουργώντας νέες απαιτήσεις ή αναδιαμορφώνοντας τις υπάρχουσες ώστε να ευθυγραμμίζονται με τις ιδιωτικές του λύσεις και τα συμφέροντά του. Αυτό αποτελεί μια ανατροπή της παραδοσιακής λαϊκιστικής προσέγγισης, όπου ο πολιτικός προσφέρει λύσεις σε ήδη υπάρχοντα προβλήματα.

Ακολουθούν συγκεκριμένοι τρόποι με τους οποίους ο Τραμπ ανακατασκευάζει τις κοινωνικές απαιτήσεις, σύμφωνα με τις πηγές:

• Δημιουργία νέων “επιθυμιών”: Ο Τραμπ, μέσω της πολιτικής του, φαίνεται να υπαγορεύει στο εκλογικό σώμα τι πρέπει να θέλει, αντί να ανταποκρίνεται απλώς στις υπάρχουσες ανάγκες του. Για παράδειγμα, η ιδέα της προσάρτησης της Γροιλανδίας δεν προέκυψε από μια λαϊκή απαίτηση, αλλά δημιουργήθηκε από τον ίδιο τον Τραμπ. Η δήλωση του Έλον Μασκ ότι οι Γροιλανδοί είναι ευπρόσδεκτοι να γίνουν Αμερικανοί ενισχύει αυτή την ιδέα, υπονοώντας ότι το κοινό θα πρέπει να θέλει και να καλωσορίσει μια αμερικανική κατάληψη.
• Επιβολή θεμάτων από πάνω προς τα κάτω: Θέματα όπως η Γροιλανδία, ο Καναδάς, η διδασκαλία των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤ στα σχολεία, οι δασμοί και οι ελεύθερες κεφαλαιαγορές, έχουν τεθεί ως νέα σημεία αναφοράς για τις ανησυχίες των Αμερικανών πολιτών. Αυτές οι κατηγορίες επιβάλλονται από πάνω προς τα κάτω, διαμορφώνοντας την ατζέντα και τις προτεραιότητες του κοινού.
• Αναδιαμόρφωση της οικολογικής συνείδησης: Η άρνηση της κλιματικής αλλαγής από τον Τραμπ δεν είναι απλώς μια λανθασμένη λύση σε περιβαλλοντικά προβλήματα, αλλά μια προσπάθεια να διαμορφωθούν οι δημόσιες απαιτήσεις έτσι ώστε η οικολογία να μην αποτελεί πηγή ανησυχίας ή λύσεων. Με αυτόν τον τρόπο, εξυπηρετούνται τα ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα και οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων.
• Αλλαγή από τον αποκλεισμό στον ιμπεριαλισμό: Ενώ το 2016 ο Τραμπ υποστήριζε μια πολιτική “America First” με αποκλειστικό χαρακτήρα και προστατευτισμό, σήμερα η ρητορική του έχει αποκτήσει έναν ιμπεριαλιστικό τόνο. Η απειλή κατάληψης της Γροιλανδίας είναι ένα παράδειγμα αυτής της αλλαγής, η οποία αντιφάσκει με τις αρχικές απαιτήσεις του εκλογικού σώματος.

Με λίγα λόγια, ο Τραμπ δεν ανταποκρίνεται απλώς στις υπάρχουσες ανάγκες, αλλά ενεργά αναδιαμορφώνει τις επιθυμίες και τις ανησυχίες του κοινού για να υποστηρίξει την πολιτική του ατζέντα και τα ιδιωτικά του συμφέροντα.

 
Το «MAGA Communism» ήταν ένα αμφιλεγόμενο κίνημα που εμφανίστηκε κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Τραμπ, όπου Αμερικανοί κομμουνιστές συμπαθούσαν τον αντιπαραθετικό, αντισυστημικό λόγο που χρησιμοποίησε ο Τραμπ. Αυτό το κίνημα θεωρούσε τον Τραμπ ως σύμμαχο ενάντια στην ηγεμονική παγκόσμια πολιτική των Δημοκρατικών.

Σύμφωνα με τις πηγές, το φαινόμενο αυτό είναι παράλογο, και είναι αδύνατο να φανταστεί κανείς παρόμοια κινήματα με άλλους λαϊκιστές, όπως «Nazi Communism» ή «Milei, Bolsonaro, ή Meloni Communism». Παρά το γεγονός ότι ο κομμουνισμός παραδοσιακά αντιτίθεται στις δεξιές λαϊκιστικές τάσεις, εμφανίστηκε μια συμπάθεια προς το MAGA. Αυτό υποδηλώνει ότι η λογική της πολιτικής του Τραμπ δεν μπορεί να κατηγοριοποιηθεί απλά μαζί με άλλους λαϊκιστές.

Σήμερα, η φράση «America First» δεν υποδηλώνει απλώς τον αμερικανικό εθνικισμό και μια πολιτική αποκλεισμού έναντι των παγκόσμιων αγορών και της γεωπολιτικής. Αντίθετα, έχει αποκτήσει έναν ιμπεριαλιστικό τόνο, υπονοώντας την κυριαρχία της Αμερικής και την υποταγή του υπόλοιπου κόσμου στον Τραμπ και την ομάδα του.

Η αλλαγή αυτή είναι εμφανής στην περίπτωση της Γροιλανδίας, όπου η απειλή κατάληψης με στρατιωτική βία αντιφάσκει με την πολιτική του αποκλεισμού που υποστήριζε ο Τραμπ το 2016. Ενώ το 2016 η «America First» σήμαινε την προστασία των αμερικανικών θέσεων εργασίας και την εστίαση στα εγχώρια συμφέροντα, σήμερα φαίνεται να σημαίνει την ανακατασκευή των απαιτήσεων των ψηφοφόρων ώστε να ευθυγραμμίζονται με τις ιδιωτικές λύσεις του Τραμπ.

Συνοπτικά, η «America First» σήμερα σημαίνει:

• Αμερικανική κυριαρχία και υποταγή άλλων χωρών.
• Ανακατασκευή των κοινωνικών απαιτήσεων για να εξυπηρετηθούν ιδιωτικά συμφέροντα.
• Υποστήριξη μιας ιμπεριαλιστικής προσέγγισης στην εξωτερική πολιτική, όπως φάνηκε στην περίπτωση της Γροιλανδίας.