Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους : «Στο τέλος του 2013, η ύφεση στην Ελλάδα θα είναι παγκοσμίως η 3η μεγαλύτερη ύφεση τα τελευταία 100 χρόνια και η πρώτη σε διάρκεια, ξεπερνώντας ακόμη και τη μεγάλη ύφεση των ΗΠΑ»
• «Οι μισθοί μειώνονται. Η ανταγωνιστικότητα βελτιώνεται;»
• «H έμφαση που δόθηκε στη μείωση του κόστους εργασίας και στις θεσμικές μεταβλητές ήταν υπερβολική και, πιθανόν, αντιπαραγωγική»
• «Oι πιο προβληματικοί παράγοντες για το επιχειρείν στην Ελλάδα»
• «Oι ευρωπαίοι ηγέτες συνέχισαν την πολιτική του «βλέποντας και κάνοντας»
•«Δεν υπάρχουν (οικονομικά και κοινωνικά) περιθώρια για περαιτέρω μέτρα λιτότητας»
•«Η περιοριστική δημοσιονομική και εισοδηματική πολιτική τείνει να τροφοδοτεί ένα σπιράλ προς τα κάτω»
• «Η μείωση των δαπανών για επενδύσεις δεν ενδείκνυται σε περιόδους ύφεσης και δεν θεωρείται «φιλική προς την ανάπτυξη»
• «Στην οικονομική συζήτηση δεν υποστηρίζονται ιδιωτικοποιήσεις χωρίς όρους»
• «Οι συγχωνεύσεις και εξαγορές μεταξύ των τραπεζών δεν μπορούν να βελτιώσουν άμεσα τη ρευστότητα της οικονομίας»
Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή δημιουργήθηκε στην Ελληνική Βουλή για τη Δημοσιονομική Διαχείριση και Ευθύνη. Έργο του Γραφείου είναι να παρακολουθεί την εκτέλεση του προϋπολογισμού του κράτους. Από την σχετική μελέτη που ανακοινώθηκε παραθέτουμε συνοπτικά τα κυριότερα συμπεράσματα:
✏ «H οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα, που εισήλθε στον έκτο συνεχόμενο χρόνο ύφεσης, παραμένει ασφυκτική»
Αν και έχουν περάσει περίπου τρία χρόνια από την έγκριση της πρώτης συμφωνίας, η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα, που εισήλθε στον έκτο συνεχόμενο χρόνο ύφεσης, παραμένει ασφυκτική.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κρατικού Προϋπολογισμού και της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), η Ελλάδα θα έχει χάσει μέχρι το τέλος του 2013, το 1/4 περίπου του ΑΕΠ της σε σχέση με το έτος 2007.
Αυτή η τεράστια πτώση του ΑΕΠ είναι συγκρίσιμη με τις χειρότερες οικονομικές κρίσεις του 20ου και 21ου αιώνα.
Στο τέλος του 2013, η ύφεση στην Ελλάδα θα είναι παγκοσμίως η 3η μεγαλύτερη ύφεση τα τελευταία 100 χρόνια και η πρώτη σε διάρκεια, ξεπερνώντας ακόμη και τη μεγάλη ύφεση των ΗΠΑ.
Ο κρατικός προϋπολογισμός 2013 εκτιμά ότι η ύφεση θα επιβραδυνθεί και θα κυμανθεί γύρω στο 4,5% το 2013, χωρίς να έχει λάβει υπόψη όμως, εξωτερικές διαταραχές, όπως για παράδειγμα αυτή της κυπριακής οικονομίας.
Η μεγάλη ύφεση της ελληνικής οικονομίας έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις σε Δ.Ν.Τ. και ακαδημαϊκούς χώρους σχετικά με το περιεχόμενο, την κλιμάκωση, τη διάρκεια και τις προϋποθέσεις επιτυχίας γενικά της πολιτικής προσαρμογής.
✏ «Οι μισθοί μειώνονται. Η ανταγωνιστικότητα βελτιώνεται;»
Από το πρώτο μνημόνιο, η ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας κατείχε σημαντική θέση στους στόχους του οικονομικού προγράμματος.
Κατά την επικρατούσα αντίληψη, η οποία διαπνέει το μνημόνιο, που έχει ωστόσο επικριθεί για τις θεωρητικές της παραδοχές και έχει αμφισβητηθεί από διάφορες εμπειρικές μελέτες,10 θεσμικές μεταβλητές (νομοθεσία προστασίας της εργασίας από απολύσεις, εθνικές συλλογικές συμβάσεις, πολιτικά καθοριζόμενος ελάχιστος μισθός κ.α.) έχουν αρνητική επίπτωση στην απασχόληση.
✏ «H έμφαση που δόθηκε στη μείωση του κόστους εργασίας και στις θεσμικές μεταβλητές ήταν υπερβολική και, πιθανόν, αντιπαραγωγική»
Επομένως, η έμφαση που δόθηκε στη μείωση του κόστους εργασίας και στις θεσμικές μεταβλητές ήταν υπερβολική και, πιθανόν, αντιπαραγωγική.
Ουσιαστικά, υπερτονίσθηκε ένας παράγοντας, δεν ελήφθησαν υπόψη η ύφεση (πράγμα που εξηγεί γιατί βραχυχρόνια δεν μειώθηκε η ανεργία ενώ οι μισθοί υποχωρούσαν), ούτε η ανατροφοδότηση της ύφεσης από τη μείωση των μισθών, ούτε ο θετικός ρόλος πολλών θεσμών εργασίας σε ένα κόσμο ατελειών (που χαρακτηρίζεται π.χ. από ολιγοπωλιακέςή/και μονοπωλιακές καταστάσεις).
✏ «Oι πιο προβληματικοί παράγοντες για το επιχειρείν στην Ελλάδα»
Το συμπέρασμα είναι συμβατό και με το τμήμα της έκθεσης για την ανταγωνιστικότητα από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, το οποίο φέρει τον τίτλο «οι πιο προβληματικοί παράγοντες για το επιχειρείν στην Ελλάδα».
Συγκεκριμένα για την Ελλάδα, ως πιο προβληματικός παράγων είναι η γραφειοκρατία σε ποσοστό 21% των ερωτώμενων, αν και ελαφρώς χαμηλότερο σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.
✏ «Oι Ευρωπαίοι ηγέτες συνέχισαν την πολιτική του «βλέποντας και κάνοντας»
Oι αποφάσεις της ΕΕ για την περίπτωση της Κύπρου δεν φάνηκε να υπακούουν σε κάποιο αποσαφηνισμένο πολιτικό σχέδιο. Ουσιαστικά, οι ευρωπαίοι ηγέτες συνέχισαν την πολιτική του «βλέποντας και κάνοντας» επί τη βάσει των δεδομένων συσχετισμών δύναμης και επικρατουσών αντιλήψεων για την κρίση («συναίνεση του Βερολίνου»).
Γεγονός είναι ότι έως τώρα δεν κατάφεραν παρά τον ακτιβισμό των τελευταίων τριών ετών (πακέτα διάσωσης, αλλαγή θεσμών κλπ) να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις αλληλοτροφοδοτούμενες εστίες της κρίσης. Στο παρελθόν κινητοποιήθηκαν κάθε φορά μόνο μπροστά στην απειλή μιας καταστροφής.
✏ «Δεν υπάρχουν (οικονομικά και κοινωνικά) περιθώρια για περαιτέρω μέτρα λιτότητας»
Δεν υπάρχουν (οικονομικά και κοινωνικά) περιθώρια για περαιτέρω μέτρα λιτότητας.
Το επιθυμητό θα ήταν βέβαια να εξετασθούν δυνατότητες για μικρότερες περικοπές δαπανών και μείωση φορολογικών συντελεστών το 2013.
Υποστηρίζεται ευρέως ότι ειδικά ο συντελεστής ΦΠΑ 23% στις επιχειρήσεις εστίασης αποτελεί πλήγμα για την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού, με δεδομένους τους κατά πολύ χαμηλότερους συντελεστές ανταγωνιστικών χωρών.
Εν τούτοις, λόγω συνθηκών, δεν είναι βέβαιο ότι η μείωση του συντελεστή θα οδηγούσε σε χαμηλότερες τιμές στην εστίαση. Αντίθετα, η αποτελεσματική καταπολέμηση της φοροδιαφυγής θα μπορούσε να διευκολύνει μια ηπιότερη δημοσιονομική προσαρμογή που λαβαίνει υπόψη την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και την κατάσταση της εσωτερικής ζήτησης.
✏ «Η περιοριστική δημοσιονομική και εισοδηματική πολιτική τείνει να τροφοδοτεί ένα σπιράλ προς τα κάτω»
Η περιοριστική δημοσιονομική και εισοδηματική πολιτική εντείνει αναμφίβολα την ύφεση και per se, δηλαδή χωρίς την αντεπίδραση άλλων παραγόντων που θα την εξουδετερώσουν, τείνει να τροφοδοτεί ένα σπιράλ προς τα κάτω. Π.χ. η μεγάλη αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ και του ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) για το πετρέλαιο, στο πλαίσιο της εξίσωσης των φορολογικών συντελεστών για διαφορετικές χρήσης του πετρελαίου, συνοδεύθηκαν από πτώση των αντίστοιχων εσόδων λόγω μείωσης της κατανάλωσης πετρελαίου θέρμανσης.
Φυσικά αναζητούνται τρόποι για να αντισταθμισθούν οι απώλειες. Επιπλέον, η ύφεση και η ανεργία, σε συνδυασμό με την επέκταση της ανασφάλιστης εργασίας και την αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών σε ΙΚΑ, ΟΑΕΕ κ.α., αυξάνουν τα ελλείμματα των ασφαλιστικών ταμείων, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε νέες περικοπές συντάξεων και έτσι ανατροφοδότηση της ύφεσης.
Η κατάσταση του ασφαλιστικού συστήματος είναι όντως ασταθής και οι τάσεις μπορούν να αναστραφούν μόνον αν αποδώσουν γρήγορα άλλα μέτρα και πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην επανεκκίνηση της οικονομίας (ΕΣΠΑ, μεγάλα έργα κλπ).
✏ «Ένα μέρος των μειωμένων δαπανών έναντι των στόχων οφείλεται σε μετάθεση πληρωμής υποχρεώσεων»
Η υλοποίηση του προϋπολογισμού 2013 το πρώτο τρίμηνο 2013 σηματοδοτεί την ομαλή υλοποίηση του προϋπολογισμού από την πλευρά των πρωτογενών δαπανών με βάση τα μέτρα της κυβέρνησης. Πρέπει ωστόσο να παρατηρήσουμε ότι ένα μέρος των μειωμένων δαπανών έναντι των στόχων οφείλεται σε μετάθεση πληρωμής υποχρεώσεων.
✏ «Αμφιβολίες για την δυνατότητα συγκράτησης των δαπανών του ΟΑΕΕ για την φετινή χρονιά»
Το μεγάλο ποσοστό κάλυψης της προγραμματισμένης συνολικής επιχορήγησης, σε συνδυασμό με την περσινή υπέρβαση του στόχου, δημιουργεί αμφιβολίες για την δυνατότητα συγκράτησης των δαπανών του ΟΑΕΕ για την φετινή χρονιά.
Είναι προφανές ότι οι υπερβάσεις οφείλονται στη μεγάλη πτώση των εισπράξεων από εισφορές για σύνταξη και για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Μέρος του προβλήματος αυτού είναι η εισφοροδιαφυγή, ενώ ένα άλλο μέρος είναι το γεγονός ότι μεγάλο μέρος ελεύθερων επαγγελματιών έχουν διακόψει την επαγγελματική τους δραστηριότητα και τις πληρωμές ΦΠΑ και εισφορών.
✏ «Η προσπάθεια της δημοσιονομικής εξυγίανσης είναι δύσκολη και η έκβασή της αβέβαιη»
Αναμφίβολα η προσπάθεια της δημοσιονομικής εξυγίανσης είναι δύσκολη και η έκβασή της αβέβαιη. Αυτό οφείλεται πρώτον στην αρχική κλίμακα και τον εμπροσθοβαρή χαρακτήρα των περιορισμών, στη βαθιά ύφεση που επηρεάζει τη δημόσια οικονομία μέσω των φόρων και της ανεργίας και στα εμπόδια – νομικά και πολιτικά- στα οποία προσκρούουν κρίσιμες μεταρρυθμίσεις. Επίσης, από κοινωνική άποψη ρόλο παίζει μια διάχυτη αίσθηση ότι τα βάρη της προσαρμογής δεν κατανέμονται δίκαια.
✏ «Η μείωση των δαπανών για επενδύσεις δεν ενδείκνυται σε περιόδους ύφεσης και δεν θεωρείται «φιλική προς την ανάπτυξη»
Σημειώνεται, τέλος, ότι η μείωση των δαπανών για επενδύσειςδεν ενδείκνυται σε περιόδους ύφεσης και δεν θεωρείται «φιλική προς την ανάπτυξη». Έχει δε συμβάλει στην επιδείνωση του οικονομικού κλίματος και των επιχειρηματικών προσδοκιών, ιδιαίτερα στον κλάδο των κατασκευών. Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την οποία η υποχρεωτική συμμετοχή της Ελλάδας περιορίζεται σε 5%, δεν συνεισφέρει στην αύξηση των επενδύσεων(μέσω της εθνικής συμμετοχής) αν και διευκολύνει την απορρόφηση των κοινοτικών πόρων.
✏ «Στην οικονομική συζήτηση δεν υποστηρίζονται ιδιωτικοποιήσεις χωρίς όρους»
Γενικά, η διαδικασία ιδιωτικοποίησης και αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας εξελίσσεται με βραδύτητα και, αντίστοιχα, είναι αργός ο ρυθμός εισροής εσόδων στα κρατικά ταμεία από το πρόγραμμα.
Οι αιτίες της βραδύτητας είναι πολλές και πρέπει να αναζητηθούν, ανάμεσα σε άλλα, στις συναρμοδιότητες των υπουργείων, σε νομικές εμπλοκές, σε βάρη του παρελθόντος (π.χ. η έναρξη έρευνας της ευρωπαϊκής επιτροπής ανταγωνισμού για ενδεχόμενες κρατικές ενισχύσεις στη Λάρκο, όπως επίσης, τα υψηλά χρέη της επιχείρησης που ανέρχονται σε 300 εκατομμύρια ευρώ) και σε πολιτικές αναστολές σε ορισμένες περιπτώσεις κυρίως λόγω του φόβου να γίνουν πωλήσεις κάτω από την αξία των μονάδων και οικοπέδων.
Σημειώνουμε ότι στην οικονομική συζήτηση δεν υποστηρίζονται ιδιωτικοποιήσεις χωρίς όρους.
Αναγνωρίζονται τα πιθανά οφέλη, κυρίως σε περίπτωση που συνδέονται με νέες επενδύσεις και μεταφορά τεχνολογίας, αλλά επισημαίνονται και κίνδυνοι όπως π.χ. η πιθανή επιδίωξη γρήγορου κέρδους από τους ανάδοχους.
Επομένως, συζητούνται οι προϋποθέσεις για ένα θετικό καθαρό όφελος. Υπάρχει συναίνεση ότι μια από τις προϋποθέσεις για επωφελείς ιδιωτικοποιήσεις είναι να μη μετατρέπονται τα δημόσια σε ιδιωτικά μονοπώλια.
Η εμπειρία που υπάρχει από παρόμοιες ιδιωτικοποιήσεις κρατικών μονοπωλίων δεν είναι ενθαρρυντική (πχ εταιρίες ύδρευσης στη Γερμανία). Μια άλλη προϋπόθεση είναι η καθίδρυση ενός αποτελεσματικού και αξιόπιστου συστήματος κανονιστικής ρύθμισης, πράγμα σημαντικό όχι μόνο στην περίπτωση μονοπωλίων.
✏ «Οι συγχωνεύσεις και εξαγορές μεταξύ των τραπεζών δεν μπορούν να βελτιώσουν άμεσα τη ρευστότητα της οικονομίας»
Με την ανακεφαλαιοποίηση επιδιώκεται η θωράκιση της φερεγγυότητας και της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος. Τα νέα κεφάλαια αποτελούν μέρος των ιδίων κεφαλαίων. Για τη χορήγηση νέων δανείων εκτός από την αποκατάσταση του όλου οικονομικού και όχι μόνο κλίματος, απαιτείται η αύξηση των καταθέσεων, οι οποίες μειώθηκαν λόγω ανάλωσης αλλά και λόγω μεταφοράς εκτός χώρας.
Ακόμα και οι συγχωνεύσεις και εξαγορές μεταξύ των τραπεζών δεν μπορούν να βελτιώσουν άμεσα τη ρευστότητα της οικονομίας. Ωστόσο, με την ανακεφαλαιοποίηση, οι τράπεζες θα αποκτήσουν την απαιτούμενη κεφαλαιακή επάρκεια, η οποία επάρκεια θα δώσει με τη σειρά της στις τράπεζες τη δυνατότητα να αντλήσουν δανειακά κεφάλαια, τα οποία θα διοχετεύσουν για την ανάπτυξη του πραγματικού τομέα της οικονομίας, δηλαδή των επιχειρήσεων και των ιδιωτών. Ταυτόχρονα, η ενίσχυση της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος θα ενισχύσει την ήδη παρατηρούμενη επιστροφή των καταθέσεων.
Aναλυτικά η μελέτη εδώ: ΤΡΙΜΗΝΙΑΙA ΕΚΘΕΣΗ ΙΑΝ.- ΜΑΡ. 2013
www.mywaypress.gr
