Η τρέχουσα κρίση στη Γαλλία αποκαλύπτει μια βασική αδυναμία στη δομή του ευρώ
Μια διάσωση της Γαλλίας από την ΕΚΤ θα ήταν μια περίπλοκη διαδικασία με σημαντικές οικονομικές, πολιτικές και νομικές επιπτώσεις. Η πιθανότητα να προκληθεί μια νέα κρίση στην ευρωζώνη είναι υπαρκτή, γεγονός που υπογραμμίζει την ευθραυστότητα της δομής του ευρώ και την ανάγκη για εναλλακτικές λύσεις
Άρθρο του aei.org αναλύει την οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει η Γαλλία, χαρακτηριζόμενη από υψηλό δημόσιο χρέος και έλλειμμα προϋπολογισμού. Η πολιτική αστάθεια, με την αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης, επιδεινώνει την κατάσταση. Η κρίση θέτει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ενώπιον δυσκολίας, καθώς η πιθανή διάσωση της Γαλλίας θα προκαλέσει νομικά και πολιτικά προβλήματα, ειδικά στη Γερμανία. Η απειλή επιβολής δασμών από τις ΗΠΑ επιτείνει την κρίση. Τέλος, το κείμενο υπογραμμίζει τα δομικά προβλήματα του ευρώ, τα οποία δεν επιτρέπουν στη Γαλλία να αντιμετωπίσει την κρίση με εργαλεία νομισματικής πολιτικής.
Γιατί θεωρείται κρίσιμο το τρέχον πολιτικό αδιέξοδο στη Γαλλία;
Η κρίση διακυβέρνησης στη Γαλλία έρχεται σε μια ιδιαίτερα δυσχερή συγκυρία. Το δημόσιο χρέος της χώρας βρίσκεται σε μη βιώσιμη πορεία και υπάρχει ο κίνδυνος επιβολής δασμών από τις ΗΠΑ στις εισαγωγές από την Ευρώπη. Αυτές οι συνθήκες δημιουργούν σημαντικές προκλήσεις για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και αυξάνουν τον κίνδυνο μιας νέας κρίσης στην Ευρωζώνη, με επίκεντρο αυτή τη φορά μια χώρα πολύ μεγαλύτερη από την Ελλάδα.
Ποιοι είναι οι παράγοντες που υποδεικνύουν τα σοβαρά δημοσιονομικά προβλήματα της Γαλλίας;
Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Γαλλίας έχει εκτιναχθεί σε πάνω από 6% του ΑΕΠ. Επιπλέον, το δημόσιο χρέος προς το ΑΕΠ έχει αυξηθεί σε πάνω από 110%, δηλαδή περισσότερο από 20 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα από τα επίπεδα που επικρατούσαν κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης το 2012. Με την οικονομική ανάπτυξη να κυμαίνεται γύρω στο 1%, οι προοπτικές να λύσει η Γαλλία το πρόβλημα του χρέους της μέσω της ανάπτυξης είναι περιορισμένες.
Πώς έχουν αντιδράσει οι αγορές στην οικονομική κατάσταση της Γαλλίας;
Οι αγορές έχουν αντιδράσει με ανησυχία, όπως φαίνεται από το αυξημένο χάσμα μεταξύ των αποδόσεων των γαλλικών και γερμανικών ομολόγων, το οποίο έχει φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο από την κρίση χρέους της Ευρωζώνης του 2012. Αυτό σημαίνει ότι η γαλλική κυβέρνηση πληρώνει πλέον παρόμοιες αποδόσεις με την ελληνική κυβέρνηση, γεγονός που υποδηλώνει αυξημένο κίνδυνο για τη γαλλική οικονομία.
Ποιο είναι το βασικό δομικό πρόβλημα της Ευρωζώνης που επιδεινώνει την κατάσταση της Γαλλίας;
Η Γαλλία είναι εγκλωβισμένη στο πλαίσιο του ευρώ και δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τη νομισματική χαλάρωση ή την υποτίμηση του νομίσματος για να τονώσει τις εξαγωγές της. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχει στη διάθεσή της κανένα μέτρο πολιτικής για να αντισταθμίσει τις αρνητικές επιπτώσεις στη συνολική ζήτηση που προκαλεί η δημοσιονομική σύσφιξη. Ακόμη και αν η Γαλλία είχε τη βούληση να λάβει διορθωτικά δημοσιονομικά μέτρα, θα υπήρχε ο κίνδυνος να προκληθεί ύφεση, όπως συνέβη σε αρκετές χώρες κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης το 2012.
Πώς μπορεί η ΕΚΤ να παρέμβει στην κρίση της Γαλλίας;
Παρά το γεγονός ότι η Συνθήκη της Λισαβόνας απαγορεύει στην ΕΚΤ να χρηματοδοτεί το δημοσιονομικό έλλειμμα ενός κράτους μέλους μέσω της αγοράς των ομολόγων του, η ΕΚΤ είναι πιθανό να αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει ένα αδοκίμαστο δανειακό μηχανισμό που διαθέτει από την τελευταία κρίση χρέους της Ευρωζώνης για να στηρίξει τη Γαλλία. Κάτι τέτοιο μπορεί να προκαλέσει νομικές αμφισβητήσεις και πολιτική αντίδραση, ιδίως στη Γερμανία.
Τι όρους θα μπορούσε να επιβάλει η ΕΚΤ σε ένα πιθανό πρόγραμμα διάσωσης της Γαλλίας;
Εάν η ΕΚΤ προχωρήσει σε ένα πρόγραμμα διάσωσης για τη Γαλλία, είναι πιθανό να απαιτήσει από τη χώρα να υπογράψει ένα οικονομικό πρόγραμμα διορθωτικών μέτρων για τα δημόσια οικονομικά της, παρόμοιο με αυτά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Αυτό σημαίνει ότι η Γαλλία θα αναγκαστεί να εφαρμόσει αυστηρή δημοσιονομική πολιτική με σκοπό την εξυγίανση των δημοσιονομικών της.
Πώς θα μπορούσε η πολιτική επιβολής δασμών των ΗΠΑ να επιδεινώσει την κατάσταση της Γαλλίας;
Η επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ στις ευρωπαϊκές εισαγωγές θα επιβάρυνε περαιτέρω την ήδη δύσκολη οικονομική κατάσταση της Γαλλίας. Θα μπορούσε να προκαλέσει μείωση των εξαγωγών και να οδηγήσει σε οικονομική συρρίκνωση, περιπλέκοντας ακόμη περισσότερο τις προσπάθειες της χώρας να αντιμετωπίσει τα προβλήματα χρέους της.
Τι θα πρέπει να λάβει υπόψη της η κυβέρνηση Τραμπ πριν επιβάλει δασμούς στην Ευρώπη;
Η κυβέρνηση Τραμπ θα πρέπει να λάβει υπόψη τις αρνητικές επιπτώσεις που είχε η ελληνική κρίση χρέους στις αμερικανικές και παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές. Θα πρέπει επίσης να αναλογιστεί ότι η γαλλική κρίση εκτυλίσσεται σε μια χρονική περίοδο που η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει προκλήσεις, όπως η επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας και οι δυσκολίες της γερμανικής οικονομίας. Με βάση αυτές τις παραμέτρους, θα ήταν συνετό να αποφύγει την επιβολή καταστροφικών εμπορικών πολιτικών που θα μπορούσαν να επιφέρουν οικονομικές και χρηματοπιστωτικές δυσκολίες στις ΗΠΑ.
Πώς διαμορφώνεται η δομή του ευρώ από αυτή την κρίση;
Η τρέχουσα κρίση στη Γαλλία αποκαλύπτει μια βασική αδυναμία στη δομή του ευρώ, η οποία είχε επισημανθεί από Αμερικανούς οικονομολόγους όπως ο Μίλτον Φρίντμαν και ο Μάρτιν Φέλντσταϊν κατά την έναρξη του ευρώ το 1999. Η Γαλλία, παγιδευμένη σε ένα «ευρωπαϊκό στενό μανδύα», δεν μπορεί να χαλαρώσει τη νομισματική πολιτική ούτε να υποτιμήσει το νόμισμά της για να τονώσει τον εξαγωγικό της τομέα. Αυτό την αφήνει χωρίς πολιτική αντιστάθμιση στην συσταλτική επίδραση της δημοσιονομικής λιτότητας. Ακόμη και αν η Γαλλία είχε τη πολιτική βούληση να λάβει διορθωτικά μέτρα, θα κινδύνευε να προκαλέσει ύφεση, όπως συνέβη σε πολλές χώρες κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης το 2012.
Επιπλέον, η κρίση στη Γαλλία, τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, αναδεικνύει την αδυναμία της ΕΚΤ να επιτρέψει την κατάρρευσή της. Παρόλο που η Συνθήκη της Λισαβόνας απαγορεύει στην ΕΚΤ να χρηματοδοτεί το δημοσιονομικό έλλειμμα ενός κράτους μέλους αγοράζοντας τα ομόλογά του, είναι πιθανό να αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει μια μη δοκιμασμένη πιστωτική διευκόλυνση για να κρατήσει τη Γαλλία στην επιφάνεια. Κάθε διάσωση από την ΕΚΤ θα αντιμετωπίσει νομικές προκλήσεις και πολιτικές αντιδράσεις στη Γερμανία, γι’ αυτό η ΕΚΤ είναι πιθανό να επέμβει μόνο εάν οι συνθήκες της αγοράς γίνουν χαοτικές και οι αποδόσεις των γαλλικών ομολόγων αυξηθούν σε υψηλά επίπεδα. Είναι επίσης πιθανό, ως τίμημα για οποιαδήποτε διάσωση, η ΕΚΤ να απαιτήσει από τη Γαλλία να υπογράψει ένα οικονομικό πρόγραμμα τύπου ΔΝΤ για να διορθώσει τα δημόσια οικονομικά της.
Με άλλα λόγια, η κρίση αποκαλύπτει ότι η δομή του ευρώ δεν επιτρέπει στα μέλη να ανταποκριθούν στις οικονομικές προκλήσεις με την ανάλογη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική, ενώ υπογραμμίζει την πιθανή ανάγκη για μη συμβατικές λύσεις από την ΕΚΤ, ακόμα και όταν αυτές θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν νομικά και πολιτικά εμπόδια.
