Ποιες είναι οι κύριες προκλήσεις για την αύξηση του ποσοστού απασχόλησης στην Ελλάδα το 2025;

Το  Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων του Economic Research της Alpha Bank αναλύει την απασχόληση στην Ελλάδα σε σύγκριση με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εξετάζει το χαμηλό ποσοστό απασχόλησης στην Ελλάδα, ιδίως στις γυναίκες, τους νέους και τους ηλικιωμένους. Η ανάλυση εστιάζει στις διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών, συμπεριλαμβανομένης της ανεργίας και της συμμετοχής στην αγορά εργασίας. Επιπλέον, αναφέρεται στον Παγκόσμιο Δείκτη Ανισότητας των Φύλων και τη θέση της Ελλάδας σε αυτόν. Τέλος, παρουσιάζονται μέτρα που προτείνονται για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων και την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας.

 
Ποιο είναι το ποσοστό απασχόλησης στην Ελλάδα σε σύγκριση με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ-27);

Το τρίτο τρίμηνο του 2024, το ποσοστό απασχόλησης στην Ελλάδα (ηλικίες 20-64) διαμορφώθηκε στο 69%, ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ-27 ήταν 75,9%. Αυτό δείχνει μια σημαντική διαφορά, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για αύξηση της απασχόλησης στην Ελλάδα. Ο στόχος της ΕΕ-27 είναι το 78% μέχρι το 2030, απαιτώντας από την Ελλάδα να αυξήσει την απασχόληση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες ή περίπου 400 χιλιάδες άτομα.

Γιατί το ποσοστό απασχόλησης στην Ελλάδα είναι χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ;

Ο κύριος λόγος είναι το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα και, σε μικρότερο βαθμό, το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό. Η οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας συνέβαλε σημαντικά στην αύξηση της ανεργίας και τη μείωση του εργατικού δυναμικού.

Ποια είναι η διαφορά στα ποσοστά απασχόλησης μεταξύ ανδρών και γυναικών στην Ελλάδα και πώς συγκρίνεται με την ΕΕ;

Υπάρχει σημαντική διαφορά στα ποσοστά απασχόλησης μεταξύ ανδρών και γυναικών στην Ελλάδα. Το τρίτο τρίμηνο του 2024, το ποσοστό απασχόλησης των ανδρών ήταν κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο (78,2% έναντι 80,9% στην ΕΕ-27), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τις γυναίκες υστερούσε σημαντικά (59,8% έναντι 70,9% στην ΕΕ-27). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το χάσμα απασχόλησης μεταξύ των φύλων στην Ελλάδα να είναι από τα μεγαλύτερα στην ΕΕ.

Ποιες είναι οι κύριες αιτίες του χάσματος απασχόλησης μεταξύ ανδρών και γυναικών στην Ελλάδα;

Δύο κύριοι παράγοντες συμβάλλουν: (α) Το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας των γυναικών, παρόλο που έχει μειωθεί, παραμένει υψηλότερο από αυτό των ανδρών. (β) Το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας, παρόλο που έχει αυξηθεί από το 2009, παραμένει σημαντικά χαμηλότερο από αυτό των ανδρών.

Ποια μέτρα προτείνονται ή λαμβάνονται για την αύξηση της απασχόλησης των γυναικών στην Ελλάδα;

Προτείνονται και λαμβάνονται μέτρα όπως η παροχή κινήτρων και διευκολύνσεων για την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας, συμπεριλαμβανομένων προγραμμάτων για επιπλέον θέσεις σε βρεφονηπιακούς σταθμούς (“voucher”), θεσμικά μέτρα για τις τρίτεκνες οικογένειες (π.χ., αύξηση της ποσόστωσης στις προσλήψεις στον δημόσιο τομέα), και αντιμετώπιση της έλλειψης οργανωμένων υπηρεσιών για τη φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων.

Ποια είναι η θέση της Ελλάδας στον Παγκόσμιο Δείκτη Ανισότητας των Φύλων και ποιες είναι οι συνιστώσες που επηρεάζουν αυτή τη θέση;

Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 73η θέση σε σύνολο 146 χωρών στον Παγκόσμιο Δείκτη Ανισότητας των Φύλων (2024). Οι επιμέρους συνιστώσες που επηρεάζουν αυτή τη θέση περιλαμβάνουν τη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό, τις μισθολογικές ανισότητες και το χαμηλό ποσοστό των γυναικών σε θέσεις ευθύνης.

Ποιες είναι οι επιδόσεις της Ελλάδας στον τομέα της οικονομίας (economic participation and opportunity) στον Παγκόσμιο Δείκτη Ανισότητας των Φύλων;

Η επίδοση της Ελλάδας στον τομέα της οικονομίας είναι 68%. Αυτό οφείλεται κυρίως στη χαμηλότερη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό, στις μισθολογικές ανισότητες (με βαθμολογία 63,8%) και στο χαμηλό ποσοστό των γυναικών που κατέχουν θέσεις ευθύνης (45,6%).

Ποιος είναι ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το ποσοστό απασχόλησης έως το 2030 και τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα;

Ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι το ποσοστό απασχόλησης να ανέλθει σε 78% έως το 2030. Για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει την περαιτέρω αύξηση των απασχολούμενων ηλικίας 20-64 ετών κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες ή κατά περίπου 400 χιλιάδες. Αυτό απαιτεί όχι μόνο μείωση της ανεργίας, αλλά και παροχή κινήτρων προς τον μη ενεργό πληθυσμό για να εισέλθει στην αγορά εργασίας.

 
Ποιες είναι οι κύριες προκλήσεις για την αύξηση του ποσοστού απασχόλησης στην Ελλάδα το 2025;

Οι κύριες προκλήσεις για την αύξηση του ποσοστού απασχόλησης στην Ελλάδα το 2025, σύμφωνα με το Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Φεβρουαρίου 2025, είναι:

• Χαμηλό ποσοστό απασχόλησης σε σύγκριση με την ΕΕ-27: Το ποσοστό απασχόλησης στην Ελλάδα είναι χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ-27, ένα χαρακτηριστικό που παρατηρείται διαχρονικά.
• Υψηλό ποσοστό ανεργίας: Η ανεργία στην Ελλάδα, ειδικά στις γυναίκες, παραμένει υψηλή σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ-27.
• Χαμηλή συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό: Η συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό, ιδίως των γυναικών, είναι χαμηλότερη σε σχέση με την ΕΕ-27.
• Ανισότητες μεταξύ των φύλων: Υπάρχει σημαντικό χάσμα απασχόλησης μεταξύ ανδρών και γυναικών, με τις γυναίκες να έχουν χαμηλότερα ποσοστά απασχόλησης.
• Δημογραφικές εξελίξεις: Οι δυσμενείς δημογραφικές εξελίξεις δημιουργούν ελλείψεις εργατικού δυναμικού σε διάφορους τομείς.
• Έλλειψη υποδομών φροντίδας: Η έλλειψη οργανωμένων υπηρεσιών φροντίδας για παιδιά και ηλικιωμένους αποτρέπει τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας.
• Μισθολογικές ανισότητες: Οι μισθολογικές ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών παραμένουν.
• Χαμηλό ποσοστό γυναικών σε θέσεις ευθύνης: Οι γυναίκες κατέχουν χαμηλό ποσοστό ανώτερων θέσεων και διευθυντικών στελεχών.

Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, απαιτούνται:

• Μείωση της ανεργίας
• Παροχή κινήτρων για την είσοδο του μη ενεργού πληθυσμού στην αγορά εργασίας
• Αύξηση της συμμετοχής των γυναικών, των νέων και των ηλικιωμένων στην αγορά εργασίας
• Αντιμετώπιση των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων
• Παροχή κινήτρων και διευκολύνσεων για την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας, όπως προγράμματα για βρεφονηπιακούς σταθμούς και μέτρα για τις τρίτεκνες οικογένειες

 
Ποια η θέση της Ελλάδας στον δείκτη ανισότητας;

Σύμφωνα με την έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (“Global Gender Gap Report 2024”), η Ελλάδα κατατάσσεται στην 73η θέση σε σύνολο 146 χωρών. Η βαθμολογία της είναι 71,4%. Αυτή η θέση είναι βελτιωμένη κατά 20 θέσεις σε σύγκριση με το 2023.

Από τις επιμέρους συνιστώσες του δείκτη:

• Σημαντική βελτίωση σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά καταγράφηκε στις κατηγορίες εκπαίδευση και πολιτική, αν και η βαθμολογία στην κατηγορία “πολιτική” παραμένει χαμηλή.
• Στον τομέα της οικονομίας, η επίδοση είναι 68%. Αυτό οφείλεται κυρίως στη χαμηλότερη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό, στις μισθολογικές ανισότητες (με βαθμολογία 63,8%) και στο χαμηλό ποσοστό των γυναικών σε θέσεις ευθύνης (ανώτεροι αξιωματούχοι, διευθυντικά στελέχη, με βαθμολογία 45,6%).
• Ωστόσο, η Ελλάδα έχει υψηλή βαθμολογία (100%) στην κατηγορία “επαγγελματίες και τεχνικό προσωπικό”, η οποία εκφράζει την αναλογία των εργαζόμενων γυναικών σε αυτές τις θέσεις.

Σε σύγκριση με την Ευρώπη, οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν πολύ καλές επιδόσεις, καλύπτοντας πάνω από τα ¾ του έμφυλου χάσματος (75,1%).